https://www.rakeshmgs.in/search/label/Template
https://www.rakeshmgs.in


๐ŸŒž เค†เคช เคธเคญी เคตिเคœिเคŸเคฐ्เคธ เค•ो เค›เค  เคฎเคนाเคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคं ๐Ÿ™๐ŸŒผ

RakeshMgs

Daily GK and Current Affairs April 2019 Hindi

Updated:

เค•เคฐेंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ 02 เค…เคช्เคฐैเคฒ 

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 1. เค‡เคธเคฐो เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคถ्เคฐीเคนเคฐिเค•ोเคŸा เค•े เคธเคคीเคถ เคงเคตเคจ เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท เค•ेंเคฆ्เคฐ เคธे เค•िเคคเคจे เคจैเคจो เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ्เคธ เคฒॉเคจ्เคš เค•िเค เคนै?
เค•. 10 เคจैเคจो เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ्เคธ
เค–. 17 เคจैเคจो เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ्เคธ
เค—. 29 เคจैเคจो เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ्เคธ
เค˜. 47 เคจैเคจो เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ्เคธ

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 2. เคเคถिเคฏाเคˆ เคเคฏเคฐเค—เคจ เคšैเคฎ्เคชिเคฏเคจเคถिเคช เค•े เคœूเคจिเคฏเคฐ เคฎเคนिเคฒा เคตเคฐ्เค— เคฎें เคถूเคŸเคฐ เคถ्เคฐेเคฏा เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคจे 10 เคฎीเคŸเคฐ เคเคฏเคฐ เคฐाเค‡เคซเคฒ เค‡เคตेंเคŸ เคฎें เค•ौเคจ เคธा เคฎेเคกเคฒ เคœीเคคा เคนै?
เค•. เค—ोเคฒ्เคก เคฎेเคกเคฒ
เค–. เคธिเคฒ्เคตเคฐ เคฎेเคกเคฒ
เค—. เคฌ्เคฐोंเคœ เคฎेเคกเคฒ
เค˜. เคธिเคฒ्เคตเคฐ เค”เคฐ เค—ोเคฒ्เคก เคฎेเคกเคฒ

 เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 3. เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เค–िเคฒाเคกी เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคชांเคš เคตเคจเคกे เค•ी เคฆ्เคตिเคชเค•्เคทीเคฏ เคธीเคฐीเคœ เคฎें เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฐเคจ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒा เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏाเคˆ เค–िเคฒाเคกी เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै?
เค•. เคกेเคตिเคก เคตाเคฐ्เคจเคฐ
เค–. เคธ्เคŸीเคต เคธ्เคฎिเคฅ
เค—. เคเคฐॉเคจ เคซिंเคš
เค˜. เคฎाเค‡เค•เคฒ เค•्เคฒाเคฐ्เค•

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 4. เคฐोเคนिเคค เคถเคฐ्เคฎा เค•े เคฌाเคฆ เค•िเคธ เค–िเคฒाเคกी เคชเคฐ เคฎैเคš เคฎें เคธ्เคฒो เค“เคตเคฐ-เคฐेเคŸ เค•े เค•ाเคฐเคฃ 12 เคฒाเค– เค•ा เคœुเคฐ्เคฎाเคจा เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคนै?
เค•. เคตिเคฐाเคŸ เค•ोเคนเคฒी
เค–. เคฎเคนेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธिंเคน เคงोเคจी
เค—. เค…เคœिंเค•्เคฏ เคฐเคนाเคฃे
เค˜. เค•ेเคจ เคตिเคฒिเคฏเคฎ्เคธเคจ

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 5. เค†เคˆเคชीเคเคฒ 2019 เคฎें เคเค• เคฎैเคš เคฎें เคฆौเคฐाเคจ เค•िเคจ เคฆो เค–िเคฒाเคกिเคฏो เคจे เค†เคˆเคชीเคเคฒ เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เค“เคชเคจिंเค— เคธाเคेเคฆाเคฐी (185 เคฐเคจों) เค•ी เคนै?
เค•. เค•ेเคเคฒ เคฐाเคนुเคฒ เค”เคฐ เค•्เคฐिเคธ เค—ेเคฒ
เค–. เคกेเคตिเคก เคตाเคฐ्เคจเคฐ เค”เคฐ เคœोเคจी เคฌेเคฏเคฐเคธ्เคŸो
เค—. เคฐोเคนिเคค เคถเคฐ्เคฎा เค”เคฐ เค•ुंเคŸเคจ เคกीเค•ोเค•
เค˜. เคฐोเคนिเคค เคถเคฐ्เคฎा เค”เคฐ เคถिเค–เคฐ เคงเคตเคจ

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 6. เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เค–िเคฒाเคกी เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค†เคˆเคชीเคเคฒ เคฎें เคกेเคฌ्เคฏू เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธเคฌเคธे เคฏुเคตा เค–िเคฒाเฅœी เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै?
เค•. เค•เค—िเคธो เคฐเคฌाเคกा
เค–. เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฐे เคฌเคฐ्เคฎเคจ
เค—. เคชृเคฅ्เคตी เคถॉ
เค˜. เคนเคฐ्เคทเคฒ เคชเคŸेเคฒ

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 7. เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคญाเคฐเคค เคฎें เคคैเคจाเคค เค…เคชเคจे เค‰เคš्เคšाเคฏुเค•्เคค เค•ो เคฆेเคถ เค•ा เคจเคฏा เคตिเคฆेเคถ เคธเคšिเคต เคฌเคจाเคฏा เคนै?
เค•. เคœाเคชाเคจ
เค– .เคถ्เคฐी เคฒंเค•ा
เค—. เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा
เค˜. เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 8. เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ा เค•ौเคจ เคธा เคถเคนเคฐ เคชเคนเคฒा เคเคธा เคถเคนเคฐ เคฌเคจा เค—เคฏा เคนै, เคœเคนां เคฆुเค•ाเคจเคฆाเคฐ เคจเค•เคฆी เคฒेเคจे เคธे เค‡เคจเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•ेंเค—े?
เค•. เคŸेเค•्เคธाเคธ
เค–. เคตाเคถिंเค—เคŸเคจ
เค—. เคซिเคฒाเคกेเคฒ्เคซिเคฏा
เค˜. เค•ैเคฒिเคซोเคฐ्เคจिเคฏा

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 9. เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เคจे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ो เคฆिเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคœเคฒ เคธंเคธाเคงเคจ เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•े เคฒिเค 20 เค•เคฐोเคก़ เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคกॉเคฒเคฐ เค•े เค•เคฐ्เคœ เค•ो เคธ्เคฅเค—िเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै?
เค•. เคญाเคฐเคค
เค–. เคถ्เคฐी เคฒंเค•ा
เค—. เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ
เค˜. เค‡เคฃ्เคกोเคจेเคถिเคฏा

เคช्เคฐเคถ्‍เคจ 10. เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค…เคชเคจी เคเค• เคจเคˆ เคชीเคข़ी เค•े เค‰เคชเค—्เคฐเคน เค•ो เค•เค•्เคทा เคฎें เคธเคซเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคฃเค• เคช्เคฐเค•्เคทेเคชเคฃ เค•िเคฏा เคนै?
เค•. เคšीเคจ
เค–. เคถ्เคฐी เคฒंเค•ा
เค—. เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ
เค˜. เค‡เคฃ्เคกोเคจेเคถिเคฏा

เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•เคฐेंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ 03 เค…เคช्เคฐैเคฒ 

 1. เคœเคฎाเคค-เค-เค‡เคธ्เคฒाเคฎी เคคเคฅा JKLF เคชเคฐ เคฒเค—ाเค เค—เคฏे เคช्เคฐเคคिเคฌเคจ्เคง เค•ी เคธเคฎीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค—เค िเคค เคŸ्เคฐिเคฌ्เคฏूเคจเคฒ เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•ौเคจ เคนैं?

 เค‰เคค्เคคเคฐ – เคœเคธ्เคŸिเคธ เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคถेเค–เคฐ
เค•ेंเคฆ्เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคœเคฎाเคค-เค-เค‡เคธ्เคฒाเคฎी เคคเคฅा JKLF เคชเคฐ เคฒเค—ाเค เค—เคฏे เคช्เคฐเคคिเคฌเคจ्เคง เค•ी เคธเคฎीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค—เค िเคค เคŸ्เคฐिเคฌ्เคฏूเคจเคฒ เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคœเคธ्เคŸिเคธ เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคถेเค–เคฐ เคนैं। เคฏเคน เคŸ्เคฐिเคฌ्เคฏूเคจเคฒ เคœเคฎाเคค-เค-เค‡เคธ्เคฒाเคฎी เคœเคฎ्เคฎू-เค•เคถ्เคฎीเคฐ เคคเคฅा เคœเคฎ्เคฎू-เค•เคถ्เคฎीเคฐ เคฒिเคฌเคฐेเคถเคจ เคซ्เคฐंเคŸ เคชเคฐ เคฒเค—ाเค เค—เคฏे เคช्เคฐเคคिเคฌเคจ्เคง เค•े เค•ाเคฐเคฃों เค•ी เคธเคฎीเค•्เคทा เค•เคฐेเค—ा। เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคฌเคจ्เคง เค…เคตैเคง เค—เคคिเคตिเคงि (เคฐोเค•เคฅाเคฎ) เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ (UAPA) เค•े เคคเคนเคค เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคนै।
2. เค—्เคฒेเคจเคซिเคกिเคš เค‡เคฎเคฐ्เคœिंเค— เค†เคฐ्เคŸिเคธ्เคŸ เค‘เฅž เคฆ เคˆเคฏเคฐ 2019 เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ो เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคฐाเคœू เคฌเคฐैเคฏा
เคตเฅœोเคฆเคฐा เค•े เค•เคฒाเค•ाเคฐ เคฐाเคœू เคฌเคฐैเคฏा เค•ो เค—्เคฒेเคจเคซिเคกिเคš เค‡เคฎเคฐ्เคœिंเค— เค†เคฐ्เคŸिเคธ्เคŸ เค‘เฅž เคฆ เคˆเคฏเคฐ 2019 เค•े เคฒिเค เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै। เคตे เค—्เคฒेเคจเคซिเคกिเคš เค†เคฐ्เคŸिเคธ्เคŸ्เคธ เค‡เคจ เคฐेเคœिเคกेंเคธ เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐेंเค—े। เคฌเคฐैเคฏा เค•ो เค‡เคจाเคฎเคธ्เคตเคฐुเคช 10 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เคญी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏे เคœाเคฏेंเค—े।

3. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคœे. เคฎเคนेंเคฆ्เคฐ เค•ा เคจिเคงเคจ เคนुเค†, เคตे เค•िเคธ เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•्เคทेเคค्เคฐीเคฏ เคธिเคจेเคฎा เค•े เคซिเคฒ्เคฎเคฎेเค•เคฐ เคฅे?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคคเคฎिเคฒ เคธिเคจेเคฎा

 เคœे. เคฎเคนिंเคฆ्เคฐा เคคเคฎिเคฒ เคธिเคจेเคฎा เค•े เคซिเคฒ्เคฎเคฎेเค•เคฐ เคฅे, เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค‰เคจเค•ा เคจिเคงเคจ เคšेเคจ्เคจเคˆ เคฎें 2 เค…เคช्เคฐैเคฒ, 2019 เค•ो เคนुเค†। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎुเคฒ्เคฒुเคฎ เคฎเคฒाเคฐुเคฎ, เค‰เคฅिเคฐी เคชूเค•्เค•เคฒ, เคฎेंเคœाเคฅाเคˆ เค•िเคฒ्เคฒाเคฅे เคœैเคธी เคซिเคฒ्เคฎों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเคฏा।
4. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•ौเคจ เคธा เคฆेเคถ เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธौเคฐ เค—เค เคฌंเคงเคจ เค•ा เคจเคฏा เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฌเคจा?

 เค‰เคค्เคคเคฐ – เคฌोเคฒीเคตिเคฏा
เคฌोเคฒीเคตिเคฏा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธौเคฐ เค—เค เคฌंเคงเคจ เค•े เคซ्เคฐेเคฎเคตเคฐ्เค• เคธเคฎเคौเคคे เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเคฏे। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เค‡เคจ เคฆिเคจों เคญाเคฐเคค เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฌोเคฒीเคตिเคฏा เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เคนैं।
5. 2019 เคฏोเคจेเค•्เคธ เคธเคจเคฐाเค‡เคœ เค‡ंเคกिเคฏा เค“เคชเคจ เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เคŸूเคฐ्เคจाเคฎेंเคŸ เคฎें เคชुเคฐुเคท เคเค•เคฒ เคตเคฐ्เค— เค•ा เฅ™िเคคाเคฌ เค•िเคธเคจे เคœीเคคा?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคตिเค•्เคŸเคฐ เคเค•्เคธेเคฒเคธเคจ
เคตिเค•्เคŸเคฐ เคเค•्เคธेเคฒเคธเคจ เคจे 2019 เคฏोเคจेเค•्เคธ เคธเคจเคฐाเค‡เคœ เค‡ंเคกिเคฏा เค“เคชเคจ เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เคŸूเคฐ्เคจाเคฎेंเคŸ เคฎें เคชुเคฐुเคท เคเค•เคฒ เคตเคฐ्เค— เค•ा เฅ™िเคคाเคฌ เคœीเคคा। เคซाเค‡เคจเคฒ เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคญाเคฐเคค เค•े เค•िเคฆเคฎ्เคฌी เคถ्เคฐीเค•ांเคค เค•ो 7-21, 20-22 เคธे เคชเคฐाเคœिเคค เค•िเคฏा। เคฏเคน เคซाเค‡เคจเคฒ เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เค–ेเคฒा เค—เคฏा।
6. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคคिเคฏाเคจเคฒिเคฏเคจ II-01 เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคฒांเคš เค•िเคฏा?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคšीเคจ
เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคšीเคจ เคจे เคคिเคฏाเคจเคฒिเคฏเคจ II-01 เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคฒांเคš เค•िเคฏा। เคฏเคน เคเค• เคกाเคŸा เคฐिเคฒे เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคนै। เค‡เคธ เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เค•ो เคฒॉเคจ्เค— เคฎाเคฐ्เคš-3B เคฐाเค•ेเคŸ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคถिเคšांเค— เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคฒांเคš เคธेंเคŸเคฐ เคธे เคฒांเคš เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคฏเคน เคšीเคจ เค•ी เคฆूเคธเคฐी เคชीเฅी เค•ा เคกाเคŸा เคŸ्เคฐैเค•िंเค— เคคเคฅा เคฐिเคฒे เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคนै। เค‡เคธ เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เคธे เคกाเคŸा เคฐिเคฒे, เคฎाเคช เคต เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ, เคฎाเคจเคต เคฏुเค•्เคค เคธ्เคชेเคธเค•्เคฐाเคซ्เคŸ เค•े เคฒिเค เคŸ्เคฐांเคธเคฎिเคถเคจ เคœैเคธे เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเคฏे เคœा เคธเค•ेंเค—े। เค‡เคธ เคธैเคŸेเคฒाเค‡เคŸ เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคšाเค‡เคจा เค…เค•ैเคกเคฎी เค‘เฅž เคธ्เคชेเคธ เคŸेเค•्เคจोเคฒॉเคœी เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।
7. เคตिเคถ्เคต เค†เคŸिเคœ्เคฎ เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เคฆिเคตเคธ เค•เคฌ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ – 2 เค…เคช्เคฐैเคฒ
2 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคช्เคฐเคคिเคตเคฐ्เคท เคตिเคถ्เคต เค†เคŸिเคœ्เคฎ เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เคฆिเคตเคธ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฆेเคถों เค•ो เค†เคŸिเคœ्เคฎ เคธ्เคชेเค•्เคŸ्เคฐเคฎ เคกिเคธเค‘เคฐ्เคกเคฐ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เคซैเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคจा เคนै। เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎเคนाเคธเคญा เคจे 1 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ, 2007 เค•ो เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต 62/139 เคชाเคฐिเคค เค•िเคฏा เคฅा। เค‡เคธ เคตเคฐ्เคท เคตिเคถ्เคต เค†เคŸिเคœ्เคฎ เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เคฆिเคตเคธ เค•ी เคฅीเคฎ “เคธเคนाเคฏเค• เคŸेเค•्เคจोเคฒॉเคœी, เคธเค•्เคฐीเคฏ เคญाเค—ीเคฆाเคฐी” เคนै।
8. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคคीเคธเคฐी เคฌाเคฐ ICC เคŸेเคธ्เคŸ เคšैंเคชिเคฏเคจเคถिเคช เค—เคฆा เคœीเคคी?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคญाเคฐเคค
เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคŸीเคฎ เคจे เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคคीเคธเคฐे เคตเคฐ्เคท ICC เคŸेเคธ्เคŸ เคšैंเคชिเคฏเคจเคถिเคช เค—เคฆा เค•ो เคœीเคคा เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคŸीเคฎ เคจे 1 เคฎिเคฒिเคฏเคจ เค•ी เค‡เคจाเคฎी เคฐाเคถि เคญी เคœीเคคी। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคŸीเคฎ เคŸेเคธ्เคŸ เคฐैंเค•िंเค— เคฎें เคเค• เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคชเคนเคฒे เคชाเคฏเคฆाเคจ เคชเคฐ เคฅी, เคœो เคŸीเคฎ เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท เค•े เค…ंเคค เคฎें เคŸेเคธ्เคŸ เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคฎें เคชเคนเคฒे เคชाเคฏเคฆाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนเคคी เคนै เค‰เคธे เคฏเคน ICC เคŸेเคธ्เคŸ เคšैंเคชिเคฏเคจเคถिเคช เค—เคฆा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เคœाเคคी เคนै।
9. 2019 เคซाเคฐ्เคฎूเคฒा 1 เคฌเคนเคฐीเคจ เค—्เคฐैंเคก เคช्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เค•िเคธเคจे เคœीเคคी?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคฒुเคˆเคธ เคนैเคฎिเคฒเคŸเคจ
เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฐेเคธिंเค— เคก्เคฐाเคˆเคตเคฐ เคฒुเค‡เคธ เคนैเคฎिเคฒเคŸเคจ เคจे 2019 เคซाเคฐ्เคฎूเคฒा 1 เคฌเคนเคฐीเคจ เค—्เคฐैंเคก เคช्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคœीเคคी। เคฎเคฐ्เคธीเคกीเฅ› เค•े เคฒुเค‡เคธ เคนैเคฎिเคฒเคŸเคจ เคจे 1:34:21.295 เคฎें เคฐेเคธ เคชूเคฐी เค•ी। เค‡เคธ เคฐेเคธ เคฎें เคฆूเคธเคฐे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฎเคฐ्เคธीเคกीเฅ› เค•े เคฆूเคธเคฐे เค–िเคฒाเฅœी เคตाเคฒ्เคคेเคฐी เคฌोเคค्เคคाเคธ เคฐเคนे। เคซเคฐाเคฐी เค•े เคšाเคฐ्เคฒ्เคธ เคฒेเค•्เคฒेเคฐ्เค• เคคीเคธเคฐे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนे।
10. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•ंเคงाเคฎเคฒ เคนเคฒ्เคฆी เค•ो เคญौเค—ोเคฒिเค• เคธंเค•ेเคค เคŸैเค— เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा, เคฏเคน เคนเคฒ्เคฆी เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เค“เคกिเคถा
เค“เคกिเคถा เค•ी เค•ंเคงाเคฎเคฒ เคนเคฒ्เคฆी เค•ो เคตिเคถिเคท्เคŸ เคญौเค—ोเคฒिเค• เคชเคนเคšाเคจ เค•े เคฒिเค GI เคŸैเค— เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธเค•े เคชंเคœीเค•เคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เค•ंเคงाเคฎเคฒ เคเคชेเค•्เคธ เคธ्เคชाเค‡เคธेเฅ› เคเคธोเคธिเคเคถเคจ เคซॉเคฐ เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸिंเค— เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เค—เคฏा, เค‡เคธเค•े เคชंเคœीเค•เคฐเคฃ เค†เคตेเคฆเคจ เค•ो เคตเคธ्เคคु เคญौเค—ोเคฒिเค• เคธंเค•ेเคค (เคชंเคœीเค•เคฐเคฃ เคต เคธुเคฐเค•्เคทा) เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ, 1999 เค•े เคธेเค•्เคถเคจ 13 เค•े เคธเคฌ-เคธेเค•्เคถเคจ (1) เค•े เคคเคนเคค เคธ्เคตीเค•ृเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै।
เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 4 april 2019
1. เคธेเคจा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธिंเคงु เคจเคฆी เคชเคฐ 40 เคฆिเคจ เคฎें 260 เคซुเคŸ เคฒंเคฌा เคฒोเคนे เคธे เคฌเคจा เคธเคธ्เคชेंเคถเคจ เคชुเคฒ เคฌเคจाเคฏा เคนै, เค‰เคธे เค•्เคฏा เคจाเคฎ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคฎैเคค्เคฐी เคฌ्เคฐिเคœ✅
b.    เคฐเค•्เคทเค• เคฌ्เคฐिเคœ
c.    เคธंเคชเคฐ्เค• เคฌ्เคฐिเคœ
d.    เค…เคญिเคฎाเคจ เคฌ्เคฐिเคœ
2. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เคนै เค•ि เคตाเคฏु เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เค•ी เคตเคœเคน เคธे 2017 เคฎें เคธ्เคŸ्เคฐोเค•, เคฎเคงुเคฎेเคน, เคฆिเคฒ เค•ा เคฆौเคฐा, เคซेเคซเคก़े เค•े เค•ैंเคธเคฐ เคฏा เคซेเคซเคก़े เค•ी เคชुเคฐाเคจी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เค•เคฐीเคฌ เคชूเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค•เคฐीเคฌ 50 เคฒाเค– เคฒोเค—ों เค•ी เคฎौเคค เคนुเคˆ ?
a.    เคเคฏเคฐ เคชเคฒूเคถเคจ เคंเคก เคตเคฐ्เคฒ्เคก-2019
b.    เคธ्เคŸेเคŸ เค‘เฅž เคฆ เคเคฏเคฐ-2019✅
c.    เคเคฏเคฐ เคंเคก เคน्เคฏूเคฎเคจ เค‡ंเคกेเค•्เคธ-2019
d.    เคน्เคฏूเคฎเคจ เคฒाเค‡เคซ เคंเคก เคชเคฒूเคถเคจ-2019
3. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎเคนाเคธเคšिเคต เคंเคŸोเคจिเคฏो เค—ुเคŸेเคฐेเคธ เคจे เคฎ्เคฏांเคฎाเคฐ เค•े เคฒिเค เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคœांเคš เคช्เคฐเคฎुเค– เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•िเคธे เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เคนै?
a.    เคฐिเคšเคฐ्เคก เคชाเคฐ्เค•เคฐ
b.    เคธुเคœेเคจ เคกेเคฐिเค•
c.    เคจिเค•ोเคฒเคธ เค•ौเคฎเคœिเคฏाเคจ✅
d.    เคœेเคฎिเคฒिเคฏो เคฎाเคฐ्เค•
4. เคธเคŠเคฆी เค…เคฐเคฌ เค•ी เค•ौเคจ เคธी เค•เคฎ्เคชเคจी เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตिเคถ्เคต เค•ी เคเค• เคธाเคฒ เคฎें เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เค•เคฎाเคˆ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เค•เคฎ्เคชเคจी เคฌเคจ เค—เคˆ เคนै?
a.    เค…เคฌ्เคฆुเคฒ्เคฒा เคซौเคฆ เค—्เคฐुเคช
b.    เค…เคฒ เคฌिเคฒाเคฆ เคฌैंเค•
c.    เค•เคฏाเคฎ्เคฎ
d.    เคธเคŠเคฆी เค†เคฐाเคฎเค•ो✅
5. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคธीเค†เคฐเคชीเคเคซ เค•ैंเคช เคชเคฐ เคนเคฎเคฒे เค•े เคธाเคœिเคถเค•เคฐ्เคคा เคจिเคธाเคฐ เค…เคนเคฎเคฆ เค•ो เคญाเคฐเคค เค•ो เคธौंเคช เคฆिเคฏा เคนै?
a.    เคฎเคฒेเคถिเคฏा
b.    เคœिเคฎ्เคฌाเคฌ्เคตे
c.    เคฏूเคเคˆ✅
d.    เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा
6. เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เค•ृเคทि เคตिเคญाเค— เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•िเคฏा เคนै เค•ि เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏों เคชเคฐ เคœाเคจเคฒेเคตा เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคฌ เคจเคนीं เค•िเค เคœाเคंเค—े เคœिเคจเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌीเคคे 37 เคตเคฐ्เคทों เคฎें เคนเฅ›ाเคฐों เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏां เคฎाเคฐी เคœा เคšुเค•ी เคนैं?
a.    เค…เคฎेเคฐिเค•ा✅
b.    เคจेเคชाเคฒ
c.    เคญाเคฐเคค
d.    เคšीเคจ
7. เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค”เคฐ เคฏूเคฐोเคชीเคฏ เคธंเค˜ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค•, เคฏुเคฆ्เคง, เคœเคฒเคตाเคฏु เค†เคชเคฆाเค“ं เคœैเคธे เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคชैเคฆा เคนुเค เค–ाเคฆ्เคฏ เคธंเค•เคŸ เค•े เคšเคฒเคคे เคชिเค›เคฒे เคตเคฐ्เคท เคฆुเคจिเคฏा เค•े เค•िเคคเคจे เคฆेเคถों เค•े เค•เคฐीเคฌ 11.13 เค•เคฐोเฅœ เคฒोเค—ों เค•ो เค˜ोเคฐ เคญुเค–เคฎเคฐी เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा?
a.    25
b.    40
c.    10
d.    53✅
8. เค—ृเคน เคฎंเคค्เคฐाเคฒเคฏ เคจे เคธाเคฒ 2018 เค•ा เคฆिเคฒ्เคฒी เค•ा เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ा เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ เค•िเคธे เค˜ोเคทिเคค เค•िเคฏा เคนै?
a.    เค•เคถ्เคฎीเคฐी เค—ेเคŸ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ✅
b.    เคฒเค•्เคท्เคฎीเคจเค—เคฐ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ
c.    เคนเคœเคฐเคค เคจिเคœाเคฎुเคฆ्เคฆीเคจ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ
d.    เคšांเคฆเคจी เคšौเค• เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ
9. เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เค…เคฌ्เคฆुเคฒเค…เคœ़ीเคœ़ เคฌूเคคेเคซ़्เคฒीเค•ा เคจे 20 เคตเคฐ्เคทों เค•े เคถाเคธเคจ เค•े เคฌाเคฆ เค…เคชเคจे เคชเคฆ เคธे เค‡เคธ्เคคीเคซा เคฆे เคฆिเคฏा เคนै?
a.    เค‡เคฐाเค•
b.    เคˆเคฐाเคจ
c.    เค…เคฒ्เคœीเคฐिเคฏा✅
d.    เคซ्เคฐांเคธ
10. เคšुเคจाเคต เค†เคฏोเค— เคจे เคคเคฎिเคฒเคจाเคกु เคฎें เคฐाเคซेเคฒ เคกीเคฒ เคชเคฐ เค•िเคธ เคญाเคทा เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•िเคคाเคฌ 'เคจเคŸ्เคŸเคˆ เค‰เคฒुเค•्เค•เคฎ เคฐाเคซेเคฒ' เค•े เคฒॉเคจ्เคš เคชเคฐ เคฐोเค• เคฒเค—ा เคฆी?
a.    เคนिเคจ्เคฆी
b.    เค…ंเค—्เคฐेเคœी
c.    เค‰เคฐ्เคฆू
d.    เคคเคฎिเคฒ✅
เค‰เคค्เคคเคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏा เค•े เคธाเคฅ:-
1. a. เคฎैเคค्เคฐी เคฌ्เคฐिเคœ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฒเคฆ्เคฆाเค– เค•ी เคธुเคฐเค•्เคทा เค•ा เคœिเคฎ्เคฎा เคธंเคญाเคฒ เคฐเคนी เคธेเคจा เค•ी เค‰เคค्เคคเคฐी เค•เคฎाเคจ เค•ी เคซाเคฏเคฐ เคंเคก เคซ्เคฏूเคฐी เค•ोเคฐ เค•े เค•ांเคฌेเคŸ เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ्เคธ เคจे เคธिंเคงु เคจเคฆी เคชเคฐ 40 เคฆिเคจ เคฎें 260 เคซुเคŸ เคฒंเคฌा เคฒोเคนे เคธे เคฌเคจा เค•ेเคฌเคฒ เคธเคธ्เคชेंเคถเคจ เคชुเคฒ เคฌเคจाเคฏा เคนै. เค‡เคธ เคชुเคฒ เค•ो 'เคฎैเคค्เคฐी เคฌ्เคฐिเคœ' เคจाเคฎ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै.
2. b. เคธ्เคŸेเคŸ เค‘เฅž เคฆ เคเคฏเคฐ-2019
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธ्เคŸेเคŸ เค‘เคซ เค—्เคฒोเคฌเคฒ เคเคฏเคฐ 2019 เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค• เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค˜เคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคฐเคนเคจे เคฏा เค˜เคฐ เคฎें เคตाเคฏु เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เค•ी เคตเคœเคน เคธे 2017 เคฎें เคธ्เคŸ्เคฐोเค•, เคฎเคงुเคฎेเคน, เคฆिเคฒ เค•ा เคฆौเคฐा, เคซेเคซเคก़े เค•े เค•ैंเคธเคฐ เคฏा เคซेเคซเคก़े เค•ी เคชुเคฐाเคจी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เค•เคฐीเคฌ เคชूเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค•เคฐीเคฌ 50 เคฒाเค– เคฒोเค—ों เค•ी เคฎौเคค เคนुเคˆ เคนै.
3. c. เคจिเค•ोเคฒเคธ เค•ौเคฎเคœिเคฏाเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎเคนाเคธเคšिเคต เคंเคŸोเคจिเคฏो เค—ुเคŸेเคฐेเคธ เคจे เคฎ्เคฏांเคฎाเคฐ เค•े เคฒिเค เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคœांเคš เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เค•े เคฐूเคช เคฎें เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคจिเค•ोเคฒเคธ เค•ौเคฎเคœिเคฏाเคจ เค•ो เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เคนै.
4. d. เคธเคŠเคฆी เค†เคฐाเคฎเค•ो
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธเคŠเคฆी เค…เคฐเคฌ เค•ी เคตिเคถाเคฒ เคคेเคฒ เค•ंเคชเคจी เค†เคฐाเคฎเค•ो เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคฐी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฎें เค•เคนा เค—เคฏा เค•ि เคชिเค›เคฒे เคธाเคฒ เค‰เคธे 111.1 เค…เคฐเคฌ เคกॉเคฒเคฐ เค•ा เคฎुเคจाเคซ़ा เคนुเค†. เค•เคนा เคœा เคฐเคนा เคนै เค•ि เคฏเคน เค•िเคธी เคญी เคเค• เค•ंเคชเคจी เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เค•เคฎाเคˆ เคนै.
5. c. เคฏूเคเคˆ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค (เคฏूเคเคˆ) เคจे เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจी เค†เคคंเค•เคตाเคฆी เคธंเค—เค เคจ เคœैเคถ-เค-เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคจिเคธाเคฐ เค…เคนเคฎเคฆ เคคांเคค्เคฐे เค•ो เคญाเคฐเคค เค•ो เคธौंเคช เคฆिเคฏा เคนै. เคฏเคน เค†เคคंเค•ी เคœเคฎ्เคฎू-เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคฒेเคฅเคชोเคฐा เคธ्เคฅिเคค เคธीเค†เคฐเคชीเคเคซ เค•ैंเคช เคชเคฐ เคฆिเคธंเคฌเคฐ 2017 เคฎें เคนเคฎเคฒे เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคธाเคœिเคถเค•เคฐ्เคคा เคนै.
6. a. เค…เคฎेเคฐिเค•ा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เคฎेเคฐिเค•ी เค•ृเคทि เคตिเคญाเค— เคจे เค˜ोเคทเคฃा เค•िเคฏा เคนै เค•ि เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏों เคชเคฐ เคœाเคจเคฒेเคตा เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคฌ เคจเคนीं เค•िเค เคœाเคंเค—े เคœिเคจเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌीเคคे 37 เคตเคฐ्เคทों เคฎें เคนเฅ›ाเคฐों เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏां เคฎाเคฐी เคœा เคšुเค•ी เคนैं.
7. d. 53
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค”เคฐ เคฏूเคฐोเคชीเคฏ เคธंเค˜ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค•, เคฏुเคฆ्เคง, เคœเคฒเคตाเคฏु เค†เคชเคฆाเค“ं เค”เคฐ เค†เคฐ्เคฅिเค• เค…เคถांเคคि เคœैเคธे เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคชैเคฆा เคนुเค เค–ाเคฆ्เคฏ เคธंเค•เคŸ เค•े เคšเคฒเคคे เคชिเค›เคฒे เคตเคฐ्เคท เคฆुเคจिเคฏा เค•े 53 เคฆेเคถों เค•े เค•เคฐीเคฌ 11.13 เค•เคฐोเฅœ เคฒोเค—ों เค•ो เค˜ोเคฐ เคญुเค–เคฎเคฐी เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा.
8. a. เค•เคถ्เคฎीเคฐी เค—ेเคŸ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค—ृเคน เคฎंเคค्เคฐाเคฒเคฏ เคจे เค•เคถ्เคฎीเคฐी เค—ेเคŸ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ เค•ो เคธाเคฒ 2018 เค•ा เคฆिเคฒ्เคฒी เค•ा เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ा เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคŸेเคถเคจ เค˜ोเคทिเคค เค•िเคฏा เคนै. เคฅाเคจा เคชเคฐिเคธเคฐ เค•ा เคฐเค–-เคฐเค–ाเคต เคต เคธเคซाเคˆ, เคœเค˜เคจ्เคฏ เค…เคชเคฐाเคงों เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค”เคฐ เคœांเคš เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคต เคจिเคชเคŸाเคฐा เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฎाเคชเคฆंเคก เคฅे.
9. c. เค…เคฒ्เคœीเคฐिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เคฒ्เคœीเคฐिเคฏा เค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐी เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค•़ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เค…เคฌ्เคฆुเคฒเค…เคœ़ीเคœ़ เคฌूเคคेเคซ़्เคฒीเค•ा เคจे เค…เคชเคจे เคชเคฆ เคธे เค‡เคธ्เคคीเคซ़ा เคฆे เคฆिเคฏा เคนै. เค‰เคจเค•े เค–़िเคฒाเคซ़ เค•เคˆ เคธเคช्เคคाเคน เคธे เคฆेเคถ เคญเคฐ เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคนो เคฐเคนे เคฅे. เคฌीเคธ เคธाเคฒों เคธे เคธเคค्เคคा เคชเคฐ เค•़ाเคฌिเคœ़ เคฌूเคคेเคซ़्เคฒीเค•ा เคชเคนเคฒे เคนी เค•เคน เคšुเค•े เคฅे เค•ि เคตो เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคšुเคจाเคต เคจเคนीं เคฒเคก़ेंเค—े เค”เคฐ 28 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค…เคชเคจा เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฒ เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคจे เคชเคฐ เคชเคฆ เค›ोเคก़ เคฆेंเค—े.
10.  d. เคคเคฎिเคฒ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคšुเคจाเคต เค†เคฏोเค— เคจे เคคเคฎिเคฒเคจाเคกु เคฎें เคฐाเคซेเคฒ เคกीเคฒ เคชเคฐ เคคเคฎिเคฒ เคญाเคทा เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•िเคคाเคฌ 'เคจเคŸ्เคŸเคˆ เค‰เคฒुเค•्เค•เคฎ เคฐाเคซेเคฒ' เค•े เคฒॉเคจ्เคš เคชเคฐ เคฐोเค• เคฒเค—ा เคฆी. เค†เคฏोเค— เคจे เคญाเคฐเคคी เคชुเคธ्เคคเค•ाเคฒเคฏเคฎ เคช्เคฐเค•ाเคถเค• เคธे เค‡เคธ เค•िเคคाเคฌ เค•ी เคธैเค•เคก़ों เคช्เคฐเคคिเคฏां เคญी เคœ़เคฌ्เคค เค•ी เคนैं.
เค†เคœ เค•ा เคช्เคฐेเคฐเค• เคช्เคฐเคธंเค—
“เคฎेเคนเคจเคค เค•เคญी เคฌेเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคœाเคคी”*
เคฎเคนाเคจ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคฅॉเคฎเคธ เคเคกिเคธเคจ (Thomas Alva Edison) เคฌเคนुเคค เคนी เคฎेเคนเคจเคคी เคंเคต เคœुเคाเคฐू เคช्เคฐเคตृเคคि เค•े เคต्เคฏเค•्เคคि เคฅे| เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เค‰เคจ्เคนें เคฏเคน เค•เคนเค•เคฐ เคธ्เค•ूเคฒ เคธे เคจिเค•ाเคฒ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค•ि เคตเคน เคฎंเคฆ เคฌुเคฆ्เคงि เคฌाเคฒเค• เคนै| เค‰เคธी เคฅॉเคฎเคธ เคเคกिเคธเคจ เคจे เค•เคˆ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•िเคฏे เคœिเคธเคฎें เคธे “เคฌिเคœเคฒी เค•ा เคฌเคฒ्เคฌ” เคช्เคฐเคฎुเค– เคนै| เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌเคฒ्เคฌ เค•ा เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคœाเคฐों เคฌाเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏे เคฅे เคคเคฌ เคœाเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคธเคซเคฒเคคा เคฎिเคฒी เคฅी|
เคเค• เคฌाเคฐ เคœเคฌ เคตเคน เคฌเคฒ्เคฌ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे เคคเคญी เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคจे เค‰เคจเคธे เคชूเค›ा – “เค†เคชเคจे เค•เคฐीเคฌ เคเค• เคนเคœाเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏे เคฒेเค•िเคจ เค†เคชเค•े เคธाเคฐे เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคธเคซเคฒ เคฐเคนे เค”เคฐ เค†เคชเค•ी เคฎेเคนเคจเคค เคฌेเค•ाเคฐ เคนो เค—เคˆ| เค•्เคฏा เค†เคชเค•ो เคฆुःเค– เคจเคนीं เคนोเคคा?”
เคเคกिเคธเคจ เคจे เค•เคนा – “เคฎै เคจเคนीं เคธเคฎเคเคคा เค•ि เคฎेเคฐे เคเค• เคนเคœाเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคธเคซเคฒ เคนुเค เคนै| เคฎेเคฐी เคฎेเคนเคจเคค เคฌेเค•ाเคฐ เคจเคนीं เค—เคฏी เค•्เคฏोंเค•ि เคฎैंเคจे เคเค• เคนเคœाเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เคฏเคน เคชเคคा เคฒเค—ाเคฏा เคนै เค•ि เค‡เคจ เคเค• เคนเคœाเคฐ เคคเคฐीเค•ों เคธे เคฌเคฒ्เคฌ เคจเคนीं เคฌเคจाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा| เคฎेเคฐा เคนเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค—, เคฌเคฒ्เคฌ เคฌเคจाเคจे เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•ा เคนिเคธ्เคธा เคนै เค”เคฐ เคฎैं เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•े เคธाเคฅ เคเค• เค•เคฆเคฎ เค†เค—े เคฌเฅเคคा เคนूँ|”
เค•ोเคˆ เคญी เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เคนोเคคा เคคो เคตเคน เคœเคฒ्เคฆ เคนी เคนाเคฐ เคฎाเคจ เคฒेเคคा เคฒेเค•िเคจ เคฅॉเคฎเคธ เคเคกिเคธเคจ เคจे เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคœाเคฐी เคฐเค–े เค”เคฐ เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจी| เค†เค–िเคฐเค•ाเคฐ เคเคกिเคธเคจ เค•ी เคฎेเคนเคจเคค เคฐंเค— เคฒाเคฏी เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌเคฒ्เคฌ เค•ा เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•เคฐเค•े เคชूเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคฐोเคถเคจ เค•เคฐ เคฆिเคฏा|
เคฏเคน เคฅॉเคฎเคธ เคเคกिเคธเคจ เค•ा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนी เคฅा เคœिเคธเคจे เค†เคถा เค•ी เค•िเคฐเคฃ เค•ो เคฌुเคเคจे เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคจเคนीं เค”เคฐ เคชूเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคฌเคฒ्เคฌ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฐोเคถเคจ เค•เคฐ เคฆिเคฏा|
เคธเคซเคฒเคคा เค•े เคฐाเคธ्เคคे เคคเคญी เค–ुเคฒเคคे เคนै เคœเคฌ เคนเคฎ เค‰เคธเค•े เค•เคฐीเคฌ เคชเคนुँเคš เคœाเคคे เคนैं।
“เคฎेเคนเคจเคค เค•เคญी เคฌेเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคœाเคคी เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนी เคนเคฎें เค†เค—े เคฌเฅเคจे เคंเคต เคจिเคฐंเคคเคฐ เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै
เคนเคฎाเคฐा เคนเคฐ เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนเคฎें เคเค• เค•เคฆเคฎ เค†เค—े เคฌเฅाเคคा เคนै เค”เคฐ เคนเคฎ เคœैเคธे เคœैเคธे เค†เค—े เคฌเฅเคคे เคนै เคตैเคธे เคตैเคธे เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เคธเคซเคฒเคคा เค•े เคฐाเคธ्เคคे เค–ुเคฒเคคे เคœाเคคे เคนै
เค†เคœ เค•ा เคŸॉเคชिเค•:- เคฎเคนाเคœเคจเคชเคฆ เค•ाเคฒ
เคช्เคฐเคถ्เคจ เคชเคค्เคฐ
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
1. เคฎเคค्เคธ्เคฏ เคœเคจเคชเคฆ เค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी เคฅी?
(เค…)เคตिเคฐाเคŸ เคจเค—เคฐ✅
(เคฌ)เคตाเคฐाเคฃเคธी
(เคธ)เคฎเคฅुเคฐा
(เคฆ)เคฆिเคฒ्เคฒी
2. เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคœเคจเคชเคฆ เคฅा-?'!
(เค…)เคฎเคค्เคธ्เคฏ
(เคฌ)เคถूเคฐเคธेเคจ
(เคธ)เคฎเค—เคง
(เคฆ)เค…เคถ्เคฎเค•✅
3. เคธोเคฒเคน เคฎเคนाเคœเคจเคชเคฆों เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค•िเคธ เค—्เคฐเคจ्เคฅ เคฎें เคฎिเคฒเคคा เคนै-?
(เค…)เค…ंเค—ुเคค्เคคเคฐ เคจिเค•ाเคฏ✅
(เคฌ)เค‹เค—्เคตेเคฆ
(เคธ)เค…เคฐ्เคฅเคตเคตेเคฆ
(เคฆ)เค‰เคชเคจिเคทเคฆ
*4. เคฎเค—เคง เค•ी เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญिเค• เคฐाเคœเคงाเคจी เคฅी-?*
(เค…)เค—िเคฐिเคต्เคฐเคœ✅
(เคฌ)เคชाเคŸเคฒिเคชुเคค्เคฐ
(เคธ)เคฆिเคฒ्เคฒी
(เคฆ)เคœเคฏเคชुเคฐ
*5. เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เคฎें เค•ौเคจ-เคธा เคœเคจเคชเคฆ เคธ्เคฅिเคค เคฅा?*
(เค…)เค…เคตंเคคि
(เคฌ)เค•ंเคฌोเคœ
(เคธ)เค—ांเคงाเคฐ✅
(เคฆ)เค•ुเคฐु
*6. เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‰เคค्เคคเคฐी เคชांเคšाเคฒ เค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी เคธ्เคฅिเคค เคฅी ?*
(เค…)เคนเคธ्เคคिเคจाเคชुเคฐ เคฎें
(เคฌ) เค‡ंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเคธ्เคฅ เคฎें
(เคธ)เค…เคนिเคš्เค›เคค्เคฐ เคฎें ✅
(เคฆ) เคฎเคฅुเคฐा เคฎें
*7. เค—ोเคฆाเคตเคฐी เคจเคฆी เค•े เคคเคŸ เคชเคฐ เคธ्เคฅिเคค เคฎเคนाเคœเคจเคชเคฆ เคฅा?*
(เค…) เค…เคตเคจ्เคคि
(เคฌ) เคตเคค्เคธ
(เคธ)เค…เคถ्เคฎเค•✅
(เคฆ) เค•ंเคฌोเคœ
*8. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคเค• เคฎเค—เคง เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी เคจเคนीं เคฐเคนा?*
(เค…) เค—िเคฐिเคต्เคฐเคœ
(เคฌ) เคฐाเคœเค—ृเคน
(เคธ) เคชाเคŸเคฒिเคชुเคค्เคฐ
(เคฆ) เค•ौเคถांเคฌी✅
*9. เคฎाเคฒเคตा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เคฎเค—เคง เค•ी เคธเคค्เคคा เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•िเคธเค•े เคถाเคธเคจเค•ाเคฒ เคฎें เคนुเค† เคฅा ?*
(เค…) เคฌिंเคฌिเคธाเคฐ
(เคฌ) เค…เคœाเคคเคถเคค्เคฐु
(เคธ) เค‰เคฆเคฏเคญเคฆ्เคฐ
(เคฆ) เคถिเคถुเคจाเค—✅
*10. เคฎเค—เคง เค•ा เค•ौเคจ เคธा เคธเคฎ्เคฐाเคŸ  เค…เคชเคฐोเคชเคฐเคถुเคฐाเคฎ เค•े เคจाเคฎ เคธे เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै?*
(เค…) เคฌिंเคฆुเคธाเคฐ
(เคฌ) เค…เคœाเคคเคถเคค्เคฐु
(เคธ) เค•ाเคฒाเคถोเค•
(เคฆ) เคฎเคนाเคชเคฆ्เคฎเคจंเคฆ✅
*11. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เค—เคฃเคคंเคค्เคฐाเคค्เคฎเค• เคถाเคธเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคจเคนीं เคฅी ?*
1. เค•เคชिเคฒเคตเคธ्เคคु
2. เค•ुเคถीเคจเค—เคฐ
3. เคตैเคถाเคฒी
4. เคฎเค—เคง ✅
*12. เคนเคฐ्เคฏเค• เคตंเคถ เค•े เค•िเคธ เคถाเคธเค• เค•ो "เค•ुเคฃिเค•" เค•เคนा เคœाเคคा เคฅा ?*
1. เค‰เคฆเคฏिเคจ
2. เคฌिंเคฌเคธाเคฐ
3. เค…เคœाเคคเคถเคค्เคฐु ✅
4. เคจाเค—เคฆเคถเค•
*13.  เคœैเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เค•เคนा เคœाเคคा เคนै ?*
1. เค†เค—เคฎ ✅
2. เคจिเค—เคฎ
3. เค—्เคฐंเคฅ
4. เคฌเค–ाเคฐ
*14. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เคฌौเคฆ्เคง เคชเคตिเคค्เคฐ เคธ्เคฅเคฒ เคจिเคฐंเคœเคจा เคจเคฆी เค•े เค•िเคจाเคฐे เคธ्เคฅिเคค เคฅा*
1เคฌोเคงเค—เคฏा✅
2เค•ुเคถीเคจเค—เคฐ
3เคฒुเคฎ्เคฌिเคจी
4เค‹เคทिเคชเคคเคจ्เคฎ
*15. เคฌौเคฆ्เคง เคธंเค˜ เคฎें เคญिเค•्เคทुเคฃी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคตेเคถ เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฌुเคฆ्เคง เคฆ्เคตाเคฐा เคฆी เค—เคˆ เคฅी*
1เคถ्เคฐाเคตเคธ्เคคी
2เคตैเคถाเคฒी✅
3เคฐाเคœเค—ृเคน
4เค•ुเคถीเคจเค—เคฐ
*16. เค…เคถोเค•ा เคฐाเคฎ เคฌिเคนाเคฐ เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคธ्เคฅिเคค เคฅा*
1เคตैเคถाเคฒी
2 เคชाเคŸเคฒिเคชुเคค्เคฐ✅
3 เค•ौเคถाเคฎ्เคฌी
4 เคถ्เคฐाเคตเคธ्เคคी
*17. เคตिเคถुเคฆ्เคงिเคฎเค— เคจाเคฎเค• เคชुเคธ्เคคเค• เค•िเคธ เคธंเคช्เคฐเคฆाเคฏ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนै*
1เคนीเคจเคฏाเคจ✅
2เคฎเคนाเคฏाเคจ
3เคตเคœ्เคฐเคฏाเคจ
4เคฆिเค—เคฎ्เคฌเคฐ
*18. เคคिเคฌ्เคฌเคค เคฎें เคฌौเคฆ्เคง เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธुเคงाเคฐ เคฎें เคฎเคนเคคी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจे เคตाเคฒे เค‰เคชाเคง्เคฏाเคฏ เค…เคคीเคถ เคฆीเคชंเค•เคฐ เค•िเคธ เคตिเคนाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคฅे*
1เคจाเคฒเคจ्เคฆा
2เคตिเค•्เคฐเคฎเคถिเคฒा✅
3เคธोเคจเคชुเคฐ
4เคตเคฒ्เคฒเคญी
*19. เค—ोเคตिंเคฆ เคšंเคฆ्เคฐ เค—เคข़เคตाเคฒ เค•ी เคเค• เคฐाเคจी เค•ुเคฎाเคฐ เคฆेเคตी เคœो( เคฌौเคฆ्เคง เค…เคจुเคฏाเคฏी )เคฅी เคจे เคงเคฐ्เคฎ เคšเค•्เคฐ เคœिเคจ เคตिเคนाเคฐ เค•เคนां เคฌเคจเคตाเคฏा เคฅा*
1เคฌोเคงเค—เคฏा
2เคฐाเคœเค—ृเคน
3เค•ुเคถीเคจเค—เคฐ
4เคธाเคฐเคจाเคฅ✅
*20.เคฎเค—เคง เค•ा เค•ौเคจ เคธा เคธเคฎ्เคฐाเคŸ  'เค…เคชเคฐोเคชเคฐเคถुเคฐाเคฎ' เค•े เคจाเคฎ เคธे เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै*
1เคฌिंเคฆुเคธाเคฐ
2เค…เคœाเคคเคถเคค्เคฐु
3เค•ाเคฒाเคถोเค•
4เคฎเคนाเคชเคฆ्เคฎเคจंเคฆ✅
*21.เคฎเคนाเคตीเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เค•ो เค•िเคธ เคฐाเคœा เค•े เคธเคฎเคฏ เคจिเคฐ्เคตाเคฃ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค†।*
1 เคฐाเคคिเคชाเคฒ
2 เคธเคธ्เคคिเคชाเคฒ✅
3 เค…เคœाเคคเคถเคค्เคฐु
4 เคถुเคฆ्เคงोเคงเคจ
*22. เค—ौเคคเคฎ เคฌुเคฆ्เคง เค•ी เคชเคค्เคจी เค•िเคธ เค•ुเคฒ เคธे เคฅी।*
1.เค•ुเคกिเคจ्เคฏ
2.เค•ौंเคกिเคจ्เคฏ✅
3.เคธाเค•्เคฏ
4.เคฒिเคš्เค›เคตी
*23.'เคœिเคคेंเคฆ्เคฐिเคฏ เคจाเคฐाเคฏเคฃ" เค•िเคธे เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।*
1.เคฎเคนाเคค्เคฎा เคฌुเคฆ्เคง
2.เค—ौเคคเคฎ
3.เคฎเคนाเคตीเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เค•ो✅
4.เคจเคฆिเคตเคฐ्เคงเคจ
*24.เค—ौเคคเคฎ เคฌुเคฆ्เคง เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค‰เคชเคฆेเคถ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค•ा เคธเคนी เค•เคฐ्เคฎ เคนै।*
1เคตाเคถ्เคฏ
2เค•ौเคกिเคจ्เคฏ
3เค…เคถ्เคตเคœिเคค
4เคญाเคฎी
5เคฎเฅœเคจाเคฅ
A1,2,3,4
B.1,3,4,5 
C.1,2,3,5 ✅
D.1,2,3,4,5
*25.เคœैเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคฅे เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคฎे เคธे เค•ोเคจเคธे เค•เคฅเคจ เคธเคนी เคนै।*
A.เค•ेเคตเคฒ 1 เค”เคฐ 2,
B เค•ेเคตเคฒ 2 เค”เคฐ 3,
C.เค•ेเคตเคฒ 3 เค”เคฐ 4,
D.เค•ेเคตเคฒ 1 เค”เคฐ 3✅
*26-เค•ौเคจ เคธे เคคीเคฐ्เคฅंเค•เคฐ เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เค‹เค—्เคตेเคฆ เคฎें เคฎिเคฒเคคा เคนै?*
1 เค‹เคทเคญเคฆेเคต
2เค…เคฐिเคท्เคŸเคจेเคฎि
3เคชाเคฐ्เคถ्เคตเคจाเคฅ
4เคจेเคฎिเคจाเคฅ
*เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เค•เคฅเคจ เคธเคค्เคฏ เคนै*
เค…) เค•ेเคตเคฒ 1
เคฌ) เค•ेเคตเคฒ 2
เคธ) 1 เคต 2 ✅
เคฆ) 1 เคต 3
*27- เค‹เคทเคญเคฆेเคต เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคจाเคฐाเคฏเคฃ เค•े เค…เคตเคคाเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎिเคฒเคคा เคนै?*
1 เคตाเคฏु เคชुเคฐाเคฃ เคฎें
2 เคตिเคท्เคฃु เคชुเคฐाเคฃ เคฎें
3 เคญाเค—เคตเคค เคชुเคฐाเคฃ เคฎें
4 เคฎเคค्เคธ्เคฏ เคชुเคฐाเคฃ เคฎें
*เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เค•เคฅเคจ เคธเคค्เคฏ เคนै ?*
เค…) 1,2,4
เคฌ)  1,3,4
เคธ)  1,2,3✅
เคฆ)   1,2,3,4
*28- เคœैเคจ เคงเคฐ्เคฎ เคชเคฐ เค•ौเคจ เคธे เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคฅा?*
เค…)  เคฏोเค— เคฆเคฐ्เคถเคจ 
เคฌ)  เคธांเค–्เคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ✅
เคธ) เคจ्เคฏाเคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ
เคฆ) เคตैเคถेเคทिเค• เคฆเคฐ्เคถเคจ
*29- เคฌौเคฆ्เคง เค”เคฐ เคœैเคจ เคฆोเคจों เคนी เคงเคฐ्เคฎ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं เค•ि?*
เค…) เค•เคฐ्เคฎ เคคเคฅा เคชुเคจเคฐ्เคœเคจ्เคฎ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค เคธเคนी เคนै✅
เคฌ) เคฎृเคค्เคฏु เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคนी เคฎोเค•्เคท เคธंเคญเคต เคนै
เคธ) เคธ्เคค्เคฐी เคคเคฅा เคชुเคฐुเคท เคฆोเคจों เคนी เคฎोเค•्เคท เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं
เคฆ) เคœीเคตเคจ เคฎें เคฎเคง्เคฏเคฎाเคฐ्เค— เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคนै
*30- เคฎเคนाเคตीเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เคจे เคธเคจ्เคฏाเคธ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े  เค•िเคคเคจे เคธเคฎเคฏ เคฌाเคฆ เคฎें เคตเคธ्เคค्เคฐ เคค्เคฏाเค— เคฆिเค เคฅे?*
เค…) 1 เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ ✅
เคฌ)  2 เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ
เคธ)  3 เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ
เคฆ)  4 เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ
*31. เคœैเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคฌाเคˆเคธเคตें เคคीเคฐ्เคฅंเค•เคฐ เค•ौเคจ เคฅे*
เค…)เคชाเคถ्เคฐ्เคตเคจाเคฅ
เคฌ)เค‹เคทเคญเคฆेเคต
เคธ)เค…เคฐिเคท्เคŸเคจेเคฎि✅
เคฆ)เคจेเคฎिเคจाเคฅ
*32. เคฎเคนाเคตीเคฐ เค•े เคฆेเคนांเคค เค•े เคฌाเคฆ เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคœैเคจ เคงเคฐ्เคฎ เค•ा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคจेเคคा เคฌเคจा?*
เค…)เค—ौเคคเคฎ เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เคญूเคคि
เคฌ)เค—ोเคถाเคฒ
เคธ)เคธुเคงเคฐ्เคฎเคฃ✅
เคฆ)เคœเคฎ्เคฌूเคธ्เคตाเคฎी
*33. เค•ुเคกเค—्เคฐाเคฎ เค•ा เคœเคนाँ เคฎเคนाเคตीเคฐ เคธ्เคตाเคฎी เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนुเค† เคฅा,เค†เคงुเคจिเค• เคจाเคฎ เค•्เคฏा เคนै*
เค…)เคตैเคถाเคฒी
เคฌ)เคฌाเคธुเค•ुंเคก✅
เคธ)เคชเคŸเคจा
เคฆ)เคชैเค เคฃ
*34. เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคค เคฎें เคเค• เคœैเคจ เคธाเคงु เค•ा เคœीเคตเคจ เค•िเคคเคจी เคช्เคฐเคคिเคœ्เคžाเค“ं เคธे เค…เคจुเคถाเคธिเคค เคฅा।*
เค…)เคšाเคฐ
เคฌ).เคชाँเคš✅
เคธ)เค›ः
เคฆ)เคธाเคค
*35. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฏुเค—्เคฎों เคฎें เค•ौเคจ เคธเคนी เคธुเคฎेเคฒिเคค เคจเคนीं เคนै?*
เค…)เคถाเค•्เคฏ-เค•เคชिเคฒเคตเคธ्เคคु
เคฌ)เค•ोเคฒिเคฏ-เคฐाเคฎเค—्เคฐाเคฎ
เคธ)เค•ाเคฒाเคฎ-เค…เคฒ्เคฒเค•เคช्เคช✅
เคฆ)เคฎเคฒ्เคฒ-เค•ुเคถीเคจเค—เคฐ
️เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 05 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019

1. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธा เคฆेเคถ เคตिเคถ्เคต เคฎें เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे 5เคœी เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เคฒॉเคจ्เคš เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै?
a.    เคšीเคจ
b.    เค…เคฎेเคฐिเค•ा
c.    เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा✔️
d.    เคตिเคฏเคคเคจाเคฎ
2. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคเค• เคจเคฏे เคंเคœाเค‡เคฎ เค•ी เค–ोเคœ เค•ी เคนै เคœो เคฌैเค•्เคŸीเคฐिเคฏा เค•ी เคชเคฐเคคों เค•ी เคฆीเคตाเคฐ เค•ो เคคोเฅœเคจे เคฎें เค•ाเคฎเคฏाเคฌ เคนुเค† เคนै?
a.    AIIMS
b.    TERI
c.    CCMB✔️
d.    NPIT
3. เคฐिเคฒाเคฏंเคธ เคœिเคฏो เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคšैเคŸเคฌोเคŸ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒी เค•เคฎ्เคชเคจी เค•ा 230 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฎें เค…เคงिเค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเคฏा เคนै?
a.    เคฎेเคŸ्เคฐिเค•्เคธ
b.    เคŸिเค•เคŸॉเค•
c.    เฅ›ोเคฒिเค•
d.    เคนैเคชเคŸिเค•✔️
4. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เค•े เค—เคถ्เคคी  เคฆเคฒ เค•ो เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคตเคน เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เคฎिเคฒा เคนै?
a.    เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ✔️
b.    เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฌंเค—ाเคฒ
c.    เค—ुเคœเคฐाเคค
d.    เคจाเค—ाเคฒैंเคก
5. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐिเฅ›เคฐ्เคต เคฌैंเค• เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฐेเคชो เคฐेเคŸ เคฎें เค•िเคคเคจी เค•เคฎी เค•ी เคนै?
a.    0.30%
b.    0.25%✔️
c.    0.20%
d.    0.15%
6. เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคธे 32 เคธाเคฒ เคฌाเคฆ เค†ंเคถिเค• เคฐूเคช เคธे เค…เคซเคธ्เคชा เคนเคŸाเคฏा เค—เคฏा?
a.    เค…เคฐुเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ✔️
b.    เคฌिเคนाเคฐ
c.    เคाเคฐเค–ंเคก
d.    เคชंเคœाเคฌ
7. เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• เคจे 2019-20 เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคœीเคกीเคชी เคตिเค•ाเคธ เคฆเคฐ เค•े เค…เคจुเคฎाเคจ เค•ो เค˜เคŸाเค•เคฐ 7.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค•िเคฏा?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคญाเคฐเคค✔️
d.    เคฐूเคธ
8. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคฆ्เคตाเคฐा เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคคเคจे เคฆिเคจों เคฎें เคœเคฎ्เคฎू-เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคฒेเคน เคฎें เคธिเคจ्เคงु เคจเคฆी เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌे เคธเคธ्เคชेंเคถเคจ เคชुเคฒ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा?
a.    50
b.    20
c.    10
d.    40✔️
9. เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค•เคฐ เคฌोเคฐ्เคก (เคธीเคฌीเคกीเคŸी) เคจे เคฎाเคฐ्เคš 2019 เคฎें เค•िเคคเคจे เค…เค—्เคฐिเคฎ เคฎूเคฒ्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคธเคฎเคौเคคों (เคเคชीเค) เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเค เคนैं?
a.    20
b.    25
c.    18✔️
d.    12
10. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคชเคจे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ 'เคœाเคฏेเคฆ เคฎेเคกเคฒ' เคธे เคจเคตाเคœเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เคนै?
a.    เคœाเคชाเคจ
b.    เคจेเคชाเคฒ
c.    เคšीเคจ
d.    เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค✔️
เค‰เคค्เคคเคฐ:
1. c. เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा เคชूเคฐे เคฆेเคถ เคฎें 5เคœी เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เค•ी เคธुเคตिเคงा เคฒॉเคจ्เคš เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै. เค‡เคธเคธे เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा 5เคœी เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เคตाเคฒा เคชเคนเคฒा เคฆेเคถ เคฌเคจेเค—ा. 5เคœी เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เค†เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคตाเคฏเคฐเคฒेเคธ เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคŸ เค•ी เคฐเคซ्เคคाเคฐ 4เคœी เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें 20 เค—ुเคจा เคคเค• เคฌเคข़ เคœाเคเค—ी.
2. c. CCMB
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธेंเคŸเคฐ เคซॉเคฐ เคธेเคฒुเคฒเคฐ เคंเคก เคฎॉเคฒिเค•्เคฏूเคฒเคฐ เคฌाเคฏोเคฒॉเคœी (CCMB) เค•े เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคฎंเคœुเคฒा เคฐेเคก्เคกी เค•ी เค…เค—ुเคตाเคˆ เคฎें เคเค• เคเคธे เคंเคœाเค‡เคฎ ‘scissors enzyme’ เค•ी เค–ोเคœ เค•ी เคนै เคœो เคฌैเค•्เคŸीเคฐिเคฏा เค•ी เคชเคฐเคค เค•ी เคฆीเคตाเคฐ เค•ो เคคोเฅœเคจे เคฎें เค•ाเคฎเคฏाเคฌ เคนुเค† เคนै.
3. d. เคนैเคชเคŸिเค•
เคตिเคตเคฐเคฃ:  เคฐिเคฒाเคฏंเคธ เคœिเคฏो เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคšैเคŸเคฌोเคŸ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒी เค•เคฎ्เคชเคจी เคนैเคชเคŸिเค• เค•ा 230 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฎें เค…เคงिเค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเคฏा เคนै. เค‡เคธเคฎें เค•ुเคฒ เคธौเคฆा 700 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เค•ा เคนुเค† เคนै เคœिเคธเคฎें 230 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฌिเฅ›เคจेเคธ เคฎें เคฒเค—ाเค เคœाเคฏेंเค—े เคœเคฌเค•ि 470 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคธे เค•เคฎ्เคชเคจी เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคฏेเค—ा.
4. a. เค…เคฐुเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เค•े 12 เคธเคฆเคธ्เคฏीเค•เคฏ เค—เคถ्เคคीा เคฆเคฒ เคจे เคชुเคฒिเคธ เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ 30 เคฎाเคฐ्เคš, 2019 เค•ो เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคฐोเค‡ंเค— เคœिเคฒे เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เค–ोเคœ เคจिเค•ाเคฒा, เคœो เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคตเคฎ เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ा เคนै.
5. b. 0.25%
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค†เคฐเคฌीเค†เคˆ เคจे เคฐेเคชो เคฐेเคŸ เคฎें 0.25% เค•ी เค•เคŸौเคคी เค•ी เคนै. เคฏเคน 6.25% เคธे เค˜เคŸเค•เคฐ 6% เคนो เค—เคˆ เคนै. เคฎॉเคจेเคŸเคฐी เคชॉเคฒिเคธी เค•เคฎेเคŸी (เคเคฎเคชीเคธी) เค•ी เคฌैเค เค• เค–เคค्เคฎ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคฌ्เคฏाเคœ เคฆเคฐों เค•ा เคเคฒाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा.

 6. a. เค…เคฐुเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เคฐुเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคธे 32 เคธाเคฒ เคฌाเคฆ เค†ंเคถिเค• เคฐूเคช เคธे เค…เคซเคธ्เคชा เคนเคŸाเคฏा เค—เคฏा. เค‡เคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े 20 เคซเคฐเคตเคฐी 1987 เค•ो เคฌเคจเคจे เค•े เคธเคฎเคฏ เคธे เคนी เคตिเคตाเคฆिเคค เค†เคซเคธ्เคชा เค•ाเคจूเคจ เคฒाเค—ू เคฅा. เคฏเคน เค•ाเคจूเคจ เค…เคธเคฎ เค”เคฐ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคถाเคธिเคค เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎเคฃिเคชुเคฐ เคฎें เคชเคนเคฒे เคธे เคฒाเค—ू เคฅा. 
7. c. เคญाเคฐเคค
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• เคจे เคธाเคฒ 2019-20 เค•े เคฒिเค เคญाเคฐเคค เค•ी เคœीเคกीเคชी เคตिเค•ाเคธ เคฆเคฐ เค•े เค…เคจुเคฎाเคจ เค•ो 7.6% เคธे เค•เคฎ เค•เคฐเค•े 7.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै. เค‡เคธเค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฐเคฃ เคตैเคถ्เคตिเค• เคฎांเค— เคฎें เค—िเคฐाเคตเคŸ เคคเคฅा เค˜เคฐेเคฒु เคฐाเคœเคธ्เคต เคฎें เค•เคฎी เคนै.
8. d. 40
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคฆ्เคตाเคฐा 40 เคฆिเคจों เคฎें เคœเคฎ्เคฎू-เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคฒेเคน เคฎें เคธिเคจ्เคงु เคจเคฆी เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌे เคธเคธ्เคชेंเคถเคจ เคชुเคฒ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा.
9. c. 18
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค•เคฐ เคฌोเคฐ्เคก (เคธीเคฌीเคกीเคŸी) เคจे เคฎाเคฐ्เคš 2019 เคฎें 18 เค…เค—्เคฐिเคฎ เคฎूเคฒ्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคธเคฎเคौเคคों (เคเคชीเค) เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเค เคนैं. เค‡เคจเคฎें 3 เคฆ्เคตिเคชเค•्เคทीเคฏ เค…เค—्เคฐिเคฎ เคฎूเคฒ्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคธเคฎเคौเคคे (เคฌीเคเคชीเค) เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนैं.
10.  d. เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค (เคฏूเคเคˆ) เคจे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคชเคจे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ 'เคœाเคฏेเคฆ เคฎेเคกเคฒ' เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฏूเคเคˆ เค•े เค†เคชเคธी เคธंเคฌंเคงों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै.
Today's Top Exam Shooters

เคซीเคซा เคฆ्เคตाเคฐा 04 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคœाเคฐी เคตिเคถ्เคต เคฐैंเค•िंเค— เคฎें เคœिเคธ เคฆेเคถ เค•ो 101เคตां เคธ्เคฅाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै *- เคญाเคฐเคค*
•    เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเค เค—เค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เคœिเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เค–ोเคœा เคนै *- เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ*
•    เคตเคน เคฆेเคถ เคœिเคธเค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‰เคค्เคคเคฐเคชूเคฐ्เคตी เคคเคŸ เค•े เคชांเคš เคถเคนเคฐों เค”เคฐ เค•ाเค‰ंเคŸी เคฎें เคฌเคก़े เคชैเคฎाเคจे เคชเคฐ เคฒเค—ी เค†เค— เค•ो 05 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคชเคฆा เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค˜ोเคทिเคค เค•ी *- เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा*
•    เคœเคฎ्เคฎू เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคชुเคฒเคตाเคฎा เคนเคฎเคฒे เค•े เคฌाเคฆ เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคจे เคฌाเคฐाเคฎूเคฒा เคธे เค‰เคงเคฎเคชुเคฐ เคคเค• เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฐाเคœเคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ 31 เคฎเคˆ เคคเค• เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคนเคซ्เคคे เคฎें เคจाเค—เคฐिเค• เคฏाเคคाเคฏाเคค เค•ो เคœिเคคเคจे เคฆिเคจ เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै *- เคฆो เคฆिเคจ*
•    เคญाเคฐเคค เคจे เคœिเคธ เคฆेเคถ เค•े เคธाเคฅ เคฒिเคฅिเคฏเคฎ เค•े เคตिเค•ाเคธ เคเคตं เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค‰เคชเคฏोเค— เคนेเคคु เคเค• เคธเคฎเคौเคคे เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเค เคนैं *- เคฌोเคฒीเคตिเคฏा*
•    เคตเคน เคฆेเคถ เคœिเคธเค•े เคฒिเค  เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคนाเค‰เคธ เค‘เฅž เคฐीเคช्เคฐेเคœेंเคŸेเคŸिเคต เคจे เค‰เคธเค•े เค—ृเคน เคฏुเคฆ्เคง เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ो เค…เคฒเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคคเคฆाเคจ เค•िเคฏा *– เคฏเคฎเคจ*
•    เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• (เคเคกीเคฌी) เคจे 'เคต्เคฏाเคชเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เคšुเคจौเคคिเคฏों' เค•ा เคนเคตाเคฒा เคฆेเคคे เคนुเค เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2018 เคฎें 5.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคธे เค—िเคฐเค•เคฐ 2019 เคฎें เค‡เคคเคจा เคนोเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เคนै *– 3.9%*
•    เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธ्เคŸीเคซเคจ เคนॉเค•िंเค— เค•े เคœिเคธ เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ो เคฎाเคจเคจे เคธे เค‡เคจเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै *- เคกाเคฐ्เค• เคฎैเคŸเคฐ*
•    เคตเคน เค†เคˆ เค†เคˆเคŸी เคœเคนां เคฎें เคฌीเค†เคˆเคเคธ  เคฎाเคจเค•ीเค•เคฐเคฃ เคคเคฅा เค…เคจुเคฐूเคชเคคा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•े เคฒिเค เคเคฎเค“เคฏू  เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเคฏे เคนैं *– เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฆिเคฒ्เคฒी*
•    เคตเคน เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆเคตा เค•เคฎ्เคชเคจी เคœिเคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เคœाเคชाเคจ เค•ी เคฆเคตा เค•ंเคชเคจी เคฆाเค‡เคšी เคธैंเค•्เคฏो เค•े เคฌเค•ाเคฏा 4,000 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคšेเคคाเคฏा เคนै *– เคฐैเคจเคฌैเค•्เคธी*
เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคฌ เคคเค• เคฎिเคฒे เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐों เค•ी เคธूเคšी

เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค (เคฏूเคเคˆ) เคจे เค…เคชเคจे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ 'เคœाเคฏेเคฆ เคฎेเคกเคฒ' เคธे เคจเคตाเคœเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฏूเคเคˆ เค•े เค†เคชเคธी เคธंเคฌंเคงों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै.
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคฌ เคคเค• เคตिเคญिเคจ्เคจ เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐों เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै. เคตिเคถ्เคต เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฎंเคšों เคชเคฐ เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เคฆिเค เค—เคฏे เค‡เคจ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคจ เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจเค•ी เคฌเคฒ्เค•ि เคญाเคฐเคค เค•ी เคธाเค– เคฎें เคญी เคฌเฅोเคคเคฐी เคนुเคˆ เคนै._
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค (เคฏूเคเคˆ) เคจे เค…เคชเคจे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ 'เคœाเคฏेเคฆ เคฎेเคกเคฒ' เคธे เคจเคตाเคœเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฏूเคเคˆ เค•े เค†เคชเคธी เคธंเคฌंเคงों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै._
*_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคฌ เคคเค• เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค เคช्เคฐเคฎुเค– เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนैं:_*
*_เคฏूเคเคˆ เค•ा เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ:_*
_เคธंเคฏुเค•्เคค เค…เคฐเคฌ เค…เคฎीเคฐाเคค (เคฏूเคเคˆ) เคจे 04 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค…เคชเคจे เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ 'เคœाเคฏेเคฆ เคฎेเคกเคฒ' เคธे เคจเคตाเคœเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฏूเคเคˆ เค•े เค†เคชเคธी เคธंเคฌंเคงों เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै._
_เคฏूเคเคˆ เค•े เค•्เคฐाเค‰เคจ เคช्เคฐिंเคธ เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคฌिเคจ เคœाเคฏेเคฆ เคจे เคŸ्เคตीเคŸ เค•เคฐ เค‡เคธเค•ा เค˜ोเคทเคฃा เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เคฏเคน เคธเคฎ्‍เคฎाเคจ เคชाเคจे เคตाเคฒे เคชเคนเคฒे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคนैं. เค‡เคธเคธे เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคธिเคฏोเคฒ เคถांเคคि เคชुเคฐเคธ्‍เค•ाเคฐ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เค‡เคธเคธे เคชเคนเคฒे เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฎเคนाเคฐाเคจी เคเคฒिเคœाเคฌेเคฅ, เคœॉเคฐ्เคœ เคกเคฌ्เคฒ्เคฏू เคฌुเคถ, เคต्เคฒाเคฆिเคฎीเคฐ เคชुเคคिเคจ, เคจिเค•ोเคฒเคธ เคธเคฐเค•ोเคœी, เคถी เคœिเคจเคชिंเค— เค”เคฐ เคंเคœेเคฒा เคฎเคฐ्เค•ेเคฒ เค•ो เคฎिเคฒ เคšुเค•ा เคนै._
*_เคซिเคฒिเคช เค•ोเคŸเคฒเคฐ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो 14 เคœเคจเคตเคฐी 2019 เค•ो เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคซिเคฒिเคช เค•ोเคŸเคฒเคฐ เคช्เคฐेเคธिเคกेंเคธिเคฏเคฒ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เค•ाเคฐ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เค“เคฐ เคธे เคœाเคฐी เคเค• เคฌเคฏाเคจ เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคฅा เค•ि เคนเคฐ เคตเคฐ्เคท เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคจेเคคा เค•ो เคฆिเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคธे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै._
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ा เคšเคฏเคจ ‘‘เคฆेเคถ เค•ो เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคจेเคคृเคค्เคต’’ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เค‡เคธเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เค…เคฅเค• เคŠเคฐ्เคœा เค•े เคธाเคฅ เคญाเคฐเคค เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคจเค•ी เคจिःเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคธेเคตा เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคฆेเคถ เคจे เคฌेเคนเคคเคฐीเคจ เค†เคฐ्เคฅिเค•, เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ीเคฏ เคตिเค•ाเคธ เค•िเคฏा เคนै. เคซिเคฒिเคช เค•ोเคŸเคฒเคฐ เคจॉเคฐ्เคฅเคตेเคธ्เคŸเคฐเคจ เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी, เค•ेเคฒॉเค— เคธ्เค•ूเคฒ เค‘เคซ เคฎेเคจेเคœเคฎेंเคŸ เคฎें เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸिंเค— เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคนैं. เค‡เคจ्เคนीं เค•े เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฎें เคนเคฐ เคตเคฐ्เคท เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคฆेเคถ เค•े เคธเคฌเคธे เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคจेเคคा เค•ो เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै. เคตे เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸिंเค— (เคตिเคชเคฃเคจ) เคชเคฐ 55 เคธे เค…เคงिเค• เคตिเคชเคฃเคจ เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•े เคฒेเค–เค• เคนै._
*_เคธिเคฏोเคฒ เคถांเคคि เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคธिเคฏोเคฒ เคถांเคคि เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ-2018 เค•े เคšेเคฏเคฐเคฎैเคจ เค•्เคตॉเคจ เคˆ-เคนाเคฏोเค• เค•ी เค…เคง्เคฏเค•्เคทเคคा เคฎें เคธिเคฏोเคฒ เค•े เคœंเค—-เคฏू เคฎें เคนुเคˆ เคšเคฏเคจ เคธเคฎिเคคि เค•ी เคฌैเค เค• เค•े เคฌाเคฆ 24 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2018 เค•ो เคฏเคน เคซैเคธเคฒा เคฒिเคฏा เค—เคฏा เค•ि เคญाเคฐเคค เคฎें เค…เคฎीเคฐ เค”เคฐ เค—เคฐीเคฌ เค•े เคฌीเคš เค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เค†เคฐ्เคฅिเค• เค…ंเคคเคฐ เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เคนेเคคु เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เคจे เคฎोเคฆीเคจॉเคฎिเค•्เคธ เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฐाเคนเคจीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคšเคฒเคคे เค‰เคจ्เคนें เคธिเคฏोเคฒ เคถांเคคि เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคฏेเค—ा._
_เคฌाเคฐเคน เคธเคฆเคธ्เคฏीเคฏ เคšเคฏเคจ เคธเคฎिเคคि เคจे เคตिเคถ्เคต เคญเคฐ เค•े 100 เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถिเคฏों เค•े เคฌीเคš เคธे เคเค• เค•เคก़ी, เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏเคชเคฐเค• เค”เคฐ เค—เคนเคจ เคฎंเคค्เคฐเคฃा เค•े เคฌाเคฆ เคตिเคœेเคคा เค•ा เคšुเคจाเคต เค•िเคฏा เคนै. เค…เคฌ เคคเค• 13 เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค—ों เค•ो เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै เคœिเคจเคฎें เคธे เคšाเคฐ เค•ो เคจोเคฌेเคฒ เคถांเคคि เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคญी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै._
*_เคšैंเคชिเคฏंเคธ เค‘เคซ เคฆ เค…เคฐ्เคฅ 2018' เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เคธिเคคंเคฌเคฐ 2018 เค•ो เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคญी เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เคฏूเคเคจ เคจे เคฎोเคฆी เค”เคฐ เคซ्เคฐांเคธीเคธी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคเคฎैเคจुเคเคฒ เคฎैเค•्เคฐों เค•ो เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐूเคช เคธे 'เคšैंเคชिเคฏंเคธ เค‘เคซ เคฆ เค…เคฐ्เคฅ' เค…เคตॉเคฐ्เคก เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เคฅा._
_เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธौเคฐ เค—เค เคฌंเคงเคจ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค…เค—्เคฐเคฃी เคเคตं เค‰เคค्เคธाเคนी เค•ाเคฐ्เคฏों เค•े เคฒिเค เค”เคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏों เคฎें เคธเคนเคฏोเค— เค•े เคจเคฏे เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค”เคฐ เค‡เคฎैเคจुเคเคฒ เคฎैเค•्เคฐों เค•ो 'เคจीเคคि เคจेเคคृเคค्เคต' เคถ्เคฐेเคฃी เค•े เคคเคนเคค เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा._
*_เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เค—्เคฐैंเคก เค•ॉเคฒเคฐ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो 10 เคซเคฐเคตเคฐी 2018 เค•ो เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เคฎें 'เค—्เคฐैंเคก เค•ॉเคฒเคฐ' เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा. เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคตिเคฆेเคถी เคฎेเคนเคฎाเคจों เค•ो เคฆिเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เค•ा เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคนै. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เค•े เคฐिเคถ्เคคों เค•ी เคฌेเคนเคคเคฐ เค•े เคฒिเค เคชीเคเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เค ाเค เค—เค เค•เคฆเคฎों เค•े เคฒिเค เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เคชीเคเคฎ เคฎोเคฆी เค•ो เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฎเคนเคฎूเคฆ เค…เคฌ्เคฌाเคธ เคจे เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा._
_เคซिเคฒिเคธ्เคคीเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा 'เค—्เคฐैंเคก เค•ॉเคฒเคฐ' เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•िเคธी เคตिเคฆेเคถी เคฎेเคนเคฎाเคจ เค•ो เคฆिเค เคœाเคจे เคตाเคฒा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคนै. เคฏเคน เค•िเคธी เคฆेเคถ เค•े เคฐाเคœा, เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคฏा เคเคธे เคนी เค•िเคธी เคชเคฆ เคชเคฐ เคฎौเคœूเคฆ เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เคฒोเค—ों เค•ो เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै. เคฏเคน เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เคธे เคชเคนเคฒे เคธाเค‰เคฆी เค…เคฐเคฌ เค•े เค•िंเค— เคธเคฒเคฎाเคจ, เคฌเคนเคฐीเคจ เค•े เค•िंเค— เคนाเคฎाเคฆ, เคšीเคจ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคถी เคšिเคจเคซिंเค— เค†เคฆि เค•ो เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै._
*_เค†เคฎिเคฐ เค…เคฎाเคจुเคฒ्เคฒाเคน เค–ाเคจ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो 04 เคœूเคจ 2016 เค•ो เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ เค•े เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค†เคฎिเคฐ เค…เคฎाเคจुเคฒ्เคฒाเคน เค–ाเคจ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा. เคเคคिเคนाเคธिเค• เค…เคซเค—ाเคจ-เคญाเคฐเคค เคฎैเคค्เคฐी เคฌांเคง เค•े เค‰เคฆ्เค˜ाเคŸเคจ เค•े เคฌाเคฆ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เค…เคถเคฐเคซ เค—เคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคธे เคจเคตाเคœा เค—เคฏा. เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ เค•े เคจाเค—เคฐिเค•ों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคตिเคฆेเคถी เคจाเค—เคฐिเค•ों เค•ो เค‰เคจเค•ी เคธेเคตाเค“ं เค•ी เคช्เคฐเคถंเคธा เคฎें เค…เคซเค—ाเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคฏเคน เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคนै._
_เค‡เคธ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค•ा เคจाเคฎ เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคจाเคฏเค•, เค…เคฎाเคจुเคฒ्เคฒाเคน เค–ाเคจ (เค—ाเคœी) เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เคœो เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•े เคถूเคฐเคตीเคฐ เคฅे. เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‡เคธ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค•ा เคธाเคฒ 2006 เคฎें เค—เค เคจ เค•िเคฏा เคฅा._
*_เค•िंเค— เค…เคฌ्เคฆुเคฒเค…เคœीเคœ เคธैเคถ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ:_*
_เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคฎोเคฆी เค•ो 03 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2016 เค•ो เคธเคŠเคฆी เค…เคฐเคฌ เค•े เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•िंเค— เค…เคฌ्เคฆुเคฒเค…เคœीเคœ เคธैเคถ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा. เคเค• เคตिเคถेเคท เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เคธเคŠเคฆी เค…เคฐเคฌ เค•े เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•िंเค— เค…เคฌ्เคฆुเคฒเค…เคœीเคœ เคธैเคถ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा._
_เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฌเคฐाเค• เค“เคฌाเคฎा, เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ เค•े เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคกेเคตिเคก เค•ैเคฎเคฐुเคจ, เคฐूเคธ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคต्เคฒाเคฆिเคฎीเคฐ เคชुเคคिเคจ, เคœाเคชाเคจ เค•े เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคถिंเคœो เค†เคฌे เค”เคฐ เค‡ंเคกोเคจेเคถिเคฏा เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคœोเค•ो เคตिเคกोเคกो เค•ो เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै.
Topic: - "เคญाเคฐเคค เคฎें เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ"

*เคช्เคฐเคถ्เคจ=01.  เคญाเคฐเคค เคฎें เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคธे เคถเคนเคฐों เค•ी เค“เคฐ เคช्เคฐเคตเคธเคจ เค•िเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนो เคฐเคนा เคนै-*
(เค…)   เค—ांเคต เคฎें เคฌेเคนเคคเคฐ เคธ्เค•ूเคฒ เคจा เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เคฌ)  เค—ांเคต เคฎें เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคจा เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เคธ)  เค—ांเคต เคฎें เคฌेเคนเคคเคฐ เคธ्เค•ूเคฒ เคจा เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เคฆ)  เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เคฆ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=02 เคญाเคฐเคค เคฎें 2014 -15 เคฎें เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ เค•िเคคเคจी เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฅी-*
(เค…) 73%
(เคฌ) 74%
(เคธ) 75%
(เคฆ) 76%
(เคฆ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=03.  เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•ी เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ैเคธी เคนै-*
(เค…) เค•เค ोเคฐ
(เคฌ) เคฒเคšीเคฒा
(เคธ) เคธंเค˜ीเคฏ
(เคฆ)  เค…/ เคฌ เคฆोเคจों
(เคธ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=04.  1952 เคธे 2014 เค•े เคฌीเคš เค•ुเคฒ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคต्เคฏเคฏ เคฎें เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคต्เคฏเคฏ 7.92 % เคธे เคฌเคขเค•เคฐ เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคนो เค—เคฏी-*
(เค…) 16.07
(เคฌ) 13.07
(เคธ) 8.7
(เคฆ) none
(เคฆ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=05.  เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เค•ाเคจूเคจ เค•เคฌ เคฌเคจाเคฏा-*
(เค…) 2005
(เคฌ) 2019
(เคธ) 1986
(เคฆ) none
(เคฆ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=06.  เคชुเคฐुเคท เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ 2015 เคฎें เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฅी-*
(เค…) 92%
(เคฌ) 87%
(เคธ) 73%
(เคฆ) 69%
(เค…)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=07.  เคฎเคนिเคฒा เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ 2015 เคฎें เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฅी-*
(เค…) 87%
(เคฌ) 73%
(เคธ) 70%
(เคฆ) 71%
(เค…)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=8.  เค•िเคธ เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เค•े เคฌเคš्เคšे เคจिเคถुเคฒ्เค• เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं-*
(เค…) 3-14
(เคฌ) 6-14
(เคธ) 3-18
(เคฆ) 6-18
(เคฌ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=09.  เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคฆो เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฐोเคค เคนैं-*
(เค…)  เคถिเค•्เคทा ,เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ
(เคฌ)  เค•ाเคฐ्เคฏเคธ्เคฅเคฒ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ, เค–ेเคฒ
(เคธ)  เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจों
(เคฆ)  เคช्เคฐเคตเคธเคจ, เคถिเค•्เคทा
(เค…)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=10.  14 เคตเคฐ्เคท เค•ी เค†เคฏु เค•े เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เคจिเคถुเคฒ्เค• เค”เคฐ เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เค•िเคธเคฎें เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै-*
(เค…)  เคจीเคคि เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค• เคคเคค्เคต เคฎें
(เคฌ)  เคฎौเคฒिเค• เค…เคงिเค•ाเคฐ เคฎें
(เคธ)  เคฎूเคฒ เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคฎें
(เคฆ)   เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เค…)✔
*Que. 11 = เคกเคฏूเคถ เคจाเคฎเค• เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคจे เค…เคชเคจी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ * เคตिเคถ्เคต  เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ  เคธเคตृเคฆि เค•ेंเคฆ्เคฐ * เค•เคฌ เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•ी ?*
【a】1.1.2015
【b】1.1.2010
【c】 1.7.2005 ✔️
【d】1.7.2001
*Que.12  = เคกเคฏूเคถ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคจे เค…เคชเคจी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें เค•เคนा เคฅा เค•ि เคญाเคฐเคค เค•เคฌ เคคเค• เคตिเคถ्เคต เค•े เคšाเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเค•ाเคธ เค•ेंเคฆ्เคฐों เคฎें เคธे เคเค• เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เคญเคฐेเค—ा  ?*
【a】2010
【b】2015
【c】 2020 ✔️
【d】2022
*Que.13  = เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ो เคตिเคถ्เคต เคœ्เคžाเคจ เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เคถ्เคฐेเคท्เค  เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคฆेเคถ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนैं ?*
【a】เค…เคฎेเคฐिเค•ा
【b】เคญाเคฐเคค
【c】 เคœाเคชाเคจ
【d】เค‡เคจเคฎे เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं ✔️
*Que.14  = เค•ूเคฒ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคต्เคฏเคฏ เคฎें เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคต्เคฏเคฏ  7.92 เคธे เคฌเฅเค•เคฐ เค•िเคคเคจा เคนो เค—เคฏा เคนैं ?*
【a】7.92
【b】10.9
【c】 15.7 ✔️
【d】12.8
*Que.15  = เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคธเคญी เค•ेंเคฆ्เคฐीเคฏ เค•เคฐो เคชเคฐ เค•िเคคเคจे % *เคถिเค•्เคทा เค‰เคชเค•ाเคฐ * เคฒเค—ाเคจा เคญी เคช्เคฐाเคฐंเคญ เค•िเคฏा เคนै ?*
【a】5
【b】8
【c】 2 ✔️
【d】15
*Q.16 เคก्เคฏूเคธ เคจाเคฎเค• ____ เค•े เคฌैंเค• เคจे เค…เคชเคจी เคตिเคถ्เคต เคธ्เคคเคฐीเคฏ เคธเคฎृเคฆ्เคงि เค•ेंเคฆ्เคฐ เคจाเคฎเค• เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ (เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ 1 เคœुเคฒाเคˆ 2005) เคฎें เค•เคนा เคนै เค•ि เคญाเคฐเคค 2020 เคคเค• เคตिเคถ्เคต เค•े เคšाเคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเค•ाเคธ เค•ेंเคฆ्เคฐों เคฎें เคธे เคเค• เคฌเคจเค•เคฐ  เค‰เคญเคฐेเค—ा?*
A.เคซ्เคฐांเคธ
B.เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ
C.เคœเคฐ्เคฎเคจी✅
D.เค…เคฎेเคฐिเค•ा
*Q.17 เคญाเคฐเคค เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค‡เคธी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें เค†เค—े เค•เคนा เค—เคฏा เคนै เคนเคฎाเคฐी เค†เคถा เคนै เค•ि 2005 เคธे 2020 เคคเค• เค•ी เค…เคตเคงि เคฎें เคญाเคฐเคค เคฎें 7 เคตเคฐ्เคท เคธे เคŠเคชเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เค”เคธเคค เคตเคฐ्เคทों เคฎें _____ เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เค•ी เคธंเคญाเคตिเคค เคนै?*
A. 40%✅
B. 30%
C. 60%
D. 55%
*Qu18:-  เค•िเคธी เคญी เคฆेเคถ เคฎें เคฎाเคจเคตीเคฏ เคชूंเคœी เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคธ्เคฐोเคค เคนै?*
A. เคถिเค•्เคทा
B.เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ
C.เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจो✅
D.เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
*Qu19:- เคญाเคฐเคค เคฎें เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนीं เคนै?*
A. เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคตृเคฆ्เคงि
B. เคช्เคฐเคคिเคญा เคชเคฒाเคฏเคจ
C. เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฎाเคจเคต เคถเค•्เคคि เค•ा เคจिเคฏोเคœเคจ✅
D.เคจिเคฎ्เคจ เคถैเค•्เคทिเค• เคฎाเคจเค•
*Qu20:- เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•्เคทेเคค्เคฐเค• เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคธंเค˜ เค”เคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนोเคคा เคนै เค‰เคธเคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนै?*
A. เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฎंเคค्เคฐाเคฒเคฏ
B. เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคตिเคญाเค—
C. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคšिเค•िเคค्เคธा เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคชเคฐिเคทเคฆ
D. เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคธเคญी✅
*Qu21:-เคธเคจ् 2014-15  เคฎे เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคช्เคฐเคคि เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคฏ เคฅी ?*
A.15000 เคฐू
B.17000 เคฐू
C.50000 เคฐु
D.72900 เคฐू✅
*Qu22:-เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ो เคตिเคถ्เคต เคœ्เคžाเคจ  เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े  เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคช्เคฐเคฏोเค— เคตाเคฒा เคฆेเคถ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै?*
A.เคญाเคฐเคค
B.เคšीเคจ
C.เค†เคฏเคฐเคฒैंเคก✅
D.เค…เคฎेเคฐिเค•ा
*Qu23:-1952 เคธे 2014 เค•े เคฌीเคš เค•ुเคฒ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคต्เคฏเคฏ เคฎे เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคฏ เคฌเคขเค•เคฐ เค•िเคคเคจा เคนो เค—เคฏा เคฅा?*
A.7.92%
B.15.7%✅
C.0.64%
D.4.13%
*Qu24: เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏो เค•ी เคธเคตृเคง्เคฆिं เคฆเคฐ เคฎे เค‰เคฒ्เคฒेเค–เคจीเคฏ เคธुเคงाเคฐ เคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเค•เคฒ เค˜เคฐेเคฒू เค‰เคค्เคชाเคฆ เค•ा เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เค•िเคคเคจा เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เค–เคฐ्เคš เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค?*
A.2%
B.3%
C.5%
D.6%✅
*Qu25:-  เคฎเคœूเคฎเคฆाเคฐ เคธเคฎिเคคि เค•ा เค—เค เคจ เค•เคฌ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा?*
A.1995
B.1997
C.1998✅
D.1999
*Qu26:- เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคธเคญी เค•ेंเคฆ्เคฐों เคชเคฐ เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค "เคถिเค•्เคทा เค‰เคชเค•เคฐ" เคฒเค—ाเคจा เคช्เคฐाเคฐंเคญ เค•िเคฏा?*
A.2%✅
B.3%
C.5%
D.6%
*Qu27:- เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐเคคिเคฆเคฐ्เคถ เคธเคฐ्เคตेเค•्เคทเคฃ เคธंเค—เค เคจ เค•े เค†ंเค•เคก़ों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคตเคฐ्เคท 2011-12 เคฎें เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคฏुเคตा เคชुเคฐुเคทों(เคธ्เคจाเคคเค• เคต เค‰เคš्เคš เคถिเค•्เคทिเคค) เค•े เคฌीเคš เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी เคฆเคฐ เคฅी?*
A.6%
B.8%
C.10%
D.19%✅
*Qu28:-เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธा เคฎाเคจเคต เคตिเค•ाเคธ เคธूเคšी เค•ा เคนिเคธ्เคธा เคจเคนीं เคนै?*
A. เคœीเคตเคจ เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถा
B. เคช्เคฐเคคि เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคฏ
C. เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงि
D. เคธाเคฎाเคœिเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा✅
*Qu29:-เคญाเคฐเคค เคฎें เค‰เคš्เคš เคฎाเคจเคต เคธूเคšเค•ांเค• เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนै?*
A. เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ
B. เคคेเคฒंเค—เคจा
C. เค•ेเคฐเคฒ✅
D. เค‰เคกीเคธा
*Qu30:-เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธे เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เคธ्เคฐोเคค เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนीं เคนैं?*
A.เคถिเค•्เคทा เคฎें เคจिเคตेเคถ
B.เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ
C.เค†เคงुเคจिเค• เค‰เคฆ्เคฏोเค—ों เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा✅
D.เคช्เคฐเคตเคธเคจ
*Qu31:-เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เคเคตं เคญौเคคिเค• เคชूंเคœी เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•ौเคจ-เคธा เค•เคฅเคจ เค…เคธเคค्เคฏ เคนै?*
A.เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค†ंเคถिเค• เคฐूเคช เคธे เคเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै, เคœเคฌเค•ि เคญौเคคिเค• เคชूंเคœी เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เคต เคคเค•เคจीเค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै।
B.เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคนोเคคी เคนै เคคเคฅा เคญौเคคिเค• เคชूंเคœी เคธเคฆृเคถ्เคฏ เคนोเคคी เคนै।
C.เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เคธे เค•ेเคตเคฒ เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคฒाเคญाเคจ्เคตिเคค เคนोเคคा เคนै เคœเคฌเค•ि เคญौเคคिเค• เคชूंเคœी เค•ा เคฒाเคญ 30 เคธเคฎाเคœ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै।✅
D.เคฎाเคจเคต เคชूंเคœी เค•ा เคช्เคฐเคตाเคน เคญौเคคिเค• เคชूंเคœी เคธे เค…เคงिเค• เคœเคŸिเคฒ เคนोเคคा เคนै।
*Qu32:- เคฎाเคจเคต เคชूँเคœी เคธे เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเค•ा เคธ्เคตाเคฎी เคนी เคจเคนीं เคตเคฐเคจ् เคธाเคฐा เคธเคฎाเคœ เคฒाเคญांเคตिเคค เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธे ___ เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै?*
A.เคเค• เคฌाเคน्เคฏ เคนिเคค เคฒाเคญ✅
B.เคเค• เคฎाเคจเคต เคนिเคค เคฒाเคญ
C.เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจों
D.เค‡เคจเคฎे เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
*Qu33:-‘เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ’ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธ เค†เคฏु เคตเคฐ्เค— เค•े เคฌเคš्เคšों เค•ो เคฎुเคซ्เคค เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เคœाเคคी เคนै?*
A.5 เคธे 12 เคตเคฐ्เคท
B.6 เคธे 18 เคตเคฐ्เคท
C.6 เคธे 14 เคตเคฐ्เคท✅
D.8 เคธे 20 เคตเคฐ्เคท
*Qu34:-เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ เค…เคงिเคจिเคฏเคฎ เค•ो เค•ाเคจूเคจ เค•เคฌ เคฌเคจाเคฏा?*
A.เคตเคฐ्เคท 2008
B.เคตเคฐ्เคท 2012
C.เคตเคฐ्เคท 2009✅
D.เคตเคฐ्เคท 2019
*เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค Quiz*

*เคช्เคฐเคถ्เคจ -1 เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค•ो เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคธंเคตिเคงाเคจ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เค—เคฏा?*
A เคญाเคฐเคค
B เค…เคฎेเคฐिเค•ा✔
C เคฆเค•्เคทिเคฃ เค…เคซ्เคฐीเค•ा
D เคซ्เคฐांเคธ
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 2 เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค•ो เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคชเคค्เคฐ เค•िเคธเคจे เค•เคนा?*
A เคญीเคฎเคฐाเคต เค…ंเคฌेเคกเค•เคฐ
B เคœเคตाเคนเคฐเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू
C เคเคจ เค เคชाเคฒเค•ी เคตाเคฒा ✔
D เค ाเค•ुเคฐเคฆाเคธ เคญाเคฐ्เค—เคต
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 4 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै เค‡เคธ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เค•ो เคธंเคตिเคงाเคจ เคธเคญा เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคฌ เคธเคฐ्เคตเคธเคฎ्เคฎเคคि เคธे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा?*
A 22 เคœเคจเคตเคฐी 1947✔
B 28 เคœเคจเคตเคฐी 1947
C 13 เคฆिเคธंเคฌเคฐ 1946
D 11 เคฆिเคธंเคฌเคฐ 1946
*เคต्เคฏाเค–्เคฏा - 13 เคฆिเคธंเคฌเคฐ 1946 เค•ो เคชंเคกिเคค เคจेเคนเคฐू เคจे เคเคคिเคนाเคธिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคชेเคถ เค•िเคฏा เคœिเคธे 22 เคœเคจเคตเคฐी 1947 เค•ो เคธเคฐ्เคตเคธเคฎ्เคฎเคคि เคธे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा*
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 5 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เคถเคฌ्เคฆों เค•ा เคธเคนी เคฐूเคช เคนै?*
A เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคญुเคค्เคต เคธंเคชเคจ्เคจ, เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท ,เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी, เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เค—เคฃเคฐाเคœ्เคฏ
B เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคญुเคค्เคต เคธंเคชเคจ्เคจ เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เค—เคฃเคฐाเคœ्เคฏ
C เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคญुเคค्เคต เคธंเคชเคจ्เคจ เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เค—เคฃเคฐाเคœ्เคฏ✔
D เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคญुเคค्เคต เคธंเคชเคจ्เคจ เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เค—เคฃเคฐाเคœ्เคฏ
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 6 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคจ्เคฏाเคฏ เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ी เค—เคˆ เคนै?*
A เคฆो
B เคšाเคฐ
C เคคीเคจ ✔
D เคเค•
*เคต्เคฏाเค–्เคฏा - เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เคฎें เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคจ्เคฏाเคฏ เคธाเคฎाเคœिเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคจ्เคฏाเคฏ เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ी เค—เคˆ เคนै*
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 7 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ी เค—เคˆ เคนै?*
A เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคจเคนीं เคนै
B เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी
C เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी
D เคชांเคš เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी✔
*เคต्เคฏाเค–्เคฏा - เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เคชांเคš เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคนै เคœो เคตिเคšाเคฐ, เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि, เคงเคฐ्เคฎ ,เคตिเคถ्เคตाเคธ, เค‰เคชाเคธเคจा เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคนै*
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 8 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें 42 เคตें เคธंเคตिเคงाเคจ เคธंเคถोเคงเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เคœोเคก़े เค—เค เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท เค”เคฐ เค…เค–ंเคกเคคा เคถเคฌ्เคฆ เคฎें เค…เค–ंเคกเคคा เคถเคฌ्เคฆ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค•े เค•ौเคจ เคธे เคชैเคฐे เคฎें เคœोเคก़ा?*
A เคชंเคšเคฎ
B  เคธเคช्เคคเคฎ✔
C เคฆ्เคตिเคคीเคฏ
D  เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เคชैเคฐे เคนै เคนी เคจเคนीं
*เคต्เคฏाเค–्เคฏा - เค…เค–ंเคกเคคा เคถเคฌ्เคฆ เค•ो เคธเคช्เคคเคฎ เคชैเคฐों เคฎें เคœोเคก़ा เค—เคฏा เคคเคฅा เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เค”เคฐ เคงเคฐ्เคฎ เคจिเคฐเคชेเค•्เคท เคถเคฌ्เคฆ เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคชैเคฐों เคฎें เคœोเคก़े เค—เค*
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 9 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค˜ोเคทिเคค เค•ी เค—เคˆ เคนै*
A เคธंเคช्เคฐเคญु เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคงเคฐ्เคฎ เค†เคงाเคฐिเคค เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคเคตं เค—เคฃเคคंเคค्เคฐเคคा เคฐाเคœ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा
B เคธंเคช्เคฐเคญु เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคงเคฐ्เคฎ เค†เคงाเคฐिเคค เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคเคตं เคฐाเคœเคคंเคค्เคฐ
C เคธंเคช्เคฐเคญु เคธเคฎाเคœเคตाเคฆी เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค•्เคท เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคเคตं เค—เคฃเคคांเคค्เคฐिเค• เคฐाเคœ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा✔
D เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 10 เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค•ो เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ा เค•ुंเคœी เคจोเคŸ เค•िเคธเคจे เค•เคนा?*
A เค ाเค•ुเคฐเคฆाเคธ เคญाเคฐ्เค—เคต
B  เคเคšเคธी เคฎुเค–เคฐ्เคœी
C เคตीเคŸी เค•ृเคท्เคฃเคฎाเคšाเคฐी
D เค…เคฐ्เคจेเคธ्เคŸ เคฌाเคฐ्เค•เคฐ✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 11 เคธंเคตिเคงाเคจ เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคนเคฎाเคฐे เค…เคงिเค•ाเคฐी เคธเคชเคจों เค•ा เคตिเคšाเคฐ เคนै เคฏเคน เค•เคฅเคจ เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•िเคธเคจे เค•เคนा?*
A เคญीเคฎเคฐाเคต เค…ंเคฌेเคกเค•เคฐ
B เคกॉ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ
C  เคเคšเคธी เคฎुเค–เคฐ्เคœी
D เคตीเคŸी เค•ृเคท्เคฃเคฎाเคšाเคฐी
E เค…เคฒ्เคฒाเคฆी เค•ृเคท्เคฃเคธ्เคตाเคฎी เค…เคฏ्เคฏเคฐ✔
*เคต्เคฏाเค–्เคฏा - เคธंเคตिเคงाเคจ เคธเคญा เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคกॉ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคฅे เคคเคฅा เค‡เคธเค•े เค‰เคชाเคง्เคฏเค•्เคท เคเคš เคธी เคฎुเค–เคฐ्เคœी เคคเคฅा เคตी เคŸी เค•ृเคท्เคฃเคฎाเคšाเคฐी เคฆोเคจों เคจिเคฐ्เคตाเคšिเคค เคนुเค เคฅे*
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 12 เค•िเคธ เคตाเคฆ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค•เคนा เค—เคฏा เค•ि เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคตिเคงाเคจ เค•ा เคนिเคธ्เคธा เคจเคนीं เคนै?*
A  เค•ेเคธเคตाเคจंเคฆ เคญाเคฐเคคी เคฎाเคฎเคฒा 1973
B เคเคฒ เค†เคˆ เคธी เค‘เคซ เค‡ंเคกिเคฏเคจ เคฎाเคฎเคฒा 1995
C เคฌेเคฐुเคตाเคก़ी เคธंเค˜ เคฎाเคฎเคฒा 1960✔
D  เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
️เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 06 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019

1. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคนाเค‰เคธ เค‘เฅž เคฐीเคช्เคฐेเคœेंเคŸेเคŸिเคต เคจे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เค—ृเคน เคฏुเคฆ्เคง เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ो เค…เคฒเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคคเคฆाเคจ เค•िเคฏा?
a.    เค‡เคฐाเค•
b.    เคชेเคฐू
c.    เคธीเคฐिเคฏा
d.    เคฏเคฎเคจ✔️
2. เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• (เคเคกीเคฌी) เคจे 'เคต्เคฏाเคชเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เคšुเคจौเคคिเคฏों' เค•ा เคนเคตाเคฒा เคฆेเคคे เคนुเค เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2018 เคฎें 5.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคธे เค—िเคฐเค•เคฐ 2019 เคฎें เค•िเคคเคจा เคนोเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เคนै?
a.    3.9%✔️
b.    4.9%
c.    4.5%
d.    5.1%
3. เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธ्เคŸीเคซเคจ เคนॉเค•िंเค— เค•े เค•िเคธ เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ो เคฎाเคจเคจे เคธे เค‡เคจเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै?
a.    เคกाเคฐ्เค• เคฎैเคŸเคฐ✔️
b.    เคฌेเคฌी เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธ
c.    เค…เคฐ्เคฅ เคฐोเคŸेเคถเคจ
d.    เคนाเค‡เคก्เคฐोเคฒिเค• เค•ोเคฒाเค‡เฅ›เคจ
4. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฌीเค†เคˆเคเคธ  เค”เคฐ เค•िเคธ เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคจे เคฎाเคจเค•ीเค•เคฐเคฃ เคคเคฅा เค…เคจुเคฐूเคชเคคा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•े เคฒिเค เคเคฎเค“เคฏू  เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเคฏे เคนैं?
a.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎเคฆ्เคฐाเคธ
b.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฆिเคฒ्เคฒी✔️
c.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เค•ाเคจเคชुเคฐ
d.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคœเคฌเคฒเคชुเคฐ
5.  เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เคญाเคฐเคค เค•ी เค•िเคธ เคฆเคตा เค•เคฎ्เคชเคจी เค•ो เคœाเคชाเคจ เค•ी เคฆเคตा เค•ंเคชเคจी เคฆाเค‡เคšी เคธैंเค•्เคฏो เค•े เคฌเค•ाเคฏा 4,000 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคšेเคคाเคฏा เคนै?
a.    เคธिเคช्เคฒा
b.    เคฎैเคจเค•ाเค‡ंเคก
c.    เคฐैเคจเคฌैเค•्เคธी✔️
d.    เคกाเคฌเคฐ
6. เคซीเคซा เคฆ्เคตाเคฐा 04 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคœाเคฐी เคตिเคถ्เคต เคฐैंเค•िंเค— เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ो 101เคตां เคธ्เคฅाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคฐूเคธ
d.    เคญाเคฐเคค✔️
7. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเค เค—เค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เค–ोเคœा เคนै?
a.    เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ✔️
b.    เคชंเคœाเคฌ
c.    เคฌिเคนाเคฐ
d.    เคाเคฐเค–ंเคก
8. เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‰เคค्เคคเคฐเคชूเคฐ्เคตी เคคเคŸ เค•े เคชांเคš เคถเคนเคฐों เค”เคฐ เค•ाเค‰ंเคŸी เคฎें เคฌเคก़े เคชैเคฎाเคจे เคชเคฐ เคฒเค—ी เค†เค— เค•ो 05 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคชเคฆा เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค˜ोเคทिเคค เค•ी?
a.    เคšीเคจ
b.    เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा ✔️
c.    เคญाเคฐเคค
d.    เคจेเคชाเคฒ
9. เคœเคฎ्เคฎू เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคชुเคฒเคตाเคฎा เคนเคฎเคฒे เค•े เคฌाเคฆ เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคจे เคฌाเคฐाเคฎूเคฒा เคธे เค‰เคงเคฎเคชुเคฐ เคคเค• เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฐाเคœเคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ 31 เคฎเคˆ เคคเค• เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคนเคซ्เคคे เคฎें เคจाเค—เคฐिเค• เคฏाเคคाเคฏाเคค เค•ो เค•िเคคเคจे เคฆिเคจ เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคคीเคจ
b.    เคšाเคฐ
c.    เคฆो✔️
d.    เคชांเคš
10. เคญाเคฐเคค เคจे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคธाเคฅ เคฒिเคฅिเคฏเคฎ เค•े เคตिเค•ाเคธ เคเคตं เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค‰เคชเคฏोเค— เคนेเคคु เคเค• เคธเคฎเคौเคคे เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเค เคนैं?
a.    เคฌोเคฒीเคตिเคฏा✔️
b.    เคšीเคจ
c.    เคฐूเคธ
d.    เค‡เคฐाเค•
เค‰เคค्เคคเคฐ:
1. d. เคฏเคฎเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคนाเค‰เคธ เค‘เฅž เคฐीเคช्เคฐेเคœेंเคŸेเคŸिเคต เคจे เคฏเคฎเคจ เค•े เค—ृเคน เคฏुเคฆ्เคง เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ो เค…เคฒเค— เค•เคฐเคจे เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคคเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ो เคฏเคฎเคจ เค—ृเคน เคฏुเคฆ्เคง เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•ाเคฒเคจे เค•े เคชเค•्เคท เคฎें 247 เคฎเคค เคชเฅœे เคœเคฌเค•ि เค‡เคธเค•े เคตिเคฐोเคง เคฎें 175 เคฎเคค เคชเฅœे.
  
2. a. 3.9%
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• (เคเคกीเคฌी) เคจे เคต्เคฏाเคชเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เคšुเคจौเคคिเคฏों เค•ा เคนเคตाเคฒा เคฆेเคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2018 เคฎें 5.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคธे เค—िเคฐเค•เคฐ 2019 เคฎें 3.9 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคชเคฐ เค† เคœाเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคนै.
3. a. เคกाเคฐ्เค• เคฎैเคŸเคฐ
เคตिเคตเคฐเคฃ:  เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธ्เคŸीเคซเคจ เคนॉเค•िंเค— เค•े เคกाเคฐ्เค• เคฎैเคŸเคฐ เค•े เคธ्เคฐोเคค เค•ो เคฌเคคाเคจे เคตाเคฒे เค‰เคจเค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ो เคจเค•ाเคฐ เคฆिเคฏा เคนै. 
4. b. เค†เคˆเค†เคˆเคŸी, เคฆिเคฒ्เคฒी
เคตिเคตเคฐเคฃ: BIS เค”เคฐ IIT เคฆिเคฒ्เคฒी เคฎाเคจเค•ीเค•เคฐเคฃ, เคชเคฐीเค•्เคทเคฃ เคคเคฅा เค…เคจुเคฐूเคชเคคा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•े เคฒिเค เคธेंเคŸเคฐ เค‘เฅž เคเค•्เคธीเคฒेंเคธ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฐेंเค—े. เค‡เคธ เค•ेंเคฆ्เคฐ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा IIT-เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े เค•ैंเคชเคธ เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคฏेเค—ा.
5. c. เคฐैเคจเคฌैเค•्เคธी
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เค•เคนा เคนै เค•ि เคฐैเคจเคฌैเค•्เคธी เค•े เคชूเคฐ्เคต เคช्เคฐเคฎोเคŸเคฐ เคฎเคฒเคตिंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคถिเคตिंเคฆเคฐ เคธिंเคน เคจे เคœाเคชाเคจ เค•ी เคฆเคตा เค•ंเคชเคจी เคฆाเค‡เคšी เคธैंเค•्เคฏो เค•े 4,000 เค•เคฐोเคก़ เคฐुเคชเค เค•ी เคฌเค•ाเคฏा เคฐाเคถि เคจ เคšुเค•ाเคˆ เคคो เค‰เคจ्เคนें เคœेเคฒ เคญेเคœ เคฆिเคฏा เคœाเคฏेเค—ा.

 6. d. เคญाเคฐเคค
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคซीเคซा เคฆ्เคตाเคฐा 04 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคœाเคฐी เคตिเคถ्เคต เคฐैंเค•िंเค— เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ो 101เคตां เคธ्เคฅाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคŸीเคฎ เค•े เค•ुเคฒ เค…ंเค• 1219 เคนैं เค”เคฐ เคตเคน เคเคถिเคฏाเคˆ เคฆेเคถों เคฎें 18เคตें เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคนै. 
7. a. เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เค•े 12 เคธเคฆเคธ्เคฏीเคฐเคฏ เค—เคถ्เคคी् เคฆเคฒ เคจे เคชुเคฒिเคธ เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ 30 เคฎाเคฐ्เคš 2019 เค•ो เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคฐोเค‡ंเค— เคœिเคฒे เคธे เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เค–ोเคœ เคจिเค•ाเคฒा, เคœो เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคตो เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ा เคนै.
8. b. เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ोเคฐिเคฏा เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค‰เคค्เคคเคฐเคชूเคฐ्เคตी เคคเคŸ เค•े เคชांเคš เคถเคนเคฐों เค”เคฐ เค•ाเค‰ंเคŸी เคฎें เคฌเคก़े เคชैเคฎाเคจे เคชเคฐ เคฒเค—ी เค†เค— เค•ो 05 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค†เคชเคฆा เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค˜ोเคทिเคค เค•ी.
9. c. เคฆो
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคœเคฎ्เคฎू เค•เคถ्เคฎीเคฐ เค•े เคชुเคฒเคตाเคฎा เคฎें เคธीเค†เคฐเคชीเคเคซ เค•े เค•ाเคซिเคฒे เค”เคฐ เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคœเคตाเคนเคฐ เคธुเคฐंเค— เค•े เคชाเคธ เค•ाเคฐ เคตिเคธ्เคซोเค•เคŸ เค•ो เคฆेเค–เคคे เคนुเค เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคจे เคฌเคก़ा เคซैเคธเคฒा เคฒिเคฏा เคนै. เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคจे เคฌाเคฐाเคฎूเคฒा เคธे เค‰เคงเคฎเคชुเคฐ เคคเค• เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฐाเคœเคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ 31 เคฎเคˆ เคคเค• เคนเคฐ เคนเคซ्เคคे เคฐเคตिเคตाเคฐ เค”เคฐ เคฌुเคงเคตाเคฐ เค•ो เคจाเค—เคฐिเค• เคฏाเคคाเคฏाเคค เค•ो เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจे เค•ा เค˜ोเคทเคฃा เค•िเคฏा เคนै.
10.  a. เคฌोเคฒीเคตिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฌोเคฒीเคตिเคฏा เคจे เคฒिเคฅिเคฏเคฎ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคฒिเค เคเค• เคธเคฎเคौเคคे เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเค เคนैं, เคœो เคฌिเคœเคฒी เค•े เคตाเคนเคจों เค”เคฐ เคธेเคฒ เคซोเคจ เค•ो เคฌिเคœเคฒी เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै.
*เค•เคฐेंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ: 8 April 2019*

*1.* เคชूเคฐ्เคต เคจेเคคा เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคจเคถीเคฆ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฎाเคฒเคฆीเคต เคฆेเคถ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคšुเคจाเคต เคฎें เคœीเคค เคฆเคฐ्เคœ เค•ी เคนै. เคชूเคฐ्เคต เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคจเคถीเคฆ (51) เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธंเคธเคฆ เค•े เคถीเคฐ्เคท เคชเคฆ เคชเคฐ เคฒौเคŸเคจे เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เคนैं เค‰เคจเค•ी เคฎाเคฒเคฆीเคตिเคฏเคจ เคกेเคฎोเค•्เคฐेเคŸिเค• เคชाเคฐ्เคŸी 87 เคธเคฆเคธ्เคฏीเคฏ เคธเคฆเคจ เคฎें เคฆो เคคिเคนाเคˆ เคฌเคนुเคฎเคค เค•ी เค“เคฐ เคฌเคข़ เคฐเคนी เคนै.,
*2.* เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตिเคค्เคค เคตिเคญाเค— เค•े เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ เค•ो เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•ा 13เคตा เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เคนै. เคตे เค…เคญी เคตिเคค्เคค เคตिเคญाเค— เคฎें เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฎाเคฎเคฒों เค•े เค‰เคช เคฎंเคค्เคฐी เคนै. เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฒ 09 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เคธे เคชांเคš เคธाเคฒ เค•े เคฒिเคฏे เคนोเค—ा.,
*3.* เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เคขूंเคขा เคนै. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा เคจे เค…เคฐूเคฃाเคšเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคฐोเค‡ंเค— เคœिเคฒे เคฎें เค—เคถ्‍เคคी เคฆเคฒ เค•ो เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เคชांเคš เคซुเคŸ เคจीเคšे เคฌเคฐ्เคซ เคฎें เคฆเคฌा เคฎिเคฒा เคนै.,
*4.* เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เคฌैंเค• (เคเคกीเคฌी) เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เค†เค‰เคŸเคฒुเค•-2019 เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏा เคนै. เคœिเคธเคฎे เคเคกीเคฌी เคจे 2019-20 เค•े เคฒिเค *เคญाเคฐเคค เค•ी เค…เคจुเคฎाเคจिเคค เคธเค•เคฒ เค˜เคฐेเคฒू เค‰เคค्เคชाเคฆ (เคœीเคกीเคชी) เค•ो เค˜เคŸाเค•เคฐ 7.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค* เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै.,
*5.* เคซेเค• เคจ्เคฏूเคœ เคธे เคจिเคชเคŸเคจे เค•े เคฒिเค เคธिंเค—ाเคชुเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•เคฐीเคฌ 5.12 เค•เคฐोเคก़ เคฐुเคชเคฏे เคคเค• เค•े เคœुเคฐ्เคฎाเคจे เค•ा เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เค•िเคฏा เคนै เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी 10 เคธाเคฒ เค•े เคœेเคฒ เค•ा เคญी เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เค•िเคฏा เคนै. เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•ंเคชเคจिเคฏां เค‡เคธ เค•ाเคจूเคจ เค•ो เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคชเคฐ เคนเคฎเคฒा เคฎाเคจ เคฐเคนी เคนैं.,
*6.* เค…เคฎेเคฐिเค•ी เค…เคจ्เคคเคฐिเค•्เคท เคเคœेंเคธी เคจाเคธा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตिเคฎाเคจों เค•े เคฒिเค เคฒเคšीเคฒे เค”เคฐ เคซोเคฒ्เคกेเคฌเคฒ เคตिंเค—्เคธ เคฌเคจाเค เคนै. เค‡เคธเคธे เค‡เคจเค•ी เคฎैเคจ्เคฏुเคซैเค•्เคšเคฐिंเค— เค”เคฐ เคฎेंเคŸिเคจेंเคธ เค†เคธाเคจ เคนोเค—ा เค”เคฐ เคฏे เคตिเคฎाเคจ เค‰เฅœाเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เค•ाเคฐ เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคे เคนै.,
*7.*  เคเคฎเคœॉเคจ เคธैเคŸเคฒाเค‡เคŸ्เคธ เค•े เคœเคฐिเค เคนाเคˆ เคธ्เคชीเคก เคฌ्เคฐॉเคกเคฌैंเคก เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคŸ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เค•ंเคชเคจी เค…เคคंเคฐिเค•्เคท เคฎें 3000 เคธैเคŸเคฒाเค‡เคŸ्เคธ เค•ा เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เคธ्เคฅाเคชिเค• เค•เคฐेเค—ी. เค…เคฎेเฅ›เคจ เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคœेเคซ เคฌेเคœॉเคธ เคจे เค…เคชเคจे เคธ्เคชेเคธ เคตेंเคšเคฐ เค•े เคคเคนเคค *‘เคช्เคฐॉเคœेเค•्เคŸ เค•ुเคˆเคชเคฐ’* เค•ी เคฏोเคœเคจा เคฌเคจाเคฏीं เคนै.,
*8.* เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸ เค•ैเคช เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฐिเคฒाเคฏंเคธ เค‡ंเคกเคธ्เคŸ्เคฐी เค•ंเคชเคจी เคŸॉเคช 10 เค•ंเคชเคจिเคฏो เคฎें เคชเคนเคฒे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคนुเคš เค—เคฏी เคนै. เคŸॉเคช 10 เค•ंเคชเคจिเคฏो เคฎें เคธे เคŸॉเคช 3 เค•ंเคชเคจी (เคฐिเคฒाเคฏंเคธ เค‡ंเคกเคธ्เคŸ्เคฐी, เคŸीเคธीเคเคธ, เคเคšเคกीเคเคซเคธी เคฌैंเค•) เค•ा เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸ เค•ैเคช เคชिเค›เคฒे เคธเคช्เคคाเคน 40,597 เค•เคฐोเฅœ เคฐुเคชเคฏे เคฌเคข़ เค—เคฏा เคนै.,
*9.* เคตिเค•्เคฐเคฎ เค•िเคฐ्เคฒोเคธ्เค•เคฐ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคค เค•े *เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคฆ्เคฏोเค— เคชเคฐिเคธंเค˜ (เคธीเค†เคˆเค†เคˆ) เค•े เคจเค เค…เคง्เคฏเค•्เคท* เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคญाเคฐ เคธंเคญाเคฒा เคนै. เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคญाเคฐเคคी เค‡ंเคŸเคฐเคช्เคฐाเค‡เคœेเคœ เค•े เค‰เคชाเคง्เคฏเค•्เคท เคฐाเค•ेเคถ เคญाเคฐเคคी เคฎिเคค्เคคเคฒ เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคฒिเคฏा เคนै.,
*10.* เคœोเคฎैเคŸो เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคฐी เค•ी เค—เคฏी เคเค• เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค•, เคซूเคก เคกिเคฒीเคตเคฐी เค•ंเคชเคจी เคœोเคฎैเคŸो เค•ो 29.4 เค•เคฐोเคก़ เคกॉเคฒเคฐ (2,035 เค•เคฐोเคก़ เคฐुเคชเค) เค•ा เค˜ाเคŸा เคนुเค† เคนै. เคนाเคฒाँเค•ि เค‰เคจเค•ा เคฐेเคตेเคจ्เคฏू เคคीเคจ เค—ुเคจा เคนोเค•เคฐ 20.6 เค•เคฐोเคก़ เคกॉเคฒเคฐ เคชเคนुंเคš เค—เคฏा เคนै
❄️เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 09 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019
1. เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เคšुเคจाเคต เค†เคฏोเค— เค•ो เคฆिเค เค—เคฏे เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฎें เคเค• เคˆเคตीเคเคฎ เค•ी เคœเค—เคน เค…เคฌ เค•िเคคเคจे เคˆเคตीเคเคฎ เคต เคตीเคตीเคชैเคŸ เคชเคฐ्เคšिเคฏों เค•ा เคฎिเคฒाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคนा เคนै?
a.    เคšाเคฐ
b.    เคชांเคš✔️
c.    เค›เคน
d.    เคธाเคค
2. เคˆเคเคธเคชीเคเคจ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ्เคธ เค…เคตाเคฐ्เคก्เคธ 2018 เคฎें เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคชुเคฐुเคท เค–िเคฒाเฅœी เคšुเคจा เค—เคฏा?
a.    เคตिเคฐाเคŸ เค•ोเคนเคฒी
b.    เคธौเคฐเคญ เคšौเคงเคฐी
c.    เคช्เคฐเคฆीเคช เค•ुเคฎाเคฐ
d.    เคจीเคฐเคœ เคšोเคชเฅœा✔️
3. เคˆเคเคธเคชीเคเคจ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ्เคธ เค…เคตाเคฐ्เคก्เคธ 2018 เคฎें เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฎเคนिเคฒा เค–िเคฒाเฅœी เคšुเคจा เค—เคฏा?
a.    เคธाเคจिเคฏा เคฎिเคฐ्เฅ›ा
b.    เคธाเค‡เคจा เคจेเคนเคตाเคฒ
c.    เคชीเคตी เคธिंเคงु✔️
d.    เคฎเคจु เคญाเค•เคฐ
4. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•ा เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคœिเคฎ เคฏोंเค—
b.    เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ✔️
c.    เคœॉเคฐ्เคœ เค•ूเคฒเคจी
d.    เค•ेเคตिเคจ เค•्เคฒोเคจेเคฐ
5. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธเคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคฆ्เคฏोเค— เคชเคฐिเคธंเค˜ (เคธीเค†เคˆเค†เคˆ) เค•े เคจเค เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคญाเคฐ เคธंเคญाเคฒा เคนै?
a.    เค…เคฐเคตिเคจ्เคฆ เคค्เคฏाเค—ी
b.    เคฆेเคตेเคจ्เคฆ्เคฐ เคญเคฆौเคฐिเคฏा
c.    เค†เคถुเคคोเคท เคœैเคจ
d.    เคตिเค•्เคฐเคฎ เค•िเคฐ्เคฒोเคธ्เค•เคฐ✔️
6. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคซीเคซा เคชเคฐिเคทเคฆ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคšुเคจे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคชเคนเคฒे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌเคจ เค—เค เคนैं?
a.    เคธुเคฐेเคถ เคฎเคนाเคœเคจ
b.    เคจเคฒिเคจ เค—ोเคธ्เคตाเคฎी
c.    เคช्เคฐเคซुเคฒ्เคฒ เคชเคŸेเคฒ✔️
d.    เค—เคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เค…เคตเคธ्เคฅी
7. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฒเค•्เคท्เคฎी เคตिเคฒाเคธ เคฌैंเค• เค•ो เคซाเค‡เคจेंเคธिंเค— เค•เคฎ्เคชเคจी เคฎें เคตिเคฒเคฏ เคนेเคคु เคฎंเคœूเคฐी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆ เคนै?
a.    เค‡ंเคกिเคฏा เค‡ंเคซ्เคฐाเคธ्เคŸ्เคฐเค•्เคšเคฐ เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฒिเคฎिเคŸेเคก
b.    เค‡ंเคกिเคฏाเคฌुเคฒ्เคธ เคนाเค‰เคธिंเค— เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฒिเคฎिเคŸेเคก✔️
c.    เคฏूเคธी เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐिเค• เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฒिเคฎिเคŸेเคก
d.    เคŠเคทा เคซाเค‡เคจेंเคถिเคฏเคฒ เคธเคฐ्เคตिเคธ เคช्เคฐाเค‡เคตेเคŸ เคฒिเคฎिเคŸेเคก
8. เคญाเคฐเคค เค•े เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคนैเคฌ्เคฐोเคธ्เคŸेเคฎ เคช्เคฐเคœाเคคि เค•ी เคฎเค•เฅœी เค•ी เค–ोเคœ เค•ी เค—เคˆ เคนै?
a.    เคคเคฎिเคฒเคจाเคกु
b.    เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
c.    เค•ेเคฐเคฒ✔️
d.    เคคेเคฒंเค—ाเคจा
9. เคฎเคฃिเคชुเคฐ เคฎें เค•िเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคนुเคˆ เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เค•ी เคฒเฅœाเคˆ เค•ी เคฏाเคฆ เคฎें 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคช्เคฒेเคŸिเคจเคฎ เคœुเคฌเคฒी เคธเคฎाเคฐोเคน เคฎเคจाเคฏा เค—เคฏा?
a.    เค•ंเค—เคฒा เคŸोंเค—เคฌी✔️
b.    เคšเคฐเค–ा เคธुเคคाเคฒी
c.    เค…ंเค—ाเคฒी เคฐेเคฌेเค•ा
d.    เคฐोเคถเคจ เคธेเคคु
10. เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा-2018 เคฎें เคชเคนเคฒे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐ เค•ा เค•्เคฏा เคจाเคฎ เคนै?
a.    เคถ्เคฐेเคฏांเคถ เค•ुเคฎाเคฐ
b.    เค…เค•्เคทเคค เคœैเคจ
c.    เคถुเคญเคฎ เค—ुเคช्เคคा
d.    เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा✔️
เค‰เคค्เคคเคฐ:
1. b. เคชांเคš
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคชเคšाเคธ เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคตीเคตीเคชैเคŸ เค•ी เค—िเคจเคคी เค•ी เคฎांเค— เคตाเคฒी 21 เคตिเคชเค•्เคทी เคชाเคฐ्เคŸिเคฏों เค•ी เคฏाเคšिเค•ा เคชเคฐ เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เคšुเคจाเคต เค†เคฏोเค— เค•ो เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฆिเคฏा เค•ि เคนเคฐ เคตिเคงाเคจเคธเคญा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें 1 เคˆเคตीเคเคฎ เค•ी เคœเค—เคน เค…เคฌ 5 เคˆเคตीเคเคฎ เคต เคตीเคตीเคชैเคŸ เคชเคฐ्เคšिเคฏों เค•ा เคฎिเคฒाเคจ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा.
  
2. d. เคจीเคฐเคœ เคšोเคชเฅœा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฒा เคซेंเค• เค–िเคฒाเฅœी เคจीเคฐเคœ เคšोเคชเฅœा เค•ो เคตเคฐ्เคท 2018 เค•ा เคˆเคเคธเคชीเคเคจ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ्เคธ เค…เคตाเคฐ्เคก्เคธ เคฎें เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคญाเคฐเคคीเคฏ เค–िเคฒाเฅœी เคšुเคจा เค—เคฏा.
3. c. เคชीเคตी เคธिंเคงु
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เค–िเคฒाเฅœी เค”เคฐ เค“เคฒंเคชिเค• เคชเคฆเค• เคตिเคœेเคคा เคชीเคตी เคธिंเคงु เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคˆเคเคธเคชीเคเคจ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ्เคธ เค…เคตाเคฐ्เคก เคฎें เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฎเคนिเคฒा เค–िเคฒाเฅœी เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคธे เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा.
4. b. เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตिเคค्เคค เคตिเคญाเค— เค•े เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ เค•ो เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•े 13เคตें เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคšुเคจा เคนै. เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฐी เคฌोเคฐ्เคก เคจे เค†เคฎ เคธเคนเคฎเคคि เคธे เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ เค•ो เคตिเคถ्เคตเคฌैंเค• เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เคšเคฏเคจ เค•िเคฏा.
5. d. เคตिเค•्เคฐเคฎ เค•िเคฐ्เคฒोเคธ्เค•เคฐ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคตिเค•्เคฐเคฎ เค•िเคฐ्เคฒोเคธ्เค•เคฐ เคจे เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคฆ्เคฏोเค— เคชเคฐिเคธंเค˜ (เคธीเค†เคˆเค†เคˆ) เค•े เคจเค เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคญाเคฐ เคธंเคญाเคฒा เคฒिเคฏा. เค•ोเคŸเค• เคฎเคนिंเคฆ्เคฐा เคฌैंเค• เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เค‰เคฆเคฏ เค•ोเคŸเค• เคธंเค—เค เคจ เค•े เค…เค—เคฒे เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคฎเคจोเคจीเคค เค•िเคฏे เค—เคฏे เคนैं.

 6. c. เคช्เคฐเคซुเคฒ्เคฒ เคชเคŸेเคฒ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เค–िเคฒ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคซुเคŸเคฌॉเคฒ เคฎเคนाเคธंเค˜ เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคช्เคฐเคซुเคฒ्เคฒ เคชเคŸेเคฒ เคซीเคซा (เคซुเคŸเคฌॉเคฒ เค•ी เคตिเคถ्เคต เคจिเคฏाเคฎเค• เคธंเคธ्เคฅा) เคชเคฐिเคทเคฆ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคšुเคจे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคชเคนเคฒे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌเคจ เค—เค เคนैं.
7. b. เค‡ंเคกिเคฏाเคฌुเคฒ्เคธ เคนाเค‰เคธिंเค— เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฒिเคฎिเคŸेเคก
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฒเค•्เคท्เคฎी เคตिเคฒाเคธ เคฌैंเค• เคคเคฅा เค‡ंเคกिเคฏाเคฌुเคฒ्เคธ เคนाเค‰เคธिंเค— เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฒिเคฎिเคŸेเคก เค•े เคตिเคฒเคฏ เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฎंเคœूเคฐी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เค—เคˆ เคนै. เคตिเคฒเคฏ เค•े เคคเคนเคค เคฒเค•्เคท्เคฎी เคตिเคฒाเคธ เคฌैंเค• เค•े เคฎंเคœूเคฐ เคฏोเคœเคจा เค•े เคคเคนเคค เคฌैंเค• เค•े เคถेเคฏเคฐเคงाเคฐเค•ों เค•ो เคช्เคฐเคคि 100 เคถेเคฏเคฐ เค•े เคฌเคฆเคฒे เค‡ंเคกिเคฏाเคฌुเคฒ्เคธ เค•े 14 เคถेเคฏเคฐ เคฎिเคฒेंเค—े.
8. c. เค•ेเคฐเคฒ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคถोเคงเค•เคฐ्เคคाเค“ं เค•ी เคเค• เคŸीเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•ेเคฐเคฒ เค•े เคเคฐ्เคจाเค•ुเคฒเคฎ เคฎें เคฎौเคœूเคฆ เค‡เคฒिเคฅोเคกु เคœंเค—เคฒों เคฎें เคฎเค•เฅœी เค•ी เคเค• เคจเคˆ เคช्เคฐเคœाเคคि เค•ी เค–ोเคœ เค•ी เค—เคˆ เคนै. เคŸीเคฎ เคจे เคฏเคน เคญी เคชाเคฏा เค•ि เคนैเคฌ्เคฐोเคธ्เคŸेเคฎ เคช्เคฐเคœाเคคि เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคฎเค•เคก़ी เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เค•े เคฒिเค เคจเคˆ เคช्เคฐเคœाเคคि เคนै.
9. a. เค•ंเค—เคฒा เคŸोंเค—เคฌी
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎเคฃिเคชुเคฐ เคธ्เคฅिเคค เค•ंเค—เคฒा เคŸोंเค—เคฌी เคฎें เคนुเค เคญीเคทเคฃ เคฏुเคฆ्เคง เค•ी เคฏाเคฆ เคฎें เคคเคฅा เคธैเคจिเค•ों เค•े เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตเคฐ्เคท 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค•ंเค—เคฒा เคŸोंเค—เคฌी เคฏाเคฆเค—ाเคฐ เคธเคฎाเคฐोเคน เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै.
10.  d. เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเค˜ เคฒोเค• เคธेเคตा เค†เคฏोเค— (UPSC) เคจे 5 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ा เค…ंเคคिเคฎ เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคœाเคฐी เค•िเคฏा, เค‡เคธ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा เคช्เคฐเคฅเคฎ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนे. เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा เคจे IIT เคฌॉเคฎ्เคฌे เคธे เค…เคชเคจी เคชเฅाเคˆ เค•ी เคนै.
*Today's Top Exam Shooters*

1. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคชूเคฐ्เคต เคจेเคคा เคฎोเคนเคฎ्เคฎเคฆ เคจเคถीเคฆ เคจे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคšुเคจाเคต เคฎें เคœीเคค เคฆเคฐ्เคœ เค•ी เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคฎाเคฒเคฆीเคต ,
2. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค…เคชเคจे เค•िเคธ เคตिเคญाเค— เค•े เคกेเคตिเคก เคฎाเคฒ्เคชाเคธ เค•ो เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•ा เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคตिเคค्เคค เคตिเคญाเค—,
3. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธेเคจा เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคตाเคฏुเคธेเคจा เค•े เคเค• เคตिเคฎाเคจ เค•ा เคฎเคฒเคฌा เคขूंเคขा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ:  เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธेเคจा ,
4. เคช्เคฐเคถ्เคจ:  เค•िเคธเคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เค†เค‰เคŸเคฒुเค•-2019 เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ:  เคเคกीเคฌी,
5. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคซेเค• เคจ्เคฏूเคœ เคธे เคจिเคชเคŸเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เค•เคฐीเคฌ 5.12 เค•เคฐोเคก़ เคฐुเคชเคฏे เคคเค• เค•े เคœुเคฐ्เคฎाเคจे เค•ा เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เค•िเคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคธिंเค—ाเคชुเคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐ ,
6. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค•िเคธ เค…เคจ्เคคเคฐिเค•्เคท เคเคœेंเคธी เคจे เคตिเคฎाเคจों เค•े เคฒिเค เคฒเคšीเคฒे เค”เคฐ เคซोเคฒ्เคกेเคฌเคฒ เคตिंเค—्เคธ เคฌเคจाเค เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคจाเคธा,
7. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคนाเคˆ เคธ्เคชीเคก เคฌ्เคฐॉเคกเคฌैंเคก เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคŸ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคฎेเคฐिเค•ी เค•ंเคชเคจी เค…เคคंเคฐिเค•्เคท เคฎें เค•िเคคเคจे เคธैเคŸเคฒाเค‡เคŸ्เคธ เค•ा เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เคธ्เคฅाเคชिเค• เค•เคฐेเค—ी?
เค‰เคค्เคคเคฐ: 3000 เคธैเคŸเคฒाเค‡เคŸ्เคธ ,
8. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸ เค•ैเคช เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•ौเคจ เคธी เค•ंเคชเคจी เคŸॉเคช 10 เค•ंเคชเคจिเคฏो เคฎें เคชเคนเคฒे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคชเคนुเคš เค—เคฏी เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคฐिเคฒाเคฏंเคธ เค‡ंเคกเคธ्เคŸ्เคฐी ,
9. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคตिเค•्เคฐเคฎ เค•िเคฐ्เคฒोเคธ्เค•เคฐ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคค เค•े เค•िเคธ เคตिเคญाเค— เค•े เคจเค เค…เคง्เคฏเค•्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคญाเคฐ เคธंเคญाเคฒा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคฆ्เคฏोเค— เคชเคฐिเคธंเค˜ ,
10. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2018-19 เคฎें เค•िเคธ เคซूเคก เคกिเคฒीเคตเคฐी เค•ंเคชเคจी เค•ो 29.4 เค•เคฐोเคก़ เคกॉเคฒเคฐ (2,035 เค•เคฐोเคก़ เคฐुเคชเค) เค•ा เค˜ाเคŸा เคนुเค† เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคœोเคฎैเคŸो,
11. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ 2019 เค•ा เคตिเคทเคฏ เค•्เคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธเคฒ เค•เคตเคฐेเคœ: เคเคตเคฐीเคตเคจ, เคเคตเคฐीเคต्เคนेเคฐ,
12. เคช्เคฐเคถ्เคจ: ADB เคฆ्เคตाเคฐा เคเคถिเคฏाเคˆ เคตिเค•ाเคธ เค†เค‰เคŸเคฒुเค• (ADO) 2019 เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें 2019-20 เค•े เคฒिเค เคญाเคฐเคค เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคชूเคฐ्เคตाเคจुเคฎाเคจ เค•्เคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: "7.2%",
13. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคฏूเคจिเคธेเคซ เค•ी เคเค• เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เคœเคฒเคตाเคฏु เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคธे เคœुเคก़ी เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค†เคชเคฆाเค“ं เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ เคฎें เค•िเคคเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ी เคœाเคจ เค–เคคเคฐे เคฎें เคนैं।
เค‰เคค्เคคเคฐ: 19 เคฎिเคฒिเคฏเคจ,
14. เคช्เคฐเคถ्เคจ: 2030 เคเคœेंเคกा เค”เคฐ เคชेเคฐिเคธ เคธเคฎเคौเคคे เค•े เคฌीเคš เคธिเคจเคฐ्เคœीเคœ เคชเคฐ เคชเคนเคฒा เคตैเคถ्เคตिเค• เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•เคนाँ เค†เคฏोเคœिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เค•ोเคชेเคจเคนेเค—เคจ, เคกेเคจเคฎाเคฐ्เค•,
15. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค•िเคธ เคฌैंเค• เค•े เคฌोเคฐ्เคก เคจे เคฌैंเค• เค•ो เค‡ंเคกिเคฏाเคฌुเคฒ्เคธ เคนाเค‰เคธिंเค— เคซाเค‡เคจेंเคธ เคฎें เคตिเคฒเคฏ เค•े เคฒिเค เคฎंเคœूเคฐी เคฆे เคฆी เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคฒเค•्เคท्เคฎी เคตिเคฒाเคธ เคฌैंเค• ,
16. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฎाเคจेเคธเคฐ เคถเคนเคฐ เคฎें เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคจ्เคฏूเคœेเคจ เคฎोเคฌिเคฒिเคŸी เคธเคฎिเคŸ 2019 เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคนเคฐिเคฏाเคฃा ,
17. เคช्เคฐเคถ्เคจ: 2018 เคฎें เค…เคชเคจी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏों เค•े เคฒिเค 'เคˆเคเคธเคชीเคเคจ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ เค…เคตाเคฐ्เคก्เคธ' เคฎें เคตเคฐ्เคท เค•ी เคฎเคนिเคฒा เค–िเคฒाเคก़ी เค•ौเคจ เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคชी.เคตी. เคธिंเคงु,
18. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคธเคญी เค•े เคฒिเค เคธเคคเคค เคŠเคฐ्เคœा (SEforALL) เค•ा เคฎुเค–्เคฏाเคฒเคฏ เคธंเค—เค เคจ เค•เคนां เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคตिเคฏเคจा, เค‘เคธ्เคŸ्เคฐिเคฏा,
19. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค†เคˆเคชीเคเคฒ 2019 เคฎें เค•ौเคจ เคธा เค–िเคฒाเคกी เคŸी20 เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เคฎें เค…เคชเคจे 8 เคนเคœाเคฐ เคฐเคจ เคชूเคฐे เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคชเคนเคฒा เคฌเคฒ्เคฒेเคฌाเคœ เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ: เคตिเคฐाเคŸ เค•ोเคนเคฒी,
20. เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคเค†เคˆเคเคซเคเคซ เค•े เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคช्เคฐเคซुเคฒ्เคฒ เคชเคŸेเคฒ เคซीเคซा เค•ाเค‰ंเคธिเคฒ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคจे เคตाเคฒे________ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌเคจ เค—เค เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ:  เคชเคนเคฒे
เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœ्เคžाเคจ
เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค•เคฐेंเคŸ เค…เคซेเคฏเคฐ्เคธ 09 เค…เคช्เคฐैเคฒ
1. เคฎเคฒेเคถिเคฏा เค“เคชเคจ เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เคŸूเคฐ्เคจाเคฎेंเคŸ 2019 เคฎें เคเค•เคฒ เคชुเคฐुเคท เคตเคฐ्เค— เค•ा เค–िเคคाเคฌ เค•िเคธเคจे เคœीเคคा?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคฒिเคจ เคกैเคจ*
2019 เคฎเคฒेเคถिเคฏा เค“เคชเคจ เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เคŸूเคฐ्เคจाเคฎेंเคŸ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ 2 เคธे เค…เคช्เคฐैเคฒ, 2019 เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎเคฒेเคถिเคฏा เค•े เค…เค•्เคธिเคฏाเคคा เคเคฐीเคจा เคฎें เค•िเคฏा เค—เคฏा, เค‡เคธ เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เค•ी เค‡เคจाเคฎी เคฐाเคถि 7 เคฒाเค– เคกॉเคฒเคฐ เคฅी।เคฎเคฒेเคถिเคฏा เค“เคชเคจ เคเค• เคตाเคฐ्เคทिเค• เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคนै, เค‡เคธเค•ा เค†เคฏोเคœเคจ 1937 เคธे เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै,เค‡เคธे เคฎเคฒेเคถिเคฏा เคธुเคชเคฐ เคธीเคฐीเคœ เคญी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।
2. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธเคจे เคฌॉเคฎ्เคฌे เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคถเคชเคฅ เคฒी?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคœเคธ्เคŸिเคธ เคช्เคฐเคฆीเคช เคจเคจ्เคฆเคฐเคœोเค—*
เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคœเคธ्เคŸिเคธ เคช्เคฐเคฆीเคช เคจเคจ्เคฆเคฐเคœोเค— เคจे เคฌॉเคฎ्เคฌे เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคถเคชเคฅ เคฒी। เค‰เคจ्เคนें เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคฐाเคœ्เคฏเคชाเคฒ เคธी. เคตिเคฆ्เคฏाเคธाเค—เคฐ เคฐाเคต เคจे เคถเคชเคฅ เคฆिเคฒाเคˆ। เคœเคธ्เคŸिเคธ เคช्เคฐเคฆीเคช เคจเคจ्เคฆเคฐเคœोเค— เคฎाเคฐ्เคš 2017 เคธे เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค्เคค เคฅे।
3. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐुเคท เคนॉเค•ी เคŸीเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ोเคš เค•िเคธे เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เค—्เคฐैเคนเคฎ เคฐीเคก
เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा เค•े เค—्เคฐैเคนเคฎ เคฐीเคก เค•ो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐुเคท เคนॉเค•ी เคŸीเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ोเคš เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคชिเค›เคฒे เคšाเคฐ เคฎเคนीเคจे เคธे เคนॉเค•ी เค•ोเคš เค•ा เคชเคฆ เค–ाเคฒी เคšเคฒ เคฐเคนा เคฅा। เค‰เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฒ เค…เค—เคฒे เคตเคฐ्เคท เค•े เค…ंเคค เคคเค• เคนोเค—ा। เคนाเคฒांเค•ि เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฒ เค•ो เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ 2022 FIH เคตเคฐ्เคฒ्เคก เค•เคช เคคเค• เคฌเฅाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค—्เคฐैเคนเคฎ เคฐीเคก เค•ी เคฎाเคธिเค• เคคเคจเค–्เคตाเคน 15,000 เคกॉเคฒเคฐ เคนोเค—ी।
4. เค•ेเคฐเคฒ เคฌाเฅ เคชเคฐ เคเคฎिเค•เคธ เค•्เคฏूเคฐी เค•िเคธे เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคœैเค•เคฌ เคชी. เค…เคฒेเค•्เคธ
เคเคฎिเค•เคธ เค•्เคฏूเคฐी (เคจ्เคฏाเคฏเคฎिเคค्เคฐ) เคœैเค•เคฌ เคชी. เค…เคฒेเค•्เคธ เค•ो เค•ेเคฐเคฒ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा, เค‰เคจ्เคนें เค•ेเคฐเคฒ เคฎें เค†เคˆ เคญीเคทเคฃ เคฌाเฅ เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคฎाเคฎเคฒों เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा।
5. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคค เคจे เค•िเคธ เค…เคซ्เคฐीเค•ी เคฆेเคถ เคธे CRPF เค•े เคฆเคฒ เค•ो เคถांเคคि เคธेเคจा เคธे เคตाเคชเคธ เคฌुเคฒाเคจे เค•ा เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคฒिเคฏा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคฒीเคฌिเคฏा
เคญाเคฐเคค เคจे เคฒीเคฌिเคฏा เค•े เคค्เคฐिเคชोเคฒी เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค्เคค CRPF เคฆเคฒ เค•ो เคตाเคชเคธ เคฌुเคฒाเคฏा เคนै, เค‡เคธ CRPF เคฆเคฒ เคฎें 15 เคธैเคจिเค• เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฒीเคฌिเคฏा เคฎें เคธुเคฐเค•्เคทा เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เค•ाเคซी เคฌिเค—เฅœ เค—เคฏी เคนै।
6. เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ เค•เคฌ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ – 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ
เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ เคช्เคฐเคคिเคตเคฐ्เคท 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคตเคฐ्เคท เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ เค•ी เคฅीเคฎ “เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•เคตเคฐेเคœ” เคนै। เค‡เคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฒोเค—ों เค•ो เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคชเฅœเคจे เคชเคฐ เฅ›เคฐूเคฐी เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธुเคฐเค•्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคจे เค•े เคฒिเค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจा เคนै। เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธंเค—เค เคจ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค•ाเคซी เคช्เคฐเค—เคคि เค•ी เคœा เคฐเคนी เคนै เคชเคฐเคจ्เคคु เค…เคญी เคญी เค•เคฐोเฅœों เคฒोเค—ों เค•ो เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธुเคตिเคงाเคं เคช्เคฐाเคช्เคค เคจเคนीं เคนैं। เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค‡เคธเคฒिเค เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि 7 เค…เคช्เคฐैเคฒ, 1948 เค•ो เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคธंเค—เค เคจ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी เค—เคฏी เคฅी
7. เค—्เคฒोเคฌเคฒ เค•ूเคฒिंเค— เค•ोเคเคฒिเคถเคจ เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฎें เคฒांเคš เค•िเคฏा เค—เคฏा?
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคกेเคจเคฎाเคฐ्เค•
เคกेเคจเคฎाเคฐ्เค• เค•े เค•ोเคชेเคจเคนेเค—ेเคจ เคฎें Global Conference on Synergies between the 2030 Agenda and Paris Agreement เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค—्เคฒोเคฌเคฒ เค•ूเคฒिंเค— เค•ोเคเคฒिเคถเคจ เค•ो เคฒांเคš เค•िเคฏा เค—เคฏा।
8. เค•िเคธ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•ंเคชเคจी เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें “เค—्เคฒोเคฌเคฒ เคธ्เคฒैเค— เค•ंเคชเคจी เค‘เฅž เคฆ เคˆเคฏเคฐ” เค•ा เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคœीเคคा?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคŸाเคŸा เคธ्เคŸीเคฒ
เคญाเคฐเคค เค•ी เคŸाเคŸा เคธ्เคŸीเคฒ เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें “เค—्เคฒोเคฌเคฒ เคธ्เคฒैเค— เค•ंเคชเคจी เค‘เฅž เคฆ เคˆเคฏเคฐ” เค•ा เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคœीเคคा, เค‡เคธเค•ी เค˜ोเคทเคฃा เคœเคฐ्เคฎเคจी เค•े เค†เคšेเคจ เคฎें 14เคตीं เค—्เคฒोเคฌเคฒ เคธ्เคฒैเค— เค•ांเคซ्เคฐेंเคธ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค•ी เค—เคฏी। เคŸाเคŸा เคธ्เคŸीเคฒ เค•ो เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคธ्เคŸीเคฒ เค•े เคธเคน-เค‰เคค्เคชाเคฆ (เคธ्เคฒैเค—) เค•े เคจเคตीเคจ เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै।
9. ESPN เค‡ंเคกिเคฏा เคฎเคฒ्เคŸी-เคธ्เคชोเคฐ्เคŸ เค…เคตाเคฐ्เคก 2019 เคฎें เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคฎเคนिเคฒा เค–िเคฒाเฅœी เค•ा เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค•िเคธे เคฆिเคฏा เค—เคฏा?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – เคชी.เคตी. เคธिเคจ्เคงु
10. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจौเคธेเคจा เคจे เคธंเคฏुเค•्เคค เคถोเคง เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคธंเค—เค เคจ เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎเคौเคคा เค•िเคฏा เคนै?*
เค‰เคค्เคคเคฐ – CSIR (เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคต เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค…เคจुเคธเคจ्เคงाเคจ เคชเคฐिเคทเคฆ)
เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจौเคธेเคจा เคจे CSIR (เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคต เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค…เคจुเคธเคจ्เคงाเคจ เคชเคฐिเคทเคฆ) เค•े เคธाเคฅ เคธंเคฏुเค•्เคค เคถोเคง เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคौเคคे เคชเคฐ เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•िเคฏे। เค‡เคธ เคธเคฎเคौเคคे เค•े เคคเคนเคค เคฎैเค•ेเคจिเค•เคฒ, เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐॉเคจिเค•्เคธ, เคธंเคšाเคฐ, เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคตिเคœ्เคžाเคจ, เคช्เคฐोเคชเคฒ्เคถเคจ เคธिเคธ्เคŸเคฎ เคคเคฅा เคจैเคจोเคŸेเค•्เคจोเคฒॉเคœी เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเคฏा เคœाเคฏेเค—ा।
️เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 10 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019

1. เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฐाเคฎเคจाเคฅ เค•ोเคตिंเคฆ เคจे เคจैเคถเคจเคฒ เค‡ंเคธ्เคŸीเคŸ्เคฏूเคถเคจเคฒ เคฐैंเค•िंเค— เคซ्เคฐेเคฎเคตเคฐ्เค• เคฐैंเค•िंเค—-2019 เคœाเคฐी เค•เคฐ เคฆी เค‡เคธเคฎें เค•िเคธ เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคจे เค“เคตเคฐเค‘เคฒ เคถीเคฐ्เคท เคฐैंเค•िंเค— เคนाเคธिเคฒ เค•ी?
a.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎเคฆ्เคฐाเคธ✔️
b.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เค•ाเคจเคชुเคฐ
c.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เค–เฅœเค—เคชुเคฐ
d.    เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฆिเคฒ्เคฒी
2. เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคฌीเคš 26 เคฎाเคฐ्เคš เคธे 8 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•े เคฌीเคš ‘เคฎिเคค्เคฐ เคถเค•्เคคि’ เคจाเคฎเค• เคฏुเคฆ्เคง เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคฐूเคธ
d.    เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा✔️
3. เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เค—्เคฐैเคนเคฎ เคฐीเคก เค•ो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐुเคท เคนॉเค•ी เคŸीเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ोเคš เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เค‡ंเค—्เคฒैंเคก
b.    เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा✔️
c.    เคœाเคชाเคจ
d.    เค‡เคฐाเค•
4. เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคจे 08 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธेเคจा เคฐिเคตॉเคฒ्เคฏुเคถเคจเคฐी เค—ाเคฐ्เคก เค•ॉเคฐ्เคช्เคธ (เค†เคˆเค†เคฐเคœीเคธी) เค•ो เค†เคคंเค•ी เคธंเค—เค เคจ เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै?
a.    เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ
b.    เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ
c.    เคˆเคฐाเคจ✔️
d.    เค‡เคฐाเค•
5. เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ, เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2019-20 เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ी เคœीเคกीเคชी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฐเคนเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคนै?
a.    7.2 เคช्เคฐเคคिเคถเคค
b.    7.1 เคช्เคฐเคคिเคถเคค
c.    6.9 เคช्เคฐเคคिเคถเคค
d.    7.5 เคช्เคฐเคคिเคถเคค✔️
6.  เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฆ्เคตाเคฐा เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เค•ंเคŸेंเคŸ เค•े เคฒिเค เคต्เคนाเค‡เคŸ เคชेเคชเคฐ เคœाเคฐी เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคจ्เคฏूเฅ›ीเคฒैंเคก
b.    เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ✔️
c.    เคญाเคฐเคค
d.    เคšीเคจ
7.  เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เค—ेเคฎ เค•ो เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค—ेเคฎिंเค— เคฏूเคจिเค•ॉเคฐ्เคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै?
a.    เคก्เคฐीเคฎ-9
b.    เคŸीเคฎ-11
c.    เค•्เคฐिเค•-12
d.    เคก्เคฐीเคฎ-11✔️
8.  เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฐाเคฎเคจाเคฅ เค•ोเคตिंเคฆ เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคฐी NIRF เคฐैंเค•िंเค— 2019 เคฎें เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เค•ॉเคฒेเคœ เค•ो เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคธ्เคฅाเคจ เคนाเคธिเคฒ เคนुเค† เคนै?
a.    เคช्เคฐेเคธिเคกेंเคธी เค•ॉเคฒेเคœ, เคšेเคจ्เคจเคˆ
b.    เคนंเคธเคฐाเคœ เค•ॉเคฒेเคœ, เคฆिเคฒ्เคฒी
c.    เคธेंเคŸ เฅ›ेเคตिเคฏเคฐ เค•ॉเคฒेเคœ, เค•ोเคฒเค•ाเคคा
d.    เคฎिเคฐांเคกा เคนाเค‰เคธ, เคฆिเคฒ्เคฒी✔️
9.  เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคถเค–्เคธिเคฏเคค เค•ो เค†เคˆเคฎा (AIMA) เค…เคตाเคฐ्เคก्เคธ-2019 เคฎें เคंเคŸเคฐเคช्เคฐेเคจ्เคฏोเคฐ เค‘เฅž เคฆ เค‡เคฏเคฐ เค•ा เฅ™िเคคाเคฌ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคตिเคตेเค• เคฌिंเคฆ्เคฐा
b.    เคธंเคœीเคต เคฌเคœाเคœ✔️
c.    เค…เคจिเคฒ เคตเคค्เคธ
d.    เคฒोเค•ेเคถ เค‰เคœ्เคœ्เคตเคฒ
10. เคœीเคจ เคเคกिเคŸिंเค— เค•े เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคคเคฐीเค•े เคธीเค†เคฐเค†เคˆเคเคธเคชीเค†เคฐ (CRISPR) เคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฐेंเค—เคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐाเคฃी เค•े เคœीเคจ เค•ो เคฌเคฆเคฒเคจे เค•ा เคธเคซเคฒ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै?
a.    เค›िเคชเค•เคฒी✔️
b.    เคธांเคช
c.    เค•ेเค•เฅœा
d.    เค•ेंเคšुเค†
เค‰เคค्เคคเคฐ:
1. a. เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎเคฆ्เคฐाเคธ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฐाเคฎเคจाเคฅ เค•ोเคตिंเคฆ เคจे เคจैเคถเคจเคฒ เค‡ंเคธ्เคŸीเคŸ्เคฏूเคถเคจเคฒ เคฐैंเค•िंเค— เคซ्เคฐेเคฎเคตเคฐ्เค• เคฐैंเค•िंเค—-2019 เคœाเคฐी เค•เคฐ เคฆी เคœिเคธเคฎें เค†เคˆเค†เคˆเคŸी เคฎเคฆ्เคฐाเคธ เคจे เค“เคตเคฐเค‘เคฒ เคถीเคฐ्เคท เคฐैंเค•िंเค— เคนाเคธिเคฒ เค•ी.
  
2. d. เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा เค•े เคฌीเคš 26 เคฎाเคฐ्เคš เคธे 8 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•े เคฌीเคš เคฎिเคค्เคฐ เคถเค•्เคคि เคจाเคฎเค• เคฏुเคฆ्เคง เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा. เค‡เคธเค•ा เค†เคฐเคฎ्เคญ 26 เคฎाเคฐ्เคš เค•ो เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा เค•े เคฆिเคฏाเคคเคฒाเคตा เคฎें เคนुเค† เคฅा.
3. a. เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा เค•े เค—्เคฐैเคนเคฎ เคฐीเคก เค•ो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐुเคท เคนॉเค•ी เคŸीเคฎ เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ोเคš เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै. เคนॉเค•ी เค•ोเคš เค•ा เคชเคฆ เคชिเค›เคฒे เคšाเคฐ เคฎเคนीเคจे เคธे เค–ाเคฒी เคšเคฒ เคฐเคนा เคฅा. 
4. c. เคˆเคฐाเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคจे 08 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เคˆเคฐाเคจी เคธेเคจा เคฐिเคตॉเคฒ्เคฏुเคถเคจเคฐी เค—ाเคฐ्เคก เค•ॉเคฐ्เคช्เคธ (เค†เคˆเค†เคฐเคœीเคธी) เค•ो เค†เคคंเค•ी เคธंเค—เค เคจ เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै. เคฏเคน เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคนै เคœเคฌ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคจे เคฆूเคธเคฐे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ी เคธेเคจा เค•ो เค†เคคंเค•เคตाเคฆी เคธंเค—เค เคจ เค•เคฐाเคฐ เคฆिเคฏा เคนै.
5. d. 7.5 เคช्เคฐเคคिเคถเคค
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เคจे เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคœाเคฐी เค•เคฐ เคฌเคคाเคฏा เคนै เค•ि เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2019-20 เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ी เคœीเคกीเคชी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ 7.5 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฐเคนเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคนै.

 6. b. เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เค•ंเคŸेंเคŸ เค•े เคฒिเค เคต्เคนाเค‡เคŸ เคชेเคชเคฐ เคœाเคฐी เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै. เค‡เคธเค•ा เคจाเคฎ ‘Online harms White Paper’ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै. เค‡เคธเคฎें เคธोเคถเคฒ เคจेเคŸเคตเคฐ्เค•िंเค— เคธाเค‡เคŸ्เคธ เค•ी เคฎเคจเคฎाเคจी เคชเคฐ เค…ंเค•ुเคถ เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคนै.
7. d. เคก्เคฐीเคฎ-11
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคก्เคฐीเคฎ 11 เคญाเคฐเคค เค•ी เคชเคนเคฒी เคเคธी เค—ेเคฎिंเค— เคธाเค‡เคŸ เคนै เคœिเคธे เคญाเคฐเคค เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค—ेเคฎिंเค— เคฏूเคจिเค•ॉเคฐ्เคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै. เคญाเคฐเคค เคฎें เคฌเคข़เคคी เค•्เคฒเคฌों เค•ी เค‡เค•ाเค‡เคฏां, เคเคตं เคธ्เคŸाเคฐ्เคŸเค…เคช्เคธ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคก्เคฐीเคฎ-11 เค•ो เคฒाเคญ เคนुเค† เคนै. เคก्เคฐीเคฎ-11 เค•ी เค•ीเคฎเคค 1 เคฌिเคฒिเคฏเคจ เคกॉเคฒเคฐ เคธे เค…เคงिเค• เค†ंเค•ी เค—เคˆ เคนै.
8. d. เคฎिเคฐांเคกा เคนाเค‰เคธ, เคฆिเคฒ्เคฒी
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเคชเคคि เคฐाเคฎเคจाเคฅ เค•ोเคตिंเคฆ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคฐी เคจेเคถเคจเคฒ เค‡ंเคธ्เคŸीเคŸ्เคฏूเคถเคจเคฒ เคฐैंเค•िंเค— เคฎें เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคคीเคธเคฐे เคธाเคฒ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी เค•े เคฎिเคฐांเคกा เคนाเค‰เคธ เค•ॉเคฒेเคœ เคจे เคŸॉเคช เค•िเคฏा เคนै. เคŸॉเคช 10 เค•ॉเคฒेเคœों เค•ी เคฒिเคธ्เคŸ เคฎें เคฆिเคฒ्เคฒी เค•े 6 เค•ॉเคฒेเคœों เค•ा เคจाเคฎ เคนै. 
9. b. เคธंเคœीเคต เคฌเคœाเคœ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‘เคฒ เค‡ंเคกिเคฏा เคฎैเคจेเคœเคฎेंเคŸ เคเคธोเคธिเคเคถเคจ (เค†เค‡เคฎा) เคฆ्เคตाเคฐा เคंเคŸเคฐเคช्เคฐेเคจ्เคฏोเคฐ เค‘เคซ เคฆ เค‡เคฏเคฐ เค•ा เค…เคตाเคฐ्เคก เคฌเคœाเคœ เคซिเคจเคธเคฐ्เคต เค•े เคเคฎเคกी เคธंเคœीเคต เคฌเคœाเคœ เค•ो เคฆिเคฏा เค—เคฏा. เคฌเคœाเคœ เคซिเคจเคธเคฐ्เคต เคเค• เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตिเคค्เคคीเคฏ เคธेเคตा เค•ंเคชเคจी เคนै เคœो เค‹เคฃ, เคธंเคชเคค्เคคि เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ, เคงเคจ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค”เคฐ เคฌीเคฎा เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै.
10.  a. เค›िเคชเค•เคฒी
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคชिเค›เคฒे เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคธे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคšूเคนों, เคธुเค…เคฐों, เคฌเค•เคฐिเคฏों, เคฎुเคฐ्เค—िเคฏों เค”เคฐ เคคिเคคเคฒिเคฏों เค•े เคœीเคจ्เคธ เคฎें เคฌเคฆเคฒाเคต เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं. เคœीเคจ เคเคกिเคŸिंเค— เค•े เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคคเคฐीเค•े เคธीเค†เคฐเค†เคˆเคเคธเคชीเค†เคฐ เคจे เค…เคธंเคญเคต เคฒเค—เคจे เคตाเคฒा เคœेเคจेเคŸिเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•เคฐ เคฆिเค–ाเคฏा เคนै. เค‡เคธी เคคเค•เคจीเค• เคธे เคฒเค—เคญเค— เคชाเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒी เคเคจोเคฒिเคธ เคฒिเคœाเคฐ्เคก (เค›िเคชเค•เคฒी) เค•े เคœเคจ्เคฎ เคธे เคเคธा เคธंเคญเคต เคนो เค—เคฏा เคนै.
เคฌेเคธिเค• เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคตिเคœ्เคžाเคจ  เคช्เคฐเคถ्เคจोเคค्เคคเคฐी

*Qu1:-เค•िเคธी เคตเคธ्เคคु เค•े เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ เค”เคฐ เคตेเค— เค•े เค—ुเคฃเคจเคซเคฒ เค•ो เค•्เคฏा เค•เคนเคคे เคนैं?*
A.เคธंเคตेเค—✅
B.เค†เคตेเค—
C.เคฌเคฒ
D.เคšाเคฒ
*Qu2:-เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค•เคฅเคจों เคฎें เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค•ीเคœिเคฏेः*
A. เคตเคธ्เคคुเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจी เค—เคคि เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•เคฐเคจे เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เค•ो เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•เคนเคคे เคนैं।
B. เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ เคธเคฆैเคต เคตเคธ्เคคु เค•ी เค—เคคि เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•เคฐเคคा เคนै।✅
C. เคธเคญी เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ा เคœเฅœเคค्เคต เคธเคฎाเคจ เคนोเคคा เคนै।
D.เคธเคญी เคธเคนी เคนै।
*Qu3:-เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธे เคจ्เคฏूเคŸเคจ เค•े เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคจिเคฏเคฎ เค•े เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै?*
A. เค•िเคธी เคฎोเคŸเคฐ เค—ाเฅœी เคฎें เคฏाเคค्เคฐा เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคฌ्เคฐेเค• เคฒเค—ाเคจे เคชเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ा เค†เค—े เค•ी เค“เคฐ เคšเคฒे เคœाเคจा।
B. เค•िเคธी เคคीเคต्เคฐ เค—เคคि เค•ी เค•ैเคฐเคฎ เค•ी เค—ोเคŸी เคธे เคŸเค•เคฐाเค•เคฐ เคขेเคฐी เค•े เคธเคฌเคธे เคจीเคšे เคตाเคฒी เค—ोเคŸी เค•ा เคนी เคขेเคฐी เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจा।
C. เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เค•े เค–ेเคฒ เคฎें เค•ैเคš เคฒเคชเค•เคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•्เคทेเคค्เคฐเคฐเค•्เคทเค• เค•ा เค—ेंเคฆ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคนाเคฅों เค•ो เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคชीเค›े เค•ी เค“เคฐ เค–ीเคšเคจा।✅
D.เคธเคญी
*Qu4:-เคœเคฒ เคฎें เคคैเคฐเคจा เคจ्เคฏूเคŸเคจ เค•ी เค—เคคि เค•े เค•िเคธ เคจिเคฏเคฎ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฎ्เคญเคต เคนै ?*
A. เคช्เคฐเคฅเคฎ เคจिเคฏเคฎ
B. เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคจिเคฏเคฎ
C. เคคृเคคीเคฏ เคจिเคฏเคฎ ✅
D. เคฏे เคธเคญी
*Qu5:-. เคเค• เคธाเค‡เค•िเคฒ เค•े เคชเคนिเคฏे เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธ्เคชोเค•्เคธ เค‡เคธเค•ी _________ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเคคा เคนै?*
A. เคจिเคท्เค•्เคฐिเคฏเคคा เค•ी เค—เคคि✅
B. เคตेเค—
C. เคค्เคตเคฐเคฃ
D. เค—เคคि
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=6. เคฌเคฒ เค•ा เคฎाเคค्เคฐเค• เคนै-*
(เค…) เคœूเคฒ
(เคฌ) เค•िเคฒोเค—्เคฐाเคฎ
(เคธ) เคจ्เคฏूเคŸเคจ
(เคฆ) เคธेเค•ंเคก
( เคธ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=7. เคตเคธ्เคคु เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฒเค—ा เค•เคฐ เค•िเคธ เคฐाเคถि เค•ो เคจเคนीं เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคे เคนैं-*
(เค…) เค—เคคि เค•ी เคฆिเคถा
(เคฌ) เคšाเคฒ
(เคธ) เคตเคธ्เคคु เค•ा เค†เค•ाเคฐ
(เคฆ) เคตเคธ्เคคु เค•ा เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ
(เคฆ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=8. เคตेเค— เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เคฆเคฐ เคนै-*
(เค…) เคฌเคฒ
(เคฌ) เคธंเคตेเค—
(เคธ) เคค्เคตเคฐเคฃ
(เคฆ) เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ
(เคธ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=9. เคตเคธ्เคคु เค•ी เคตृเคค्เคคाเค•ाเคฐ เค—เคคि เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคฌเคฒ เค•ौเคจ เคธा เคนै?*
(เค…) เค—ुเคฐुเคค्เคตाเค•เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ
(เคฌ) เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ
(เคธ)  เค…เคญिเค•ेंเคฆ्เคฐ เคฌเคฒ
(เคฆ) เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เคธ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=10. เคง्เคตเคจि เค•ी เคšाเคฒ เค…เคงिเค•เคคเคฎ เคนोเคคी เคนै-*
(เค…)  เคตाเคฏु เคฎें
(เคฌ)  เค ोเคธो เคฎें
(เคธ) เคœเคฒ เคฎें
(เคฆ) เคœเคฒ เคต เค ोเคธ เคฆोเคจों เคฎें
(เคฌ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=11. เคนเคŸ्เคœ เค•्เคฏा เคฎाเคชเคจे เค•ी เคฏूเคจिเคŸ เคนै?*
(เค…) เคคเคฐंเค— เคฆैเคฐ्เคง्เคฏ
(เคฌ) เคคเคฐंเค—ों เค•ी เคธ्เคชเคท्เคŸเคคा
(เคธ) เคคเคฐंเค—ों เค•ी เคคीเคต्เคฐเคคा
(เคฆ) เคคเคฐंเค—ों เค•ी เค†เคตृเคค्เคคि
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=12. เคฏเคฆि เค•िเคธी เคšเคฒเคคी เคนुเคˆ เคตเคธ्เคคु เค•ा เคตेเค— เคฆुเค—ुเคจा เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเค เคคो เค‰เคธเค•ा เค‘เคฌ्เคฒिเค• เค‰เคธเค•ी?*
(เค…) เคค्เคตเคฐเคฃ เคฆोเค—ुเคจा เคนो เคœाเคคा เคนै
(เคฌ) เค—เคคिเคœ เคŠเคฐ्เคœा เคฆोเค—ुเคจी เคนो เคœाเคคी เคนै
(เคธ) เค—เคคिเคœ เคŠเคฐ्เคœा 4 เค—ुเคจी เคนो เคœाเคคी เคนै
(เคฆ) เคญाเค— เคฆोเค—ुเคจा เคนो เคœाเคคा เคนै
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=13. เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เค•े เคธंเคตेเค— เค”เคฐ เคตेเค— เค•े เค…เคจुเคชाเคค เคธे เค•ौเคจ เคธी เคญौเคคिเค• เคฐाเคถि เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เคœाเคคी เคนै?*
(เค…) เคตेเค—
(เคฌ) เคค्เคตเคฐเคฃ
(เคธ) เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ
(เคฆ) เคฌเคฒ
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=14. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•ौเคจ เคธी เคเค• เคธเคฆिเคถ เคฐाเคถि เคนै?*
(เค…) เคธंเคตेเค—
(เคฌ) เคฆाเคฌ
(เคธ) เค‰เคฐ्เคœा
(เคฆ) เค•ाเคฐ्เคฏ
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=15. เคšเคฒเคคी เคนुเคˆ เคฌเคธ เคœเคฌ เค…เคšाเคจเค• เคฌ्เคฐेเค• เคฒเค—ाเคคी เคนै เคคो เค‰เคธเคฎें เคฌैเค े เคนुเค เคฏाเคค्เคฐी เค†เค—े เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เค—िเคฐเคคे เคนैं เค‡เคธเค•ो เค•िเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎเคाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै?*
(เค…) เคธाเคชेเค•्เคทเคคा เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค
(เคฌ) เคจ्เคฏूเคŸเคจ เค•ा เคชเคนเคฒा เคจिเคฏเคฎ
(เคธ) เคจ्เคฏूเคŸเคจ เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคจिเคฏเคฎ
(เคฆ) เคจ्เคฏूเคŸเคจ เค•ा เคคीเคธเคฐा เคจिเคฏเคฎ
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=16. เคนเคตाเคˆ เคœเคนाเคœ เคฎें เคซाเค‰ंเคŸेเคจ เคชेเคจ เคธे เคธ्เคฏाเคนी เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เค•เคฐ เค†เคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि?*
(เค…) เคŠंเคšाเคˆ เคฌเคข़เคจे เคธे เคตाเคฏुเคฆाเคฌ เคฎें เค•เคฎी เค†เคคी เคนै
(เคฌ) เคŠंเคšाเคˆ เคฌเคข़เคจे เคธे เคตाเคฏु เคคाเคช เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคนोเคคी เคนै
(เคธ) เคŠंเคšाเคˆ เคฌเคข़เคจे เคธे เคตाเคฏुเคฆाเคฌ เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคฐเคนเคคा เคนै
(เคฆ) เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=17. เคธเคก़เค• เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฌเคฐ्เคซ เคชเคฐ เคšเคฒเคจा เค•เค िเคจ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि?*
(เค…) เคฌเคฐ्เคซ เคธเคก़เค• เคธे เคธเค–्เคค เคนोเคคी เคนै
(เคฌ) เคธเคก़เค• เคฌเคฐ्เคซ เคธे เคธเค–्เคค เคนोเคคी เคนै
(เคธ) เคœเคฌ เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคชैเคฐों เคธे เคงเค•्เค•ा เคฆेเคคे เคนैं เคคो เคฌเคฐ्เคซ เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เค•เคฐเคคी
(เคฆ) เคฌเคฐ्เคซ เคฎें เคธเคก़เค• เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=18. เคญाเคฐเคนीเคจเคคा เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคเค• เคฎोเคฎเคฌเคค्เคคी เค•ी เคœ्เคตाเคฒा เค•ा เค†เค•ाเคฐ เคนो เคœाเคเค—ा ?*
(เค…) เค…เคงिเค• เคฒंเคฌा
(เคฌ) เค…เคงिเค• เค›ोเคŸा
(เคธ) เค—ोเคฒा เค•ाเคฐ
(เคฆ) เคตเคนी เคฐเคนेเค—ा
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=19. เคšौเคฐाเคนों เคชเคฐ เคชाเคจी เค•े เคซुเคนाเคฐे เคฎें เค—ेंเคฆ เคจाเคšเคคी เคฐเคนเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि?*
(เค…) เคชाเคจी เค•ा เคตेเค— เค…เคงिเค• เคนोเคจे เคธे เคฆाเคฌ เค˜เคŸ เคœाเคคा เคนै
(เคฌ) เคชाเคจी เค•ा เคตेเค—  เค…เคงिเค• เคนोเคจे เคธे เคฆाเคฌ เค…เคงिเค• เคนो เคœाเคคा เคนै
(เคธ) เคชाเคจी เค•े เคชृเคท्เค  เคคเคจाเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เคฆ) เคชाเคจी เค•ी เคถ्เคฏाเคจเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=20. เคœเคฌ เคเค• เคšเคฒ เคตเคธ्เคคु เค•ी เค—เคคि เคฆुเค—ुเคจी เคนो เคœाเคคी เคนै เคคो เค‰เคธเค•ी เค—เคคिเคœ เคŠเคฐ्เคœा?*
(เค…) เคฆुเค—เคจी เคนो เคœाเคคी เคนै
(เคฌ) เคšौเค—ुเคจी เคนो เคœाเคคी เคนै
(เคธ) เคธเคฎाเคจ เคฐเคนเคคी เคนै
(เคฆ) เคคीเคจ เค—ुเคจी เคฌเคข़ เคœाเคคी เคนै
(เคฌ)✔
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 21. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เคธเคฆिเคถ เคฐाเคถि เคนैं?*
(1)เคตेเค—
(2)เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ
(3)เคธเคฎเคฏ
(4)เคฒเคฎ्เคฌाเคˆ
เค‰เคค्เคคเคฐ (1)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 22. เค…เคฆिเคถ เคฐाเคถि เคนैं?*
(1)เคŠเคฐ्เคœा
(2)เคตेเค—
(3)เคธंเคตेเค—
(4)เคฌเคฒ
เค‰เคค्เคคเคฐ (1)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 23. เค‡เค•ाเคˆ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคคเคฏ เค•ी เคฆूเคฐी เค•ो เค•เคนเคคे เคนैं?*
(1)เคค्เคตเคฐเคฃ
(2)เคšाเคฒ
(3)เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ
(4)เคตेเค—
เค‰เคค्เคคเคฐ (2)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 24 เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เคฌเคฒ เค•ा เคฎाเคค्เคฐเค• เคจเคนीं เคนै?*
(1)เคชाเค‰เคฃ्เคกเคฒ
(2)เคœुเคฒ
(3)เคจ्เคฏूเคŸเคจ
(4)เคกाเค‡เคจ
เค‰เคค्เคคเคฐ (2)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 25 เค•िเคธी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคญाเคฐ เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคฏเคฆि600N เคนै เคคเคฌ เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎा เคชเคฐ เค‰เคธเค•ा เคญाเคฐ เคนोเค—ा?*
(1)6000N
(2)60N
(3)600N
(4)100N
เค‰เคค्เคคเคฐ (4)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 26 เคชृเคฅ्เคตी เคต्เคฆाเคฐा เคตเคธ्เคคु เคชเคฐ เคฒเค—เคจे เคตाเคฒा เคฌเคฒ เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนोเคคा เคนै?*
(1)เคตเคธ्เคคु เค•े เคญाเคฐ เค•े
(2)เคตเคธ्เคคु เค•े เค†เคฏเคคเคจ เค•े
(3)เคตเคธ्เคคु เค•े เค†เค•ृเคคि เค•े
(4)เคตเคธ्เคคु เค•े เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ เค•े
เค‰เคค्เคคเคฐ (1)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 27 เคชाเคฐเคธेเค• เค‡เค•ाเคˆ เคนैं?*
(1)เคธเคฎเคฏ เค•ी
(2)เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ เค•ी
(3)เคช्เคฐเค•ाเคถ เคคीเคต्เคฐเคคा เค•ी
(4)เคฆुเคฐी เค•ी
เค‰เคค्เคคเคฐ (4)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 28 เคตเคฐ्เคทा เค•ी เคฌूंเคฆ เค—ोเคฒाเค•ाเคฐ เคนोเคคी เคนैं?*
(1)เคชृเคท्เค  เคคเคจाเคต เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(2)เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(3)เคถ्เคฏाเคจเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ
(4)เค—ुเคฐुเคค्เคตाเค•เคฐ्เคทเคฃ เค•े เค•ाเคฐเคฃ
เค‰เคค्เคคเคฐ (1)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 29 เค‰เคค्เคช्เคฒाเคตเค•เคคा เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคนैं?*
(1)เคจ्เคฏूเคŸเคจ
(2)เคฒुเคˆ เคชाเคถ्เคšเคฐ
(3)เค†เคฐ्เค•िเคฎिเคกीเคœ
(4)เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
เค‰เคค्เคคเคฐ (3)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ 30. เคชाเคจी เค•ा เค˜เคจเคค्เคต เค…เคงिเค•เคคเคฎ เคนोเคคा เคนै?*
(1)100 เคกिเค—्เคฐी เคธेเคฒ्เคธिเคฏเคธ เคชเคฐ
(2)10 เคกिเค—्เคฐी เคธेเคฒ्เคธिเคฏเคธ เคชเคฐ
(3)4 เคกिเค—्เคฐी เคธेเคฒ्เคธिเคฏเคธ เคชเคฐ
(4)-4 เคกिเค—्เคฐी เคธेเคฒ्เคธिเคฏเคธ เคชเคฐ
เค‰เคค्เคคเคฐ (3)
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=31. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เคฌเคฒ เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคนै*
(เค…)   เคชेเคถीเคฏ
(เคฌ) เคšुंเคฌเค•ीเคฏ
(เคธ) เคตिเคฆ्เคฏुเคค✅
(เคฆ) เคช्เคฐเค•ाเคถ✅
เคจोเคŸ-(เคธ,เคฆ)✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=32.  เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เคฌเคฒ เค•ा เคฎाเคค्เคฐเค• เคจเคนीं เคนै*
(เค…)  เคชाเค‰ंเคก
(เคฌ) เคกाเคฏเคจ
(เคธ)  เคจ्เคฏूเคŸเคจ
(เคฆ) เคœूเคฒ✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=33. เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคตเคธ्เคคु เค•िเคธी  เคธเคคเคน  เคชเคฐ เค—เคคि เค•เคฐเคคी เคนै เคคเคฌ เค‰เคธ เคชเคฐ เค‰เคธเค•ी เค—เคคि เค•ा เคตिเคฐोเคง เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคฌเคฒ เคฒเค—เคคा เคนै เคฏเคน เคฌเคฒ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै*
(เค…)  เคšुंเคฌเค•ीเคฏ เคฌเคฒ
(เคฌ)  เคธ्เคฅिเคฐ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคฌเคฒ
(เคธ) เคชेเคถीเคฏ เคฌเคฒ
(เคฆ) เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=34.  เคชृเคฅ्เคตी เคฆ्เคตाเคฐा เคตเคธ्เคคु เคชเคฐ เคฒเค—เคจे เคตाเคฒा เคฌเคฒ เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนोเคคा เคนै*
(เค…)  เคตเคธ्เคคु เค•े เค†เคฏเคคเคจ เค•े
(เคฌ)  เคตเคธ्เคคु เค•े เคฆ्เคฐเคต्เคฏเคฎाเคจ เค•े
(เคธ)  เคตเคธ्เคคु เค•ी เค†เค•ृเคคि เค•े
(เคฆ)  เคตเคธ्เคคु เค•े เคญाเคฐ✅
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=35.  เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•िเคธ เค˜เคŸเคจा เคฎें เคชेเคถीเคฏ เคฌเคฒ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै?*
(เค…) เคชेเคก़ เคธे เคชเคฐ เคŸूเคŸ เค•เคฐ เคจीเคšे เค—िเคฐเคจा
(เคฌ) เคฌैเคฒ เคฆ्เคตाเคฐा เคฌैเคฒเค—ाเคก़ी เค–िंเคšเคจा✅
(เคธ)  เคšुंเคฌเค• เคชเคฐ เคฒोเคนे เค•ी เค•ीเคฒ เคšिเคชเค•เคจा
(เคฆ)  เคธूเค–े เคฌाเคฒों เคฎें เค•ंเค˜ी เค•ो เคฐเค—เคก़ เค•เคฐ เค†เค—े เคธे เค•ाเค—เคœ เค•े เคŸुเค•เคก़ों เค•ो เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•เคฐเคจा
เคŸॉเคชिเค• - เค‡เคคिเคนाเคธ เคธ्เคชेเคถเคฒ เคช्เคฐเคถ्เคจ

*Q.1 เคญाเคฐเคค เคฎे เค–ोเคœा เค—เคฏा เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒा เคชुเคฐाเคจा เคถเคนเคฐ เค•ौเคจ เคธा เคฅा?*
A. เค•ाเคฒीเคฌंเค—ा
B.เคฎोเคนเคจเคœोเคฆเฅœो
C.เคฒोเคฅเคฒ
D.เคนเฅœเคช्เคชा✔
*Q.2 เคญाเคฐเคค เคฎे เคšांเคฆी เค•े เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงเคคा เคธाเค•्เคท्เคฏ เค•เคนा เคฎिเคฒे ?*
A. เคฌเคจเคฎाเคฒी เค•ी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें
B.เคนเฅœเคช्เคชा เค•ी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें✔
C.เคฒोเคฅเคฒ เค•ी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें
D.เค•ोเคˆ เคจเคนी
*Q.3 เคฎांเคกा เค•िเคธ เคจเคฆी เคชเคฐ เคธ्เคคिเคฅ เคฅा ?*
A. เคฐाเคตी เคจเคฆी เคชเคฐ
B.เค˜เค—्เค˜เคฐ เคจเคฆी เคชเคฐ
C.เคšिเคจाเคฌ เคจเคฆी เคชเคฐ✔
D.เคฐंเค—ोเคˆ เคจเคฆी เคชเคฐ
*Q.4 เคนเฅœเคช्เคชा เค•ी เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เคธ्เคฅเคฒ เคฐोเคชเฅœ เค•िเคธ เคจเคฆी เคชเคฐ เคธ्เคคिเคฅि เคฅा?*
A. เคธเคคเคฒเคœ✔
B.เคฐाเคตी
C.เคธिंเคงु
D.เค—ोเคฆाเคตเคฐी
*Q.5 เคนเฅœเคช्เคชा เคฎें เคเค• เค…เคš्เค›ा เคœเคฒ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค•ा เคชเคคा เค•िเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคšเคฒเคคा เคนै ?*
A. เคงोเคฒाเคตीเคฐा เคธे✔
B. เคฒเคฐเค•ाเคจा เคธे
C.เคธिंเคง
D.เคชंเคœाเคฌ
*Q.6 เคธिंเคงु เคธเคญ्เคฏเคคा เค•े เคฒोเค— เคฎिเคŸ्เคŸी เค•े เคฌเคฐ्เคคเคจों เคชเคฐ เค•िเคธ เคฐंเค— เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคฅे ?*
A. เค—ेเคนुเค† เคฐंเค—
B.เค•เคฒा เคฐंเค—
C.เคญूเคฐा เคฐंเค—
D.เคฒाเคฒ เคฐंเค—✔
*Q.7 เคธिंเคงु เค˜ाเคŸी เค•ी เคธเคญ्เคฏเคคा เคฎें เค•िเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏों เคฒोเค—ो เค•ा เคจाเคฎ เคœुเฅœा เคนै?*
A. เค†เคฐ.เคกी. เคฌเคจเคฐ्เคœी
B.เคฎเคœुเคฎเคฆाเคฐ
C.เคฆเคฏाเคฐाเคฎ เคธाเคนเคจी
D.เคธเคญी✔
*Q.8 เคธिंเคงु เค˜ाเคŸी เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เคซเคธเคฒ เค•ौเคจ เคธी เคฅी ?*
A. เคšाเคตเคฒ เค”เคฐ เค—ेंเคนू
B.เคšाเคตเคฒ
C.เคœौ เคเคตं เค—ेंเคนू✔
D.เคฎเค•्เค•ा
*Q.9 เคนเฅœเคช्เคชा เค•े เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคธเคญ्เคฏเคคा เคฐंเค—เคชुเคฐ เค•เคนा เคนै ?*
A. เคธौเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎें✔
B. เคธिंเคง เคฎें
C. เคชंเคœाเคฌ เคฎें
D. เคฎोंเคŸเค—ोเคฎเคฐी เคฎें
*Q.10 เคนเฅœเคช्เคชा เค”เคฐ เคฎोเคนเคจเคœोเคฆเฅœो เค•ी เค–ुเคฆाเคˆ เค•िเคธเคจे เค•เคฐเคตाเคˆ ?*
A. เคธเคฐ เคœाเคจ เคฎाเคฐ्เคถเคฒ✔
B.เคธเคฐ เคœाเคจ เค•ाเคจเคฐॉเคฏ
C.เคธเคฐ เคœाเคจ เคจाเคฐเคฌोเคฐो
D.เคธเคฐ เคœाเคจ เคฅ्เคธเคฐ्เคฌी
*Q.11 เคธिंเคงु เคธเคญ्เคฏเคคा เค•े เคฒोเค— เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เค•िเคธ เคฆेเคตเคคा เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคे เคฅे ?*
A. เค†เคค्เคฎा เค”เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคฎें
B.เคฎाเคคृเคถเค•्เคคि เคฎें✔
C.เคฏเคœ्เคž เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคฎें
D.เค•เคฐ्เคฎเค•ांเคก เคฎें
*Q.12 เคนเฅœเคช्เคชा เค•ी เคธเคญ्เคฏเคคा เคฎें เคฎोเคนเคฐे เค•िเคธเคธे เคฌเคจी เคฅी ?*
A. เค•เคšเคฒी เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे
B.เค—ोเคฎेเคฆ เคเคตं เคšเคฐ्เคŸ เคธे
C.เคฎिเคŸ्เคŸी เคเคตं เคคांเคฌे เคธे
D.เคธेเคฒเค–เฅœी เคธे✔
*Q.13 เค•िเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคจृเคค्เคฏ เคฎुเคฆ्เคฐा เคตाเคฒी เค•ांเคธ्เคฏ เคฎूเคฐ्เคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆ ?*
A. เคฒोเคฅเคฒ
B.เคฎोเคนเคจเคœोเคฆเฅœो✔
C.เค•ाเคฒीเคฌंเค—ा
D.เคนเฅœเคช्เคชा
*Q.14 เคฎोเคนเคจเคœोเคฆเฅœो เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค•เคนा เคธ्เคคिเคฅि เคนै ?*
A. เค‡เคธ्เคฒाเคฎाเคฌाเคฆ (เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ)
B.เคธिंเคง (เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ)✔
C.เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ (เคญाเคฐเคค)
D.เค•ाเคฌुเคฒ (เค…เคซเค—ाเคจिเคธ्เคคाเคจ)
*Q.15 เคนเฅœเคช्เคชा เคตाเคธिเคฏों เคจे เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เค•िเคธ เคงाเคคु เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा ?*
A. เคฒोเคนा
B.เคคांเคฌा✔
C.เคธोเคจा
D.เค•ांเคธ्เคฏ
Top 20 Current Affairs Quiz
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=01. เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा 2018 เคฎे เคช्เคฐเคฅเคฎ เคธ्เคฅाเคจ เค•िเคธे เคนाเคธिเคฒ เคนुเค† ?*
(เค…) เคœुเคจैเคฆ เค…เคนเคฎเคฆ
(เคฌ) เค•เคจिเคท्เคŸ เค•เคŸाเคฐिเคฏा
(เคธ) เคตैเคธाเคฒी เคธिंเคน
(เคฆ) เคฆिเคจेเคถ เค•ुเคฎाเคฐ
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=02. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคฌीเคฌीเคธी เค†เคˆ เค•ा เคจैเคคिเค•เคคा เค…เคงिเค•ाเคฐी เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคนै ?*
(เค…) เคกी เค•े เคœैเคจ
(เคฌ) เคเคธเคชी เคค्เคฏाเค—ी
(เคธ) เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•เคชुเคฐ
(เคฆ) เค…เคจुเคฐाเค— เคฎिเคถ्เคฐा
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=03. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคจे เค…เคชเคจे เคธเคญी เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคฎें เคเค• เคฌाเคฐ เคฎे เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคนोเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฒाเคธ्เคŸिเค• เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌंเคง เคฒเค—ाเคจे เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เคนै ?*
(เค…) เคนाเคธिเคฏा
(เคฌ) เคธाเค•
(เคธ) เคฏुเคฐोเคชिเคฏเคฎ เคฏूเคจिเคฏเคจ
(เคฆ) เค“เคชे
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=04. เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ เค•े เคฌीเคš เคจเคฆी เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐिเคตเคนเคจ เค•ो เคฌเคขाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคจเคฆी เค•ो เคช्เคฐोเคŸोเค•ॉเคฒ เคฎाเคฐ्เค— เค•े เคฐूเคช เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै ?*
(เค…) เคฏเคฎुเคจा เคจเคฆी
(เคฌ) เคฆेเคตिเค•ा เคจเคฆी
(เคธ) เคฐूเคชเคจाเคฐाเคฏเคฃ เคจเคฆी
(เคฆ) เค—ंเค—ा เคจเคฆी
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=05. เคตिเคถ्เคต เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตเคฐ्เคท 7เค…เคช्เคฐेเคฒ เค•ो เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนैI เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฆिเคตเคธ เค•ी เคฅीเคฎ เค•्เคฏा เคนै ?*
(เค…) เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคตिเคถ्เคต
(เคฌ) เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธเคฒ เคนेเคฒ्เคฅ เค•เคตเคฐेเคœ
(เคธ) เคฏोเค— เค…เคชเคจाเค“
(เคฆ) เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=06. เค•िเค—ाเคฒी เคจเคฐเคธंเคนाเคฐ เคœिเคธเคฎें เคคुเคค्เคธी เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•े 2.5 เคนเคœाเคฐ เคฒोเค— เคฎाเคฐे เค—เค, เค•ा เคธंเคฌंเคง เค•िเคธ เคฆेเคถ เคธे เคนै ?*
(เค…) เค•ेเคจ्เคฏा
(เคฌ) เคธीเคฐिเคฏा
(เคธ) เค‡เคฐाเค•
(เคฆ) เคฐเคตांเคกा
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=07. เค•ोเคš्เคšि เคถเคนเคฐ เค•ो เคชेเคฏเคœเคฒ เคฎुเคนैเคฏा เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เคตเคน เคจเคฆी เคœिเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคนा เคœा เคฐเคนा เคนै เค•ि เค‰เคธเค•ा เคชाเคจी เค•ाเคฒा เคนो เค—เคฏा เคนै ?*
(เค…) เค•ाเคตेเคฐी
(เคฌ) เคชेเคฐिเคฏाเคฐ
(เคธ) เคชเคฎ्เคฌा
(เคฆ) เคšाเคจिเคฏाเคฐ
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=8. เคเคฐ्เคจाเค•ुเคฒเคฎ เค•े เค‡เคฒिเคฅोเคกु เคœंเค—เคฒो เคฎें เค•ूเคฆเคจे เคตाเคฒी เค•िเคธ เคฎเค•เคกी़ เค•ी เคจเคˆ เคช्เคฐเคœाเคคि เค•ो เคฆेเค–ा เค—เคฏा เคนै ?*
(เค…) เคธ्เคŸेเคจाเคฒ เคฏूเคฐिเคฏเคธ เคœเค—เคจ्เคจाเคฅे
(เคฌ) เค•्เคฐेเคฌ เคธ्เคชाเค‡เคกเคฐ
(เคธ) เคนेเคฌ्เคฐो เคธेเคธ्เคŸेเคฎ เคœीเคจเคธ
(เคฆ) เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=09. เคฆेเคถ เคฎें เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เค•िเคคเคจे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคเคตं เคฐाเคœ्เคฏ เคฆเคฒ เคฐเคœिเคธ्เคŸเคฐ्เคก เคนै?*
(เค…) เค•्เคฐเคฎเคถ:7,52
(เคฌ) เค•्เคฐเคฎเคถ:7,53
(เคธ) เค•्เคฐเคฎเคถ:6,52
(เคฆ) เค•्เคฐเคฎเคถ:6,53
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=10. เคฌैเคกเคฎिंเคŸเคจ เค•े เคฎเคฒेเคถिเคฏा เค“เคชเคจ เคšैเคฎ्เคชिเคฏเคจ เคฌเคจเคจे เคตाเคฒे เค–िเคฒाเคก़ी เคนै?*
(เค…) เคชी เค•เคถ्เคฏเคช(เคญाเคฐเคค)
(เคฌ) เค—ोเคชीเคšंเคฆ (เคญाเคฐเคค)
(เคธ) เคฒिเคจ เคกैเคจ (เคšीเคจ)
(เคฆ) เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=11.  เค†เคˆเคชीเคเคฒ -12 เคฎें เค•ुเคฒ เค•िเคคเคจी เคŸीเคฎें เค–ेเคฒ เคฐเคนी เคนै ?*
(เค…) 8
(เคฌ) 9
(เคธ) 10
(เคฆ) 11
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=12. เคญाเคฐเคค เค•ी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคนॉเค•ी เคŸीเคฎ เค•ा เคจเคฏा เค•ोเคš เค•िเคธे เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคนै ?*
(เค…) เคชी. เคถ्เคฐीเคœेเคถ
(เคฌ) เค—्เคฐाเคนเคฎ เคฐीเคก
(เคธ) เคธเคฐเคฆाเคฐเคธिंเคน
(เคฆ) เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฎें เคธे เค•ोเคˆ เคจเคนीं
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=13. เคตिเคถ्เคต เคฌैंเค• เคจे เคตिเคค्เคค เคตเคฐ्เคท 2019-20 เคฎे เคญाเคฐเคค เค•ी เคตिเค•ाเคธ เคฆเคฐ เค•िเคคเคจी เค…เคจुเคฎाเคจिเคค เค•ी เคนै ?*
(เค…) 7.5%
(เคฌ) 7.2%
(เคธ) 7%
(เคฆ) 8%
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=14. เค—เคจ เคซैเค•्เคŸ्เคฐी เคœเคฌเคฒเคชुเคฐ เคฎें เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคธ्เคตเคฆेเคถी เคคोเคช เคœिเคธे เคฆेเคถी เคฌोเคซोเคฐ्เคธ เคญी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै ?*
(เค…) เคชिเคจाเค•ा
(เคฌ) เคงเคจुเคท
(เคธ) เคจाเค—
(เคฆ) เคค्เคฐिเคถूเคฒ
(เคฌ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=15. เคธिเคตिเคฒ เคธेเคตा เคชเคฐीเค•्เคทा -2018 เค•े เคŸॉเคชเคฐ เค•เคจिเคท्เค• เค•เคŸाเคฐिเคฏा เคฎूเคฒ เคฐूเคช เคธे เค•िเคธ เคœिเคฒे เค•े เคนै?*
(เค…) เคธीเค•เคฐ
(เคฌ) เคฌाเคก़เคฎेเคฐ
(เคธ) เคšूเคฐू
(เคฆ) เค•ोเคŸा
(เค…)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=16. เคชाเค• เคธेเคจा เค•े F-16 เคฒเคกा़เค•ू เคตिเคฎाเคจ เค•ो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตाเคฏुเคธेเคจा เคจे เคฎाเคฐ เค—िเคฐाเคฏा เคฅा, เคฏเคน เคตिเคฎाเคจ เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนै?*
(เค…) เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ
(เคฌ) เคฐूเคธ
(เคธ) เคซ्เคฐांเคธ
(เคฆ) เค…เคฎेเคฐिเค•ा
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=17. เค†เคฐเคฌीเค†เคˆ เคจे เคตเคฐ्เคท 2019-20 เค•ी เคชเคนเคฒी เคฎौเคฆ्เคฐिเค• เคจीเคคि เคฎें เคญाเคฐเคค เค•ी เคตिเค•ाเคธ เคฆเคฐ เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฐเคนเคจे เค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เคนै?*
(เค…) 6%
(เคฌ) 6.5%
(เคธ) 7.2%
(เคฆ) 7.7%
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=18. เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคฆी เค•ो เค•िเคธ เคฆेเคถ เคจे เคตเคนां เค•े เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคจाเค—เคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคœाเคตेเคฆ เคฎेเคกเคฒ เคฆेเคจे เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค•ी เคนै ?*
(เค…) เคœเคฐ्เคฎเคจी
(เคฌ) เค•ुเคตैเคค
(เคธ) เคฏूเคเคˆ
(เคฆ) เค•ेเคจ्เคฏा
(เคธ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=19. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตाเคฏुเคธेเคจा เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคธीเคเคš -47 เคเคซ-1 เคšिเคจूเค• เคนेเคฒिเค•ॉเคช्เคŸเคฐ เค•िเคธ เคฆेเคถ เคธे เค–เคฐीเคฆे เค—เค เคนै ?*
(เค…) เค‡เคœเคฐाเคฏเคฒ
(เคฌ) เคซ्เคฐांเคธ
(เคธ) เค‡เคŸเคฒी
(เคฆ) เค…เคฎेเคฐिเค•ा
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:-
*เคช्เคฐเคถ्เคจ=20. เค…เคฒ्เคชाเค‡เคจ เคตเคฒเคฐ्เคก เคธ्เค•ीเค‡ंเค— เคšैเคชिเคฏเคจเคถिเคช -2019 เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เคธ्เคฅเคฒ เคนै?*
(เค…) เคฎाเคธ्เค•ो,เคฐूเคธ
(เคฌ) เคเคฐे,เคธ्เคตीเคกเคจ
(เคธ) เคถिเค•ाเค—ो, (เค…เคฎेเคฐिเค•ा)
(เคฆ) เค•เคจाเคกा़
(เคฆ)✔
เคต्เคฏाเค–्เคฏा:
*เค†เคœ เค•ा เคŸॉเคชिเค•: - เคœंเคคु เค‰เคค्เคคเค•*
เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เค•ा เคตเคน เคธเคฎूเคน เคœो เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค†เค•ाเคฐ เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธเคฎाเคจเคคा เคฐเค–เคคा เคนो เค‰เคค्เคคเค• เค•เคนเคฒाเคคा เคนै*
เค‰เคค्เคคเค•ों เค•ा เคตเคฐ्เค—ीเค•เคฐเคฃ --เคฏเคน เคฎुเค–्เคฏเคคः เคšाเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนै
1 *เค‰เคชเค•เคฒा เค‰เคค्เคคเค•*
2. *เคธंเคฏोเคœी เค‰เคค्เคคเค•*
3. *เคฎเคธ्เค•ुเคฒเคฐ เค‰เคค्เคคเค•*
4. *เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค‰เคค्เคคเค•*
1. *เค‰เคชเค•เคฒा เค‰เคค्เคคเค•*--  เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคฎुเค•्เคค เคธเคคเคน เค•ो เค•เคตเคฐ เค•เคฐเค•े เคฐเค–เคคी เคนैं เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคธुเคฐเค•्เคทा เค‰เคค्เคธเคฐ्เคœเคจ เค—्เคฐंเคฅिเคฏ เคถ्เคฐเคตเคฃ เค…เคตเคถोเคทเคฃ เค†เคฆि เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคी เคนै
เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคค्เคตเคšा เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค‰เคค्เคคเค• เคธे เคฌเคจी เคนोเคคी เคนै
2. *เคธंเคฏोเคœी เค‰เคค्เคคเค•*-- เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคถเคฐीเคฐ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค…ंเค—ों เค•ो เค•เคจेเค•्เคŸ เค•เคฐเค•े เคฐเค–เคคा เคนै เค‡เคจ्เคนें เคจिเคฎ्เคจ เคญाเค—ों เคฎें เคฌांเคŸा เค—เคฏा เคนै
*1. Areolar Tissue*
*2. Adipose Tissue*
*3. White fibrous tissue*
*4. Yellow elastic tissue*
*5. Reticular tissue*
*6. Hemopoietic tissue*
*7. Cartilage tissue*
*8. Bone or Osseous tissue*
*9. Lymphoid tissue*
*10. Mucoid tissue*
*Areolar เคŸिเคถु*-- เคฏเคน เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เค”เคฐ เคฐुเคงिเคฐ เคตाเคนिเคจी เคฏों เค•े เคฌीเคš เคฎें เคชाเคˆ เคœाเคคी เคนैं
*เคกेंเคธ/ เคต्เคนाเค‡เคŸ เคซाเค‡เคตเคฐเคธ เคŸिเคถू*-- เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคธเค—เคจ เคฐूเคช เคธे เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคฐเคนเคคा เคนै เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคนเคฎाเคฐी เคกเคฐ्เคฎिเคธ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคšเคฐ्เคฎ เคฎें เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै
*เค‡เคฒाเคธ्เคŸिเค• เคŸिเคถु* --เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคชीเคฒे เคฐंเค— เค•ा เคนोเคคा เคนै เค‡เคธเคฎें เคฌเคนुเคค เคธे เค‡เคฒाเคธ्เคŸिเค• เคซाเค‡เคฌเคฐ เคนोเคคे เคนैं เคฏเคน เค‰เคค्เคคเค• เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคตเคนां เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै เคœเคนां เคฎเคœเคฌूเคคी เค•े เคธाเคฅ เคซ्เคฒैเค•्เคธिเคฌिเคฒिเคŸी เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนोเคคी เคนै เคœैเคธे เคŸ्เคฐेเค•िเคฏा เค”เคฐ เคถ्เคตाเคธ เคจเคฒिเค•ा เค•े เคฎเคง्เคฏ
*เคเคกिเคชोเคœ เค‰เคค्เคคเค•* เค‡เคธे เคตเคธा เค‰เคค्เคคเค• เคญी เค•เคนเคคे เคนैं เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธ เค•ी เค•ोเคถिเค•ाเค“ं เคฎें เคšเคฐ्เคฌी เคญเคฐी เคนोเคคी เคนै เคค्เคตเคšा เค•े เคจीเคšे เค•ा เคธ्เคคเคฐ เค‡เคธी เค•ा เคฌเคจा เคนोเคคा เคนै เคฏเคน เค‰เคค्เคคเคฐ เคฅเคฐเคฎเคธ เค•ी เคคเคฐเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคी เคนै เค”เคฐ เคนเคฎें เคธเคฐ्เคฆी เค—เคฐ्เคฎी เค•े เคกाเคฏเคฐेเค•्เคŸ เคช्เคฐเคญाเคต เคธे เคฌเคšाเคคी เคนै
*เค•ाเคฐ्เคŸिเคฒेเคœ / เค‰เคชाเคธ्เคฅि* เคฏเคน เคเค• เคธुเคฆृเคข़ เคœिเคฒेเคŸिเคจिเค• เคฎुเคฒाเคฏเคฎ เค•ॉเคจ्เคก्เคฐिเคจ เคจाเคฎเค• เคช्เคฐोเคŸीเคจ เค•ी เคฌเคจी เคนुเคˆ เคธंเคฐเคšเคจा เคนोเคคी เค•เคฐ्เคฃ เคชเคฒ्เคฒเคต เคจाเคธा เคชเคŸेเคฒा เค‡เคค्เคฏाเคฆि เค‡เคธी เค•े เคฌเคจे เคนोเคคे เคนैं
เค…เคธ्เคฅि เคฏเคน เคถเคฐीเคฐ เค•ी เคธเคฌเคธे เคนाเคฐ्เคก เค‰เคค्เคคเค• เคนोเคคा เคนै เค‡เคธเคฎें เค•เคˆ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฒเคตเคฃ เคœैเคธे เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เคซाเคธ्เคซेเคŸ เค•ैเคฒ्เคถिเคฏเคฎ เค•ाเคฐ्เคฌोเคจेเคŸ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคนोเคคे เคนैं เค‡เคจเคฎें เคชैเคฐीเค‘เคธ्เคŸ्เคฐिเคฏเคจ เค”เคฐ เคฌोเคจ เคฎैเคฐो เคญเคฐा เคนोเคคा เคนै
3. *เคชेเคถी เค‰เคค्เคคเค• / เคฎเคธ्เค•ुเคฒเคฐ เคŸिเคถु*-- เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏों เคฎें เค•ंเคธ्เคŸ्เคฐเค•्เคถเคจ เค•ी เค…เคฆ्เคญुเคค เค•्เคทเคฎเคคा เคนोเคคी เคนै เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค—เคคिเคถीเคฒเคคा เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคชेเคถिเคฏों เคฎें เคซाเค‡เคฌเคฐ เค•े เคฌंเคกเคฒ เคนोเคคे เคนैं เคฏเคน เคฎुเค–्เคฏเคคः เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนैं
*เคเคš्เค›िเค• เคชेเคถिเคฏां, เค…เคจैเคš्เค›िเค• เคชेเคถिเคฏांं, เค”เคฐ เคนृเคฆ เคชेเคถिเคฏां*
*เคเคš्เค›िเค• เคชेเคถिเคฏां*-- เคฏเคน เคนเคฎाเคฐी เค‡เคš्เค›ा เคธे เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เคนोเคคी เคนैं เค‡เคธเคฎें เคฎाเคฏा เคซाเค‡เคฌ्เคฐिเคฒ्เคธ เคนोเคคे เคนैं
*เค…เคจैเคš्เค›िเค• เคชेเคถिเคฏ* --เคฏเคน เค…เคฐेเค–िเคค เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนैं เคฏเคน เค…เคชเคจा เค•ाเคฐ्เคฏ เคธ्เคตเคค เคนी เค•เคฐเคคी เคฐเคนเคคी เคนैं เคฏเคน เคนเคฎाเคฐे เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เคฎें เคจเคนीं เคนोเคคी เคนैं เคœैเคธे เคชेเคŸ เค†ंเคค्เคฐ เคคเคฅा เคฎूเคค्เคฐाเคถเคฏ เค•ी เคฎांเคธเคชेเคถिเคฏां
*เคนृเคฆ เคชेเคถिเคฏां* --เคฏเคน เคชेเคถिเคฏां เค•ेเคตเคฒ เคนृเคฆเคฏ เคฎें เคชाเคˆ เคœाเคคी เคนैं เค‡เคธเคฎें เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจों เคชेเคถिเคฏों เค•े เค—ुเคฃ เคญी เคชाเค เคœाเคคे เคนैं เคคเคฅा เคฏเคน เคธเคฌเคธे เคฎเคœเคฌूเคค เคนोเคคी เคนै เคฏเคน เค…เคชเคจे เค†เคช เคนी เคธ्เคตเคฏं เค•ो เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคคी เคนै
4. *เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค‰เคค्เคคเค•*--
เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค‰เคค्เคคเค• เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฎैเคŸเคฐ เคธे เคฌเคจा เคนोเคคा เคนै
*เค—्เคฐे เคฎैเคŸเคฐ--* เคœो เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค•ोเคถिเค•ा เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै
*เคต्เคนाเค‡เคŸ เคฎेเคŸเคฒ--* เคฏเคน เคคंเคค्เคฐिเค•ा เคซाเค‡เคฌเคฐ เคฌเคจाเคคा เคนै
*เคจ्เคฏूเคฐोเค—्เคฒिเคฏा--* เคฏเคน เคเค• เคธเคนเคฏोเค—ी เค‰เคค्เคคเค• เคนोเคคा เคนै เคฏเคน เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค•ोเคถिเค•ा เค”เคฐ เคคंเคค्เคฐिเค•ा เคซाเค‡เคฌเคฐ เค•ो เค†เคชเคธ เคฎें เคœोเคก़เคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै
BSTC 2019 *
➲เค…เคญ्เคฐเค• เค•ी เคฎंเคกी - เคญीเคฒเคตाเคก़ा
➲เค†เคฆिเคตाเคธिเคฏों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคฌांเคธเคตाเคก़ा
➲เค…เคจ्เคจ เค•ा เค•เคŸोเคฐा - เคถ्เคฐी เค—ंเค—ाเคจเค—เคฐ
➲เค”เคœाเคฐों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคจाเค—ौเคฐ
➲เค†เค‡เคธเคฒैंเคก เค†ॅเคซ เค—्เคฒोเคฐी/เคฐंเค— เคถ्เคฐी เคฆ्เคตीเคช - เคœเคฏเคชुเคฐ
➲เค‰เคฆ्เคฏाเคจों/เคฌเค—ीเคšों เค•ा เคถเคนเคฐ - เค•ेाเคŸा
➲เคŠเคจ เค•ा เค˜เคฐ - เคฌीเค•ाเคจेเคฐ
➲เค–्เคตाเคœा เค•ी เคจเค—เคฐी - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เค—เคฒिเคฏों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เค—ुเคฒाเคฌी เคจเค—เคฐी - เคœเคฏเคชुเคฐ
➲เค˜ंเคŸिเคฏों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคाเคฒเคฐाเคชाเคŸเคจ
➲เค›ोเคŸी เค•ाเคถी/เคฆूเคธเคฐी เค•ाเคถी - เคฌूंเคฆी
➲เคœเคฒเคฎเคนเคฒों เค•ी เคจเค—เคฐी - เคกीเค—
➲เคीเคฒों เค•ी เคจเค—เคฐी - เค‰เคฆเคฏเคชुเคฐ
➲เคตเคธ्เคค्เคฐ เคจเค—เคฐी - เคญीเคฒเคตाเคก़ा
➲เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•ी เค‰เคชเคจเค—เคฐी - เคชुเคท्เค•เคฐ
➲เคจเคตाเคฌों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคŸोंเค•
➲เคชूเคฐ्เคต เค•ा เคชेเคฐिเคธ/เคญाเคฐเคค เค•ा เคชेเคฐिเคธ - เคœเคฏเคชुเคฐ
➲เคชूเคฐ्เคต เค•ा เคตेเคจिเคธ - เค‰เคฆเคฏเคชुเคฐ
➲เคชเคนाเคก़ों เค•ी เคจเค—เคฐी - เคกूंเค—เคฐเคชुเคฐ
➲เคญเค•्เคคि/เคถเค•्เคคि เคต เคธाเคงเคจा เค•ी เคจเค—เคฐी -
เคฎेเคก़เคคा เคธिเคŸी
➲เคฎूเคฐ्เคคिเคฏों เค•ा เค–เคœाเคจा - เคคिเคฎเคจเค—เคข, เค•เคฐौเคฒी
➲เคฎเคฐूเคธ्เคฅเคฒ เค•ी เคถोเคญा/เคฎเคฐू เคถोเคญा - เคฐोเคนिเคก़ा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคฎเคฐू เคจเค—เคฐी - เคฌीเค•ाเคจेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคนเคฆृเคฏ/เคฆिเคฒ - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค—ौเคฐเคต - เคšिเคคौเคก़เค—เคข
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคช्เคฐเคตेเคถ เคฆ्เคตाเคฐ (เค—ेเคŸเคตे เค†ॅเคซ เคฐाเคœ.)
-
เคญเคฐเคคเคชुเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคธिंเคน เคฆ्เคตाเคฐ - เค…เคฒเคตเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค…เคจ्เคจ เคญंเคกाเคฐ - เค—ंเค—ाเคจเค—เคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคธ्เคตเคฐ्เคฃ เคจเค—เคฐी (เค—ोเคฒ्เคก เคธिเคŸी) -
เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคถैเค•्เคทिเค• เคฐाเคœเคงाเคจी - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค•เคถ्เคฎीเคฐ - เค‰เคฆเคฏเคชुเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค•ाเค‰ंเคŸเคฐ เคฎैเค—เคจेเคŸ - เค…เคฒเคตเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคฎเคฐूเค—ंเค—ा - เค‡ंเคฆिเคฐा เค—ांเคงी เคจเคนเคฐ
➲เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เค—ंเค—ा - เคฒूเคจी เคจเคฆी
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคฎोเคจाเคฒिเคธा - เคฌเคฃी-เค เคฃी
➲เคฐेเค—िเคธ्เคคाเคจ เค•ा เคธाเค—เคตाเคจ - เคฐोเคนिเคก़ा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค–เคœुเคฐाเคนो - เค•िเคฐाเคกू
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคฎिเคจी เค–เคœुเคฐाเคนो - เคญंเคกเคฆेเคตเคฐा
➲เคนाเคก़ौเคคी เค•ा เค–เคœुเคฐाเคนो - เคญंเคกเคฆेเคตเคฐा
➲เคฎेเคตाเคก़ เค•ा เค–เคœुเคฐाเคนो - เคœเค—เคค
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค•ाเคจเคชुเคฐ - เค•ोเคŸा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคจाเค—เคชुเคฐ - เคाเคฒाเคตाเคก़
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคฐाเคœเค•ोเคŸ - เคฒूเคฃเค•เคฐเคฃเคธเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคธ्เค•ाॅเคŸเคฒेंเคก - เค…เคฒเคตเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคจंเคฆเคจเค•ाเคจเคจ - เคธिเคฒीเคธेเคข เคीเคฒ,
เค…เคฒเคตเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคงाเคคुเคจเค—เคฐी - เคจाเค—ौเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค†เคงुเคจिเค• เคตिเค•ाเคธ เคคीเคฐ्เคฅ -
เคธूเคฐเคคเค—เคข
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคชंเคœाเคฌ - เคธांเคšैเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เค…เคฃु เคจเค—เคฐी - เคฐाเคตเคคเคญाเคŸा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคนเคฐिเคฆ्เคตाเคฐ - เคฎाเคคृเค•ुंเคกिเคฏा,
เคšिเคคौเคก़เค—เคข
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค…ंเคกเคฎाเคจ - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคฐेเค—िเคธ्เคคाเคจ/เคฎเคฐूเคธ्เคฅเคฒ เค•ा เค—ुเคฒाเคฌ - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคชूเคคाเคจा เค•ी เค•ूंเคœी - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคจाเค•ा/เคฎुเคนाเคจा - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคฎैเคจเคšेเคธ्เคŸเคฐ - เคญीเคฒเคตाเคก़ा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคจเคตीเคจ เคฎैเคจเคšेเคธ्เคŸเคฐ - เคญिเคตाเคก़ी
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคœिเคฌ्เคฐाเคฒ्เคŸเคฐ - เคคाเคฐाเค—เคข, เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคคाเคœเคฎเคนเคฒ - เคœเคธเคตंเคคเคฅเคก़ा, เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคญुเคตเคจेเคถ्เคตเคฐ - เค“เคธिเคฏां
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคธाเคฒ्เคŸ เคธिเคŸी - เคธांเคญเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคจ्เคฏाเคฏिเค• เคฐाเคœเคงाเคจी - เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคšेเคฐाเคชूंเคœी - เคाเคฒाเคตाเคก़
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคเคฒोเคฐा - เค•ेाเคฒเคตी, เคाเคฒाเคตाเคก़
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคœเคฒिเคฏाเคตाเคฒा เคฌाเค— - เคฎाเคจเค—เคข,
เคฌांเคธเคตाเฅœा
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคถिเคฎเคฒा - เคฎा. เค†เคฌू
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคชूเคฐ्เคตीเคฆ्เคตाเคฐ - เคงौเคฒเคชुเคฐ
➲เคฐเคค्เคจ เคจเค—เคฐी - เคœเคฏเคชुเคฐ
➲เคตเคฐाเคน เคจเค—เคฐी - เคฌाเคฐां
➲เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคจाเคฒंเคฆा - เค•ोเคŸा
➲เคฒเคต-เค•ुเคถ เค•ी เคจเค—เคฐी - เคธीเคคाเคฌाเคก़ी, เคฌाเคฐां
➲เคถिเค•्เคทा เค•ा เคคीเคฐ्เคฅ เคธ्เคฅเคฒ/เคถैเค•्เคทिเค• เคจเค—เคฐी - เค•ोเคŸा
➲เคธเคฎเคธ्เคค เคคीเคฐ्เคฅเคธ्เคฅเคฒों เค•ा เคญांเคœा - เคฎเคšเค•ुंเคก,
เคงौเคฒเคชुเคฐ
➲เคธूเคฐ्เคฏ เคจเค—เคฐी (เคธเคจ เคธिเคŸी เค†ॅเคซ เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ) -
เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคธुเคจเคนเคฐा เคค्เคฐिเค•ोเคฃ - เคฆिเคฒ्เคฒी-เค†เค—เคฐा-เคœเคฏเคชुเคฐ
➲เคฎเคฐू เคค्เคฐिเค•ोเคฃ - เคœोเคงเคชुเคฐ-เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ-เคฌीเค•ाเคจेเคฐ
➲เคธौ เคฆ्เคตिเคชों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคฌांเคธเคตाเคก़ा
➲เคนेเคฐिเคŸेเคœ เคธिเคŸी - เคाเคฒเคฐाเคชाเคŸเคจ
➲เคนเคฐिเคฃ्เคฏเค•เคถ्เคฏเคช เค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी - เคนिंเคกौเคจเคธिเคŸी
➲เคนเคตेเคฒिเคฏों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคชीเคฒे เคชเคค्เคฅเคฐों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคธैเคฒाเคจी เคจเค—เคฐी - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคญाเคฐเคค เค•ा เคฎเค•्เค•ा - เค…เคœเคฎेเคฐ
➲เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เคŸाเคŸाเคจเค—เคฐ - เคฐेเคข , เคŸोंเค•
➲เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคช्เคฐेเคฎिเคฏों เค•ा เคคीเคฐ्เคฅ เคธ्เคฅเคฒ -
เคนเคฒ्เคฆीเค˜ाเคŸी
➲เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎूเคฐ्เคคिเค•เคฒा เค•ा เคตिเคถ्เคตเค•ोเคท - เคตिเคœเคฏ
เคธ्เคคंเคญ
➲เคฎ्เคฏूเคœिเคฏเคฎ เคธिเคŸी - เคœैเคธเคฒเคฎेเคฐ
➲เคฎเคฐूเคธ्เคฅเคฒ เค•ा เคช्เคฐเคตेเคถ เคฆ्เคตाเคฐ - เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคฌाเคตเคก़िเคฏों เค•ा เคถเคนเคฐ (เคธिเคŸी เค†ॅเคซ เคธ्เคŸेเคช เคตेเคฒ्เคธ)-
เคฌूंเคฆी
➲เคชूเคฐ्เคตी เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ा เค•เคถ्เคฎीเคฐ - เค…เคฒเคตเคฐ
➲เคชเคค्เคฅเคฐों เค•ा เคถเคนเคฐ - เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคฌ्เคฒ्เคฏू เคธिเคŸी (เคจीเคฒी เคจเค—เคฐी) - เคœोเคงเคชुเคฐ
➲เคฎाเคฐเคตाเคก़ เค•ा เคฒเค˜ु เคฎा. เค†เคฌू - เคชीเคชเคฒूเคฆ, เคฌाเคก़เคฎेเคฐ
➲เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌाเค˜ों เค•ा เค˜เคฐ - เคฐเคฃเคฅंเคญौเคฐ
➲เค—्เคฐेเคจाเค‡เคŸ เคธिเคŸी - เคœाเคฒौเคฐ
➲เคฎाเคฐเคตाเคก़ เค•ा เคธाเค—เคตाเคจ - เคฐोเคนिเคก़ा
➲เคชเคนाเคก़ों เค•ी เคฐाเคจी - เคกूंเค—เคฐเคชुเคฐ
➲เคชाเคจी,เคชเคค्เคฅเคฐ เคต เคชเคนाเคก़ों เค•ी เคชुเคฐी - เค‰เคฆเคฏเคชुเคฐ
➲เคญเค•्เคคि เคต เคถเค•्เคคि เค•ी เคจเค—เคฐी - เคšिเคคौเคก़เค—เคข
➲เคฎเคนाเคฐाเคœा เคฐंเคคिเคฆेเคต เค•ी เคจเค—เคฐी - เค•ेเคถोเคฐाเคฏเคชाเคŸเคจ
➲เค•ाॅเคŸเคจ เคธिเคŸी - เคธूเคฐเคคเค—เคข
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคธंเคคเคฐा เคจเค—เคฐी - เคाเคฒाเคตाเคก़
➲เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ी เคตเคธ्เคค्เคฐ เคจเค—เคฐी - เคญीเคฒเคตाเคก़ा
➲เคฐेเคก เคกाเคฏเคฎंเคก (เคฒाเคฒ เคนीเคฐा) - เคงौเคฒเคชुเคฐ
➲เคฎाเคฐเคตाเคก़ เค•ा เค…เคฎृเคค เคธเคฐोเคตเคฐ - เคœเคตाเคˆ เคฌांเคง
➲เคซाเค‰ंเคŸेเคจ เคต เคฎांเค‰เคŸेเคจ เค•ा เคถเคนเคฐ - เค‰เคฆเคฏเคชुเคฐ
➲เคฎेเคตाเคก़ เค•ा เคนเคฐिเคฆ्เคตाเคฐ - เคฎाเคคृเค•ुंเคกिเคฏा
*เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒเคตे เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เค…เค•्เคธเคฐ เคชूเค›े เคœाเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคถ्เคจ*
*เค‡เคจเค•ो เคฐเคŸ เคนी เคกाเคฒो*

1. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒเคตे เคฌोเคฐ्เคก เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เคฒाเคฐ्เคก เค•เคฐ्เฅ›เคจ เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคฌ เค•ी เค—เคˆ เคฅी? – 1905 เคฎें
2. ‘เคฎेเคŸ्เคฐो เคชुเคฐुเคท’ เค‰เคชเคจाเคฎ เคธे เค•ौเคจ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนैं? – เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ เคถ्เคฐीเคงเคฐเคจ
3. เคญाเคฐเคค เคฎें เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคฐेเคฒ เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ เค•िเคธเคจे เค•िเคฏा เคฅा? – เคฒॉเคฐ्เคก เคกเคฒเคนौเคœी เคจे 
4. เคญाเคฐเคค เคฎें เค•ुเคฒ เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เค•ी เคฒंเคฌाเคˆ เค•िเคคเคจी เคนै? – 63,974 เค•िเคฎी
5. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เค•ा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เค•เคฌ เคนुเค†? – 1950 เคฎें
6. เคฐेเคฒ เคฎंเคค्เคฐाเคฒเคฏ เคจे ‘เคตिเคฒेเคœ เค‘เคจ เคตเคนीเคฒ्เคธ เคจाเคฎเค•’ เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•िเคธ เคตเคฐ्เคท เคช्เคฐाเคฐंเคญ เค•ी? – 2004 เคˆ.
7. เคญाเคฐเคค เคฎें เคฎाเคฒ เคชเคฐिเคตเคนเคจ เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค•ा เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै? – เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒเคตे
8. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เค•िเคคเคจे เค•्เคทेंเคค्เคฐों (เคœोเคจ) เคฎें เคฌाँเคŸी เค—เคˆ เคนै? – 17
9. 3 เคซเคฐเคตเคฐी, 1925 เค•ो เคญाเคฐเคค เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌिเคœเคฒी เค•ी เคŸ्เคฐेเคจ เคšเคฒी। เคฐेเคฒเคตे เคจे เคฏเคน เคธेเคตा เค•िเคธเค•े เคฌीเคš เคฆी? – เคฌॉเคฎ्เคฌे เคตीเคŸी เค”เคฐ เค•ुเคฐ्เคฒा
10. เคกीเคœเคฒ เคฒोเค•ोเคฎोเคŸिเคต เคตเคฐ्เค•्เคธ (DLW) เคตाเคฐाเคฃเคธी เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฌ เคนुเคˆ? – 1964 เคˆ.
11. เคญाเคฐเคค เค•ी เคชเคนเคฒी เคฐेเคฒ เคจे เคฎुंเคฌเคˆ เค”เคฐ เคฅाเคฃे เค•े เคฎเคง्เคฏ เค•िเคคเคจी เคฆूเคฐी เคคเคฏ เค•ी? – 34 เค•िเคฎी
12. เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฐेเคฒ เค•เคฌ เคšเคฒी? – 16 เค…เคช्เคฐैเคฒ, 1853 เคˆ.
13. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เค•ी เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌी เคฐेเคฒ เคฏाเคค्เคฐा เคกिเคฌ्เคฐूเค—เคข़ เคธे เค•เคจ्เคฏाเค•ुเคฎाเคฐी เค•े เคฌीเคš (เคตिเคตेเค• เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ) เค•िเคคเคจे เค•िเคฎी เค•ी เคนै? – 4,286 เค•िเคฎी
14. เคตृंเคฆाเคตเคจ เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ เค•िเคจ เคธ्เคฅाเคจों เค•े เคฎเคง्เคฏ เคšเคฒเคคी เคนै? – เคšेเคจ्เคจเคˆ เค”เคฐ เคฌैंเค—เคฒुเคฐू
15. เคชूเคฐ्เคตी เคฐेเคฒเคตे เค•े เคฌँเคŸเคตाเคฐे เค•े เคฌाเคฆ เคนाเคœीเคชुเคฐ เค•े เค†ंเคšเคฒिเค• เคฎुเค–्เคฏाเคฒเคฏ เค•ा เคจाเคฎ เค•्เคฏा เคนै? – เคชूเคฐ्เคต เคฎเคง्เคฏ เคฐेเคฒเคตे
16. เคญाเคฐเคค เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เค‰เคชเค•्เคฐเคฎ เค•ौเคจ-เคธा เคนै? – เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ
17. เค•ोเคฒเค•ाเคคा เคฎें เคญूเคฎिเค—เคค เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เคฆเคฎเคฆเคฎ เคธे เคŸॉเคฒीเค—ंเคœ เคคเค• เคฒंเคฌाเคˆ เค•िเคคเคจी เคนै? – 16.45 เค•िเคฎी
18. เคฆेเคถ เค•ी เคธเคฌเคธे เคฒंเคฌी เคฆूเคฐी เค•े เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เค•ी เคฒंเคฌाเคˆ เค•िเคคเคจी เคนै? – 4256 เค•िเคฎी
19. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒเคตे เคฌोเคฐ्เคก เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฌ เค•ी เค—เคˆ? – เคฎाเคฐ्เคš 1905
20. เคญाเคฐเคค เค•ी เคชเคนเคฒी เคฐेเคฒ เค•เคนाँ เคšเคฒी? – เคฎुंเคฌเคˆ เค”เคฐ เคฅाเคฃे เค•े เคฎเคง्เคฏ
21. เคธोเคจ เคจเคฆी เคชเคฐ เคฌเคจा เคฆेเคถ เคฎें เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌा เคฐेเคฒ เคชुเคฒ เค•ौเคจ เคธा เคนै? – เคจेเคนเคฐू เคธेเคคु
22. ‘เคต्เคนीเคฒ्เคธ เคंเคก เคเค•्เคธเคฒ เคช्เคฒांเคŸ’ เค•เคนाँ เคธ्เคฅिเคค เคนै? – เคฌैंเค—ाเคฒुเคฐू เคฎें
23. เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เค•्เคฐांเคคि เคฐेเคฒ เค•เคนाँ เคšเคฒी? – เคฆिเคฒ्เคฒी เคธे เคฌैंเค—เคฒुเคฐू
24. เค•ुเคฒ เค•ेंเคฆ्เคฐीเคฏ เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ा เค•िเคคเคจा % เคญाเค— เคฐेเคฒเคตे เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคนै? – 40%
25. เค‰เคค्เคคเคฐ เคฐेเคฒเคตे เคฎें เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคนเคฒी เคฐेเคฒ เคฌเคธ เค•िเคธ เคฆिเคจ เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•े เคฎेเคก़เคคा เคถเคนเคฐ เคธे เคฎेเคก़เคคा เคฐोเคก เค•े เคฌीเคš เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค•ी เค—เคˆ? – 12 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ, 1994
26.  เค•ोเคฏเคฒे เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒा เคฆेเคถ เค•ा เคธเคฌเคธे เคชुเคฐाเคจा เค‡ंเคœเคจ เค•ौเคจ-เคธा เคนै? – เคซेเคฏเคฐी เค•्เคตीเคจ
27. เคญाเคฐเคค, เคเคถिเคฏा เคคเคฅा เคตिเคถ्เคต เค•ा เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌा เคฐेเคฒเคตे เคช्เคฒेเคŸเคซॉเคฐ्เคฎ เค•ौเคจ เคธा เคนै เคœिเคธเค•ी เคฒเคฎ्เคฌाเคˆ 1366.33 เคฎी. เคนै? – เค—ोเคฐเค–เคชुเคฐ เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคŸेเคถเคจ (เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ)
28. เคตिเคถ्เคต เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฐेเคฒ เค•เคฌ เคšเคฒी? – 1825 เคˆ., เค‡ंเค—्เคฒैंเคก
29. เคชुเคฃे​ เคธ्เคฅिเคค ‘เค‡เคฐिเคธेเคจ’ เค†เคˆเคเคธเค“ 9001-2000 เคธे เคช्เคฐเคฎाเคฃिเคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค•ा เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคนै? – เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ
30. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เคฌเคœเคŸ เค•ो เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฌเคœเคŸ เคธे เค•เคฌ เค…เคฒเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा? – 1824 เคˆ.
31. เคฐेเคฒเคตे เคฆ्เคตाเคฐा เคฐेเคกिเคฏो เค†เคงाเคฐिเคค เคธिเค—्เคจเคฒ เคกिเคฏाเคœเคจ เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•ी เคถुเคฐूเค†เคค เค•िเคธ เคตเคฐ्เคท เค•ाเคจเคชुเคฐ เคธे เค•ी เค—เคˆ? – 2015
32. เคญाเคฐเคค เคฎें เคญूเคฎिเค—เคค (เคฎेเคŸ्เคฐो เคฐेเคฒเคตे) เค•ा เคถुเคญाเคฐंเคญ เค•เคฌ เค”เคฐ เค•เคนाँ เคนुเค† เคฅा? – 1984-85 เคˆ., เค•ोเคฒเค•ाเคคा
33. เคตเคฐ्เคท 2015 เคธे เคฐेเคฒเคตे เคช्เคฒेเคŸเคซाเคฐ्เคฎ เคŸिเค•เคŸ เค•ी เคฆเคฐ เค•्เคฏा เคนै? – 10 เคฐूเคชเคฏे
34. เคญाเคฐเคค เคฎें เคธเคฌเคธे เคฒंเคฌी เคฆूเคฐी เคคเคฏ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी เค•ौเคจ-เคธी เคนै? – เคตिเคตेเค• เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ
35. เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค‡ंเคœเคจ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฌ เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคนुเค†? – 1971 เคˆ.
36. เคฐेเคฒ เคŸिเค•เคŸ เคชเคฐ เค†เคฐเค•्เคทเคฃ เค”เคฐ เคŸ्เคฐेเคจों เค•े เค†เคตाเค—เคฎเคจ เค•ी เคธूเคšเคจा เคฆेเคจे เคตाเคฒा เคนेเคฒ्เคชเคฒाเค‡เคจ เคจเคฎ्เคฌเคฐ เค•्เคฏा เคนै? – 139
37. เค‡ंเคŸीเค—्เคฐเคฒ เค•ोเคš เคซैเค•्เคŸเคฐी (ICF) เค•เคนाँ เคนै? – เคชैเคฐंเคฌूเคฐ (เคšेเคจ्เคจเคˆ)
38. เคฐेเคฒเคตे เค•ोเคš เคซैเค•्เคŸเคฐी (RCF) เค•เคนाँ เคนै? – เคนुเคธैเคจเคชुเคฐ (เค•เคชूเคฐเคฅเคฒा)
39. เคญाเคฐเคค เค•ी เคชเคนเคฒी เคธेเคฎी เคนाเคˆ เคธ्เคชीเคก เคŸ्เคฐेเคจ เค—เคคिเคฎाเคจ เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ เค•ा เคธเคซเคฒ เคชเคฐीเค•्เคทเคฃ 3 เคœुเคฒाเคˆ, 2014 เค•ो เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคฏเคน เคŸ्เคฐेเคจ เค•िเคคเคจे เค•िเคฎी เค˜เคฃ्เคŸा เค•ी เค—เคคि เคธे เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคŸेเคถเคจ เคธे เค†เค—เคฐा เค•ैंเคŸ เค•े เคฎเคง्เคฏ เคšเคฒाเคˆ เค—เคˆ? – 160 เค•िเคฎी
40. เคฐेเคฒเคตे เค•ोเคš เคซैเค•्เคŸเคฐी เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•เคฌ เคนुเคˆ? – 1988 เคˆ.
41. เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•े เคฌीเคš เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी เค•ौเคจ-เคธी เคนै? – เคธเคฎเคौเคคा เคต เคฅाเคฐ เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ
42. เคญाเคฐเคค เคฎें เคธเคฌเคธे เคคेเคœเค—เคคि เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी เค•ौเคจ-เคธी เคนै? – เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคเค•्เคธเคช्เคฐेเคธ
43. เคฆेเคถ เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌुเคฒेเคŸ เคŸ्เคฐेเคจ เค•िเคธเค•े เคฎเคง्เคฏ เคšเคฒाเคˆ เคœाเคเค—ी? – เคฎुเคฎ्เคฌเคˆ เคต เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ
44. เคญाเคฐเคค เค•ा เคธเคฌเคธे เคฒंเคฌा เคช्เคฒेเคŸเคซॉเคฐ्เคฎ เค•ौเคจ-เคธा เคนै? – เค–เคก़เค—เคชुเคฐ (เคชเคถ्เคšिเคฎी เคฌंเค—ाเคฒ)
45. เคญाเคฐเคค เค•े เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคฐेเคฒ เคฒाเค‡เคจ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคนै? – เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
46. เคชूเคฐ्เคตी เค‰เคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เค•े เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เคจเคนीं เคนै? – เคฎेเค˜ाเคฒเคฏ
47. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒเคตे เคฎें เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เค†เคฏ เค•ा เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค•्เคฏा เคนै? – เคฎाเคฒเคญाเคก़ा
48. เคชैเคฒेเคธ เค‘เคจ เคต्เคนीเคฒ्เคธ เค•ी เคคเคฐ्เคœ เคชเคฐ เคจเคˆ เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी ‘เคกेเค•्เค•เคจ เค“เคกिเคธी’ เค•ा เคชเคฐिเคšाเคฒเคจ เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคนो เคฐเคนा เคนै? – เคฎเคนाเคฐाเคท्เคŸ्เคฐ
49. เค•ोंเค•เคฃ เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เค•िเคธ เคชเคฐ्เคตเคค เคถृंเค–เคฒा เคธे เคนोเค•เคฐ เค—ुเคœเคฐเคคा เคนै? – เคชเคถ्เคšिเคฎी เค˜ाเคŸ
50. เคธเคฌเคธे เคฒเคฎ्เคฌी เคฐेเคฒ เคธुเคฐंเค— เค•ा เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก เค•ोंเค•เคฃ เคฐेเคฒเคตे เค•ो เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ी เคฒเคฎ्เคฌाเคˆ เค•िเคคเคจी เคนै? – 6.5 เค•िเคฒोเคฎीเคŸเคฐ
51. เคญाเคฐเคค เคฎें เค•िเคธ เคฐेเคฒเคตे เคœोเคจ เค•ी เคฒเคฎ्เคฌाเคˆ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคนै? – เค‰เคค्เคคเคฐ เคฐेเคฒเคตे
52. เคญाเคฐเคค เคฎें เค•िเคคเคจे เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฐेเคฒเคฎाเคฐ्เค— เคนै? – 3 เคช्เคฐเค•ाเคฐ
53. เคฐेเคฒ เคชเคฅ เค•े เคฌ्เคฐॉเคก เค—ेเคœ เค•ी เคšौเคก़ाเคˆ เค•िเคคเคจी เคนोเคคी เคนै? – 1.676 เคฎीเคŸเคฐ
54. เคฐेเคฒ เคฆिเคตเคธ เคช्เคฐเคคिเคตเคฐ्เคท เค•เคฌ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै? – 16 เค…เคช्เคฐैเคฒ
55. เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคฐेเคฒ เค•เคฌ เคšเคฒी? – 1925 เคˆ.
56. เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฐेเคฒเค—ाเคก़ी เค•ौเคจ-เคธी เคนै? – เคกेเค•्เค•เคจ เค•्เคตीเคจ
57. เคฐेเคฒ เคธेเคตा เค†เคฏोเค— เค•े เคฎुเค–्เคฏाเคฒเคฏ เค•เคนाँ-เค•เคนाँ เคนै? – เค‡เคฒाเคนाเคฌाเคฆ, เคฎुंเคฌเคˆ, เค•ोเคฒเค•ाเคคा, เคญोเคชाเคฒ เค”เคฐ เคšेเคจ्เคจเคˆ58. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เค•ा เค†เค–िเคฐी เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคŸेเคถเคจ เค‰เคค्เคคเคฐ เคฐेเคฒเคตे เคชเคฐ เค•ौเคจ เคธा เคนै, เคœเคนां เคธे เคซिเคฐोเคœเคชुเคฐ เคถเคนเคฐ เคฎाเคค्เคฐ 7 เค•िเคฎी เคฆूเคฐी เคชเคฐ เคธ्เคฅिเคค เคนै? – เคนुเคธैเคจीเคตाเคฒा
59. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เคจेเคŸเคตเคฐ्เค• เค•ा เคตिเคถ्เคต เคฎें เค•ौเคจ-เคธा เคธ्เคฅाเคจ เคนै? – เคšौเคฅा
60. เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐेเคฒ เคฎें เคคृเคคीเคฏ เคถ्เคฐेเคฃी เค•िเคธ เคตเคฐ्เคท เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคฆी เค—เคˆ? – 1974
เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 12 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019*

1. เคตिเค•िเคฒीเค•्เคธ เค•े เคธเคน-เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคœूเคฒिเคฏเคจ เค…เคธांเคœे เค•ो เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฎें เคนिเคฐाเคธเคค เคฎें เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคซ्เคฐांเคธ
b.    เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ✔️
c.    เคœเคฐ्เคฎเคจी
d.    เคธ्เคตीเคกเคจ
2. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เคธเคฐเค•ाเคฐ เคชเคฐ เคเค• เคซिเคฒ्เคฎ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌเคจ्เคง เคฒเค—ाเคฏे เคœाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ 20 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เค•ा เคœुเคฐ्เคฎाเคจा เคฒเค—ाเคฏा เคนै?
a.    เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
b.    เคชंเคœाเคฌ
c.    เคคेเคฒंเค—ाเคจा
d.    เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฌंเค—ाเคฒ✔️
3. เค‡เฅ›เคฐाเค‡เคฒ เคฎें เคนुเค เค†เคฎ เคšुเคจाเคตों เคฎें เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคจेเคคा เค•ी เคชाเคฐ्เคŸी เค•ो เคฌเคนुเคฎเคค เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค† เคนै?
a.    เคฌेंเคœाเคฎिเคจ เคจेเคคเคจ्เคฏा เคนू✔️
b.    เคฌेเคจ्เคจीि เค—ैंเคค्เคœे
c.    เคถिเคฎोเคจ เคชेเคฐेเคธ
d.    เคเคนुเคฆ เคฌเคฐाเค•
4. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เค…เคจिเคฐुเคฆ्เคง เคšौเคนाเคจ
b.    เค…เคฐเคตिเคจ्เคฆ เคตเคถिเคท्เค 
c.    เคฆेเคตेเคจ्เคฆ्เคฐ เคชाเค เค•
d.    เคตिเค•्เคฐเคฎ เคจाเคฅ✔
5. เคญाเคฐเคค เค•ा เค•ौเคจ-เคธा เคธ्เคŸाเคฐ्เคŸเค…เคช เคนै เคœिเคธเคจे เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคจेเค•्เคธ्เคŸ เคฌिเคฒिเคฏเคจ เคเคกเคŸेเค• เคช्เคฐाเค‡เคœ 2019 เคœीเคคा เคนै?
a.    เคฆोเคธ्เคค เคเคœुเค•ेเคถเคจ✔️
b.    เค–ाเคจ เคเค•ेเคกเคฎी
c.    เค…เคจ-เคเค•ेเคกเคฎी
d.    เคถिเค•्เคทा เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ
6. เคจिเคฎ्เคจ เคฎें เคธे เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฎें เคก्เคฐोเคจ เคธे เค•ुเค› เคธाเคฎाเคจों เค•ी เคกिเคฒिเคตเคฐी เคธเคฐ्เคตिเคธ เคถुเคฐू เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคฎंเคœूเคฐी เคฆे เคฆी เค—เคˆ เคนै?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคฐूเคธ
d.    เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा✔️
7. เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธंเคธเคฆ เคจे 15 เคฎाเคฐ्เคš 2019 เค•ो เคนुเค เค†เคคंเค•ी เคนเคฎเคฒे เค•े เคฌाเคฆ เคฆेเคถ เค•े เค‘เคŸोเคฎेเคŸिเค• เค—เคจ เค–เคฐीเคฆเคจे เค•े เค•ाเคจूเคจ เคฎें เคธंเคถोเคงเคจ เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคคเคฆाเคจ เค•िเคฏा เคนै?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคจ्เคฏूเคœ़ीเคฒैंเคก✔️
d.    เคฐूเคธ
8. เคนंเค—เคฐी เค•े เคถोเคงเค•เคฐ्เคคाเค“ं เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•िเคธ เค—्เคฐเคน เค•े เค‰เคฒ्เค•ाเคชिंเคก เคฎें เค–เคจिเคœीเคฏ เคœीเคตाเคถ्เคฎ เคตाเคฒे เค•เคˆ เคœीเคตाเคฃु เคฎिเคฒे เคนैं?
a.    เคฎंเค—เคฒ เค—्เคฐเคน✔
b.    เคฌृเคนเคธ्เคชเคคि เค—्เคฐเคน
c.    เคถुเค•्เคฐ เค—्เคฐเคน
d.    เคฌुเคง เค—्เคฐเคน
9. เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा เคจे เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค 26.75 เค•िเคฒोเคฎीเคŸเคฐ เคฒंเคฌी เคเค• เคจเคˆ เคฐेเคฒเคตे เคฒाเค‡เคจ เค–ोเคฒी เคนै เคœो เค‰เคธเค•े เคฎเคคाเคฐा เค”เคฐ เคฌेเคฒिเคฏเคค्เคคा เคถเคนเคฐ เค•ो เคœोเคก़ेเค—ी?
a.    เคญाเคฐเคค
b.    เคšीเคจ✔
c.    เคจेเคชाเคฒ
d.    เคฐूเคธ
10. เค•िเคธ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎเคนिเคฒा เคธเคฒाเคฎी เคฌเคฒ्เคฒेเคฌाเคœ เค•ो เคตिเคœเคกเคจ เคฒीเคกिंเค— เคฎเคนिเคฒा เค•्เคฐिเค•ेเคŸเคฐ เค‘เคซ เคฆ เคˆเคฏเคฐ เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคธ्เคฎृเคคि เคฎंเคงाเคจा✔
b.    เคฎिเคคाเคฒी เคฐाเคœ
c.    เคนเคฐเคฎเคจเคช्เคฐीเคค เค•ौเคฐ
d.    เคूเคฒเคจ เค—ोเคธ्เคตाเคฎी
*เค‰เคค्เคคเคฐ: -*

1. b. เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคตिเค•िเคฒीเค•्เคธ เค•े เคธเคน-เคธंเคธ्เคฅाเคชเค• เคœूเคฒिเคฏเคจ เค…ंเคธाเคœे เค•ो เคฒंเคฆเคจ เคธ्เคฅिเคค เค‡เค•्เคตाเคกोเคฐ เคฆूเคคाเคตाเคธ เคธे เค…เคฐेเคธ्เคŸ เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคนै. เคฌीเคคे 7 เคธाเคฒों เคธे เค…เคธांเคœे เคจे เค‡เค•्เคตाเคกोเคฐ เค•े เคฆूเคคाเคตाเคธ เคฎें เคถเคฐเคฃ เคฒे เคฐเค–ी เคฅी.
  
2. d. เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฌंเค—ाเคฒ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฌंเค—ाเคฒ เค•ी เคฎเคฎเคคा เคฌเคจเคฐ्เคœी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคชเคฐ เคซ़िเคฒ्เคฎ "เคญเคตिเคท्เคฏेเคฐ เคญूเคค" เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌंเคง เค•े เคฎाเคฎเคฒे เคฎें 20 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เค•ा เคœुเคฐ्เคฎाเคจा เคฒเค—ाเคฏा เคนै. เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เค•เคนा เคนै เคธเคฐเค•ाเคฐ 20 เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เคฌांเค—्เคฒा เคซिเคฒ्เคฎ เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค• เค…เคจिเค• เคฆเคค्เคค เค”เคฐ เคธिเคจेเคฎा เคนॉเคฒ เค•े เคฎाเคฒिเค•ों เค•ो เคฆें.
3. a. เคฌेंเคœाเคฎिเคจ เคจेเคคเคจ्เคฏाเคนू
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‡เฅ›เคฐाเคฏเคฒ เคฎें เคฌेंเคœाเคฎिเคจ เคจेเคคเคจ्เคฏाเค•เคนू เคจे เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคชांเคšเคตीं เคฌाเคฐ เคšुเคจाเคต เคœीเคค เคฒिเคฏा เคนै. เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ เค•े เค•เคˆ เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เค†เคฐोเคชों เค•ा เคธाเคฎเคจे เค•เคฐ เคฐเคนे เคจेเคคเคจ्เคฏाूเคนू เค•ी เค•ंเคœเคฐเคตेเคŸिเคต เคฒिเค•ुเคก เคชाเคฐ्เคŸी เคจे เค‡เคธ เคšुเคจाเคต เคฎें เคตिเคฐोเคงी เคชाเคฐ्เคŸी เค•ो เคฌเคนुเคฎเคค เคธे เคนเคฐाเคฏा.
4. d. เคตिเค•्เคฐเคฎ เคจाเคฅ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‡เคฒाเคนเคฌाเคฆ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคธเคฌเคธे เคตเคฐिเคท्เค  เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เคตिเค•्เคฐเคฎ เคจाเคฅ เค•ो เคจเคต เค—เค िเคค เค†เคจ्เคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै. เค‰เคจ्เคนें เค•ाเคฐ्เคฏเค•ाเคฐी เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏเคงीเคถ เคธी. เคช्เคฐเคตीเคฃ เค•ुเคฎाเคฐ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै.
5. a. เคฆोเคธ्เคค เคเคœुเค•ेเคถเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคค เค•े “เคฆोเคธ्เคค เคเคœुเค•ेเคถเคจ” เคจाเคฎเค• เคธ्เคŸाเคฐ्เคŸเค…เคช เคจे เคจेเค•्เคธ्เคŸ เคฌिเคฒिเคฏเคจ เคเคกเคŸेเค• เคช्เคฐाเค‡เคœ 2019 เคœीเคคा. “เคฆोเคธ्เคค เคเคœुเค•ेเคถเคจ” เค•े เค…เคฒाเคตा เคคเฅ›ाเคจिเคฏा เค•े “เค‰เคฌोंเค—ो” เคคเคฅा เคฎिเคธ्เคฐ เค•े “เคช्เคฐाเค•्เคธीเคฒैเคฌ्เคธ” เคจे เคญी เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคœीเคคा เคนै. เค‡เคธ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค•े เคตिเคœेเคคा เค•ो 25,000 เค‡เคจाเคฎ เคธ्เคตเคฐुเคช เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏे เคœाเคคे เคนैं.

 6. d. เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा เคฎें เคก्เคฐोเคจ เคธे เค•ुเค› เคธाเคฎाเคจों เค•ी เคกिเคฒिเคตเคฐी เคธเคฐ्เคตिเคธ เคถुเคฐू เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคฎंเคœूเคฐी เคฆे เคฆी เค—เคˆ เคนै. เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เค•े เคฎुเคคाเคฌिเค•, เค‘เคธ्เคŸ्เคฐेเคฒिเคฏा เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เคชเคนเคฒा เคเคธा เคฆेเคถ เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै เคœเคนां เคก्เคฐोเคจ เคธे เค–ाเคจे เคฏा เคธाเคฎाเคจ เค•ी เคกिเคฒीเคตเคฐी เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคฎंเคœूเคฐी เคฆे เคฎिเคฒी เคนै.
7. c. เคจ्เคฏूเคœ़ीเคฒैंเคก
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคจ्เคฏूเคœ़ीเคฒैंเคก เค•ी เคธंเคธเคฆ เคจे 15 เคฎाเคฐ्เคš 2019 เค•ो เคนुเค เค†เคคंเค•ी เคนเคฎเคฒे เค•े เคฌाเคฆ เคฆेเคถ เค•े เคฌंเคฆूเค• เค•ाเคจूเคจ เคฎें เคธंเคถोเคงเคจ เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคคเคฆाเคจ เค•िเคฏा เคนै. เคธंเคธเคฆ เคจे 119-1 เคตोเคŸों เคธे เคฎिเคฒिเคŸ्เคฐी เคธ्เคŸाเค‡เคฒ เคธेเคฎी-เค‘เคŸोเคฎेเคŸिเค• เคนเคฅिเคฏाเคฐ, เค…เคธॉเคฒ्เคŸ เคฐाเค‡เคซเคฒ เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค•्เคทเคฎเคคा เคตाเคฒी เคฎैเค—เคœ़ीเคจों เคชเคฐ เคฌैเคจ เค•ो เคธเคนเคฎเคคि เคฆी เคนै.
8. a. เคฎंเค—เคฒ เค—्เคฐเคน
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคนंเค—เคฐी เค•े เคถोเคงเค•เคฐ्เคคाเค“ं เคจे เคฆाเคตा เค•िเคฏा เคนै เค•ि เคฎंเค—เคฒ เค—्เคฐเคน เค•े เค‰เคฒ्เค•ाเคชिंเคก เคฎें เค–เคจिเคœीเคฏ เคœीเคตाเคถ्เคฎ เคตाเคฒे เค•เคˆ เคœीเคตाเคฃु เคฎिเคฒे เคนैं เคœिเคธเคธे 'เคฒाเคฒ เค—्เคฐเคน' เค•เคนे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคฎंเค—เคฒ เคชเคฐ เคœीเคตเคจ เค•े เคธंเค•ेเคค เคนोเคจे เค•ी เคชुเคท्เคŸि เคนोเคคी เคนै.
9. b. เคšीเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคถ्เคฐीเคฒंเค•ा เคจे เคšीเคจ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค 26.75 เค•िเคฒोเคฎीเคŸเคฐ เคฒंเคฌी เคเค• เคจเคˆ เคฐेเคฒเคตे เคฒाเค‡เคจ เค–ोเคฒी เคนै เคœो เค‰เคธเค•े เคฎเคคाเคฐा เค”เคฐ เคฌेเคฒिเคฏเคค्เคคा เคถเคนเคฐ เค•ो เคœोเคก़ेเค—ी.
10.  a. เคธ्เคฎृเคคि เคฎंเคงाเคจा
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฒाเคฎी เคฌเคฒ्เคฒेเคฌाเคœ เคธ्เคฎृเคคि เคฎंเคงाเคจा เค•ो เคตिเคœเคกเคจ เคฒीเคกिंเค— เคฎเคนिเคฒा เค•्เคฐिเค•ेเคŸเคฐ เค‘เคซ เคฆ เคˆเคฏเคฐ เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै. เคฎंเคงाเคจा เค•ो เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฏे เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै.
*_เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— (เค…เคฎृเคคเคธเคฐ) เคตिเคถेเคท เคœाเคจเค•ाเคฐी_*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคนเคค्เคฏाเค•ांเคก เคชंเคœाเคฌ เค•े เค…เคฎृเคคเคธเคฐ เคฎें 13 เค…เคช्เคฐैเคฒ 1919 เค•ो เคนुเค† เคฅा*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคนเคค्เคฏाเค•ांเคก เค•ी เค˜เคŸเคจा เค…เคฎृเคคเคธเคฐ เค•ांเคก เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै*
*เค‡เคธ เค•ांเคก เคฎें เคœเคจเคฐเคฒ เคกाเคฏเคฐ เคจे เคนเคœाเคฐों เคฒोเค—ों เคชเคฐ เค…ंเคงाเคงुंเคง เค—ोเคฒिเคฏां เคšเคฒเคตाเคฏा เคฅा*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคฎें เคนเคœाเคฐों เคฒोเค—ों เค•ी เคฎौเคค เค”เคฐ 2000 เคธे เค…เคงिเค• เคฒोเค— เค˜ाเคฏเคฒ เคนुเค เคฅे*
*เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฐाเคœ เค•े เค…เคญिเคฒेเค–ों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค‡เคธ เค•ांเคก เคฎें 200 เคฒोเค— เค˜ाเคฏเคฒ เคนुเค เค”เคฐ 379 เคฒोเค— เคถเคนीเคฆ เคนुเค*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคนเคค्เคฏाเค•ांเคก เคฎें เค•िเคคเคจे เคฒोเค— เคฎเคฐे เค‡เคธเค•ा เคธเคนी เค…ंเคฆाเคœा เค•िเคธी เค•ो เคจเคนीं เค•ुเค› เคฒोเค—ों เค•े เค†ंเค•เคก़े*
     *> เคชंเคกिเคค เคฎเคฆเคจ เคฎोเคนเคจ เคฎाเคฒเคตीเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•เคฐीเคฌ 1300 เคฒोเค— เคฎเคฐे*
      *> เคธ्เคตाเคฎी เคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคจंเคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฎเคฐเคจे เคตाเคฒों เค•ी เคธंเค–्เคฏा 1500 เคธे เค…เคงिเค• เคฅी*
       *>เค…เคฎृเคคเคธเคฐ เค•े เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธिเคตिเคฒ เคธเคฐ्เคœเคจ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคธ्เคฎिเคฅ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•เคฐीเคฌ 1800 เคฒोเค— เคฎाเคฐे เค—เค เคฅे*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคฎें 90 เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคธैเคจिเค•ों เคจे เค…ंเคงाเคงुंเคง เคนเคœाเคฐों เค—ोเคฒिเคฏां เคšเคฒाเคˆ เคฅी*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคฎें เค•เคฐीเคฌ 10 เคฎिเคจเคŸ เคคเค• เค—ोเคฒिเคฏां เคšเคฒाเคˆ เค—เคˆ เคฅी*
*เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เค—ोเคฒिเคฏां เคฆเคฐเคตाเคœों เค•ी เคคเคฐเคซ เคšเคฒाเคˆ เค—เคˆ เคฅी เคคाเค•ि เค•ोเคˆ เคœिंเคฆा เคฌाเคนเคฐ เคจा เคœा เคธเค•े*
*เค‡เคจ เค—ोเคฒिเคฏों เค•े เคจिเคถाเคจ เค†เคœ เคญी เคœเคฒिเคฏाเคฌाเค— เค•ी เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เคฆेเค–ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै*
*เค—ोเคฒिเคฏों เคธे เคฌเคšเคจे เค•े เคฒिเค เคฒोเค— เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เค•ुเคं เคฎें เค•ूเคฆ เคชเคก़े เคฅे*
*เค•ुเค เคธे 120 เคฒाเคถें เคจिเค•ाเคฒी เค—เคˆ เคฅी*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เค•े เคธเคฎเคฏ เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เคฎें เค•เคฐीเคฌ 5000 เคฒोเค— เคฎौเคœूเคฆ เคฅे*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคฎें 41 เคจाเคฌाเคฒिเค— เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เคเค• 6 เคธเคช्เคคाเคน เค•े เคฌเคš्เคšे เค•ा เคญी เคจिเคงเคจ เคนुเค† เคฅा*
*เค•เคˆ เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เค•ी เคฎाเคจें เคคो เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เค•ी เค˜เคŸเคจा เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคนเคฎें เค†เคœाเคฆी เคฎिเคฒी, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคจे เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจिเคฏों เคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœो เค•े เค–िเคฒाเคซ เค†เค— เคฌเคข़ा เคฆी*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคจे เคญเค—เคค เคธिंเคน เคœैเคธे เคจเคต เคฏुเคตเค•ों เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคฆेเคถ เค•ी เคฒเคก़ाเคˆ เคฎें เคจเคฏा เคœुเคจूเคจ เคชैเคฆा เค•ी*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคธे เคชเคนเคฒे เคนी เค…เคฎृเคคเคธเคฐ เคฎें เคฎाเคฐ्เคถเคฒ เคฒॉ เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคฅा เคœिเคธเคธे เคฒोเค— เคฌेเค–เคฌเคฐ เคฅे*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เค•ी เค˜เคŸเคจा เคฌैเคธाเค–ी เคœैเคธे เคถुเคญ เคฆिเคจ เค•ो เคนुเคˆ เคฅी*
*เคœเคฒिเคฏांเคตाเคฒा เคฌाเค— เค•เคญी เคœเคฒ्เคฒी เคจाเคฎเค• เค†เคฆเคฎी เค•ी เคธंเคชเคค्เคคि เคฅी*
*เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เค•े เคธเคฎเคฏ เคถเคนเคฐ เคฎें เค•เคฐ्เคซ्เคฏू เคฒเค—ा เคฆी เค—เคˆ เคฅी เค”เคฐ เคธเคญी เค…เคธ्เคชเคคाเคฒें เคฌंเคฆ เคฅी*
*เคฏเคน เค˜เคŸเคจा เคฐौเคฒेเคŸ เคเค•्เคŸ เค•े เคตिเคฐोเคง เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนुเค† เคฅा เคœिเคธเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…ंเค—्เคฐेเคœ เค…เคชเคจे เคตिเคฐोเคงिเคฏों เค•ो เคฌिเคจा เค•िเคธी เคตाเคฐंเคŸ เค•े เค—िเคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคฅे*
*13 เคฎाเคฐ्เคš 1940 เค•ो เคฒंเคฆเคจ เคฎें เคฎเคนाเคจ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคธेเคจाเคจी เค‰เคงเคฎ เคธिंเคน เคจे เคœเคจเคฐเคฒ เคกाเคฏเคฐ เค•ो เคฎाเคฐเค•เคฐ เค‡เคธ เคนเคค्เคฏाเค•ांเคก เค•ा เคฌเคฆเคฒा เคฒिเคฏा*
*1997 เคฎें เคฎเคนाเคฐाเคจी เคเคฒिเคœाเคฌेเคฅ เคจे เคฏเคนां เค•े เคธ्เคฎाเคฐเค• เคชเคฐ เคฎृเคคเค•ों เค•ो เคถ्เคฐเคฆ्เคงांเคœเคฒि เคฆी เคฅी*
*2013 เคฎें เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคกेเคตिเคก เค•ैเคฎเคฐเคจ เคฏเคนां เค†เค เค”เคฐ เค‡เคธे เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคถเคฐ्เคฎเคจाเค• เคฌเคคाเคฏा*
เคกेเคฒी เค•ा เคกोเคœ 13 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019*
1. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคธ เคฆेเคถ เคฎें เค†เคฆि เคฎाเคจเคต เค•ी เคจเคˆ เคช्เคฐเคœाเคคि เค•े เคœीเคตाเคถ्เคฎ เค–ोเคœे เค—เคฏे เคนैं?
a.    เค•ंเคฌोเคกिเคฏा
b.    เคซिเคฒिเคชींเคธ✔️
c.    เคฎเคฒेเคถिเคฏा
d.    เคนंเค—เคฐी
2. เคจเคฎाเคฎि เค—ंเค—े เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เค•िเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค†เคฏोเคœिเคค เค•िเคฏे เค—เคฏे เคตिเคถ्เคต เคœเคฒ เคถिเค–เคฐ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा?
a.    เคฌ्เคฐिเคธเคฌेเคจ
b.    เคœोเคนाเคจिเคธเคฌเคฐ्เค—
c.    เคฎुंเคฌเคˆ
d.    เคฒंเคฆเคจ✔️
3. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เค•ंเคชเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคœी เคซंเคก เคธे เคฒॉเคจ्เคš เค•िเคฏा เค—เคฏा เคชเคนเคฒा เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎिเคถเคจ เค…เคธเคซเคฒ เคนो เค—เคฏा เคนै?
a.    เคฌोเค‡ंเค—
b.    เคนॉเค•्เคธ
c.    เคธ्เคชेเคธ เคเค•्เคธ✔️
d.    เคฒॉเค• เคนीเคก เคฎाเคฐ्เคŸिเคจ
4. เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธे เคœाเคฎिเคฏा เคฎिเคฒिเคฏा เค‡เคธ्เคฒाเคฎिเคฏा เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เคชเคนเคฒी เคฎเคนिเคฒा เค•ुเคฒเคชเคคि เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคจเฅ›เคฎा เค…เค–्เคคเคฐ✔️
b.    เคธाเคฌिเคฐी เค–ाเคคूเคจ
c.    เค…เคœ्เคฆा เคœाเคถीเคจ
d.    เคธाเคฐा เคฎเคฒिเค•
5. เคตिเคถ्เคตเคญเคฐ เคฎें เค•िเคธ เคฆिเคจ เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฎाเคจเคต เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท เค‰เคก़ाเคจ เคฆिเคตเคธ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै?
a.    10 เค…เคช्เคฐैเคฒ
b.    11 เค…เคช्เคฐैเคฒ
c.    12 เค…เคช्เคฐैเคฒ✔️
d.    13 เค…เคช्เคฐैเคฒ
6. เคญाเคฐเคค เค•ी เคชैเคฐा เคเคฅเคฒीเคŸ เคฆीเคชा เคฎเคฒिเค• เค•ो เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆी เคœाเคจे เคตाเคฒी เคธเคฐ เคเคกเคฎंเคก เคนिเคฒेเคฐी เคซेเคฒोเคถिเคช เค•े เคฒिเค เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै?
a.    เคšीเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ
b.    เคจ्เคฏूเคœीเคฒैंเคก เคธเคฐเค•ाเคฐ✔️
c.    เคฐूเคธ เคธเคฐเค•ाเคฐ
d.    เคœाเคชाเคจ เคธเคฐเค•ाเคฐ
7. เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े เคฌीเคš 12เคตां เคธंเคฏुเค•्เคค เคธैเคจ्เคฏ เค…เคญ्เคฏाเคธ ‘เคฌोเคฒ्เคก เค•ुเคฐूเค•्เคทेเคค्เคฐ-2019’ 11 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคธंเคชเคจ्เคจ เคนुเค†?
a.    เคจेเคชाเคฒ
b.    เคšीเคจ
c.    เคธिंเค—ाเคชुเคฐ✔️
d.    เคฐूเคธ
8. เคนाเคฒ เคนी เคฎें เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•ी เค—เคตเคฐ्เคจเคฐ เคœเคจเคฐเคฒ เค•े เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•े เคฌाเคฆ เคฆेเคถ เคฎें เคจเคฏा เคฌंเคฆूเค• เค•ाเคจूเคจ เคฒाเค—ू เคนो เค—เคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคคเคนเคค เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคธेเคฎी-เค‘เคŸोเคฎेเคŸिเค• เคนเคฅिเคฏाเคฐों เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค•्เคทเคฎเคคा เคตाเคฒी เคฎैเค—เฅ›ीเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌंเคง เคฒเค— เค—เคฏा เคนै?
a.    เคจ्เคฏूเฅ›ीเคฒैंเคก✔️
b.    เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ
c.    เคจेเคชाเคฒ
d.    เคœाเคชाเคจ
9. เค‡เคฒाเคนाเคฌाเคฆ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคตเคฐिเคท्เค  เคจ्เคฏाเคฏाเคงीเคถ เคจ्เคฏाเคฏเคฎूเคฐ्เคคि เคตिเค•्เคฐเคฎ เคจाเคฅ เค•ो เค•िเคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคชเคนเคฒे เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏाเคงीเคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा?
a.    เคชंเคœाเคฌ
b.    เคฌिเคนाเคฐ
c.    เคाเคฐเค–ंเคก
d.    เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ✔️
10. เคฏूเคจिเคธेเคซ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•िเคธ เคฆेเคถ เค•े 64 เคฎें เคธे 20 เคœिเคฒों เค•े เคฒเค—เคญเค— 19 เคฎिเคฒिเคฏเคจ (1.9 เค•เคฐोเคก़) เคธे เค…เคงिเค• เคฌเคš्เคšे, เคœเคฒเคตाเคฏु เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคตिเคจाเคถเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคฃाเคฎों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เค–เคคเคฐे เคฎें เคนैं?
a.    เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ✔️
b.    เคญाเคฐเคค
c.    เคฐूเคธ
d.    เคšीเคจ
*เค‰เคค्เคคเคฐ เค”เคฑ เคต्เคฏाเค–्เคฏा: - *
1. b. เคซिเคฒिเคชींเคธ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคถोเคงเค•เคฐ्เคคाเค“ं เค•ो เคเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคต เคช्เคฐเคœाเคคि เค•े เค…เคตเคถेเคท เคฎिเคฒे เคนैं. เคฏเคน เค…เคตเคถेเคท เคซिเคฒीเคชींเคธ เคฎें เคชाเค เค—เค เคนैं เคœो เค•ि 50 เคนเคœाเคฐ เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เคตเคนां เคฐเคนเคคे เคฅे. เค…เคตเคถेเคท เคฒुเคœॉเคจ เค†เคฏเคฒैंเคก เคฎें เคฎिเคฒे เคนैं เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธ เคช्เคฐเคœाเคคि เค•ा เคจाเคฎ เคนोเคฎो เคฒुเคœॉเคจेเคจเคธिเคธ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै.
  
2. d. เคฒंเคฆเคจ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธ्เคตเคš्เค› เค—ंเค—ा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฎिเคถเคจ เค…เคฅเคตा เคจเคฎाเคฎि เค—ंเค—े เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เคฒเคจ्เคฆเคจ เคฎें เคตिเคถ्เคต เคœเคฒ เคถिเค–เคฐ เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เค—्เคฒोเคฌเคฒ เคตाเคŸเคฐ เค‡ंเคŸेเคฒिเคœेंเคธ เคฆ्เคตाเคฐा “เคชเคฌ्เคฒिเค• เคตाเคŸเคฐ เคเคœेंเคธी เค‘เฅž เคฆ เคˆเคฏเคฐ” เค•ा เค–िเคคाเคฌ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा. เคฏเคน เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคœเคฒ เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เคคเคฅा เคœเคฒ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคธुเคงाเคฐ เคฒाเคจे เค•े เคตाเคฒी เคชเคนเคฒ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เคฒोเค—ों เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคญी เคธुเคงाเคฐ เค†เคฏे.
3. c. เคธ्เคชेเคธ เคเค•्เคธ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธ्เคชेเคธ เคเค•्เคธ เคฆ्เคตाเคฐा เคซเคฐเคตเคฐी เคฎें เคฒॉเคจ्เคš เค•िเคฏा เค—เคฏा เค‡เคœ़เคฐाเคฏเคฒ เค•ा เคชเคนเคฒा เคšंเคฆ्เคฐ เคฎिเคถเคจ เคšांเคฆ เค•ी เคธเคคเคน เคชเคฐ เค‰เคคเคฐเคจे เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค•्เคฐैเคถ เคนो เค—เคฏा เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคจिเคœी เคซंเคก เคธे เคฒॉเคจ्เคš เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เคชเคนเคฒा เคธเคซเคฒ เคšंเคฆ्เคฐ เคฎिเคถเคจ เคฌเคจเคจे เคฎें เคจाเค•ाเคฎ เคฐเคนा. เค…เคฌ เคคเค• เคธिเคฐ्เคซ เค…เคฎेเคฐिเค•ा, เคฐूเคธ เค”เคฐ เคšीเคจ เคนी เคšांเคฆ เคชเคฐ เคธเคซเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคตเค• เคฏाเคจ เคญेเคœ เคชाเค เคนैं.
4. a. เคจเฅ›เคฎा เค…เค–्เคคเคฐ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคถिเค•्เคทाเคตिเคฆ เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคจเคœเคฎा เค…เค–्เคคเคฐ เค•ो เคฆिเคฒ्เคฒी เคธ्เคฅिเคค เคœाเคฎिเคฏा เคฎिเคฒ्เคฒिเคฏा เค‡เคธ्เคฒाเคฎिเคฏा เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เค•ुเคฒเคชเคคि เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै เค”เคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•े เค•เคฐीเคฌ 100 เคธाเคฒ เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคฏเคน เคชเคฆ เคชाเคจे เคตाเคฒीं เคตเคน เคชเคนเคฒी เคฎเคนिเคฒा เคนैं.
5. c. 12 เค…เคช्เคฐैเคฒ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคตिเคถ्เคตเคญเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตเคฐ्เคท 12 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฎाเคจเคต เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท เค‰เคก़ाเคจ เคฆिเคตเคธ เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै. เค‡เคธ เคฆिเคจ เคธोเคตिเคฏเคค เคธंเค˜ เค•े เคจाเค—เคฐिเค• เคฏूเคฐी เค—เค—ाเคฐिเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค…ंเคคเคฐिเค•्เคท เคฎें เค‰เฅœाเคจ เคญเคฐเคจे เค•े เค‰เคชเคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคฏाเคฆ เคฎें เค‡เคธ เคฆिเคจ เค•ो เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै.

 6. b. เคจ्เคฏूเคœीเคฒैंเคก เคธเคฐเค•ाเคฐ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคค เค•ी เคชैเคฐा เคเคฅเคฒीเคŸ เคฆीเคชा เคฎเคฒिเค• เค•ो เคจ्เคฏूเคœीเคฒैंเคก เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆी เคœाเคจे เคตाเคฒी เคธเคฐ เคเคกเคฎंเคก เคนिเคฒेเคฐी เคซेเคฒोเคถिเคช เค•े เคฒिเค เคšुเคจा เค—เคฏा เคนै.
7. c. เคธिंเค—ाเคชुเคฐ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคธिंเค—ाเคชुเคฐ เค•े เคฌीเคš 12เคตां เคธंเคฏुเค•्เคค เคธैเคจ्เคฏ  เค…เคญ्เคฏाเคธ ‘เคฌोเคฒ्เคก เค•ुเคฐूเค•्เคทेเคค्เคฐ-2019’ 11 เค…เคช्เคฐैเคฒ เค•ो เคธंเคชเคจ्เคจ เคนुเค†. เคธเคฎाเคชเคจ เคธเคฎाเคฐोเคน เคฌเคฌीเคจा เคฎिเคฒिเคŸ्เคฐी เคธ्เคŸेเคถเคจ เคฎें เค†เคฏोเคœिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा. เคšाเคฐ เคฆिเคตเคธीเคฏ เคธैเคจ्เคฏ เค…เคญ्เคฏाเคธ เคฏांเคค्เคฐिเค• เคฏुเคฆ्เคง เคฎें เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เค”เคฐ เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐเคฃเคจीเคคिเค• เคฏुเคฆ्เคง เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เคฅा.
8. a. เคจ्เคฏूเฅ›ीเคฒैंเคก
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคจ्เคฏूเฅ›ीเคฒैंเคก เค•ी เค—เคตเคฐ्เคจเคฐ เคœเคจเคฐเคฒ เค•े เคนเคธ्เคคाเค•्เคทเคฐ เค•े เคฌाเคฆ เคฆेเคถ เคฎें เคจเคฏा เคฌंเคฆूเค• เค•ाเคจूเคจ เคฒाเค—ू เคนो เค—เคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคคเคนเคค เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคธेเคฎी-เค‘เคŸोเคฎेเคŸिเค• เคนเคฅिเคฏाเคฐों เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค•्เคทเคฎเคคा เคตाเคฒी เคฎैเค—เฅ›ीเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌंเคง เคฒเค— เค—เคฏा เคนै.
9. d. เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เค‡เคฒाเคนाเคฌाเคฆ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคตเคฐिเคท्เค  เคจ्เคฏाเคฏाเคงीเคถ เคจ्เคฏाเคฏเคฎूเคฐ्เคคि เคตिเค•्เคฐเคฎ เคจाเคฅ เค•ो 10 เค…เคช्เคฐैเคฒ 2019 เค•ो เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เค‰เคš्เคš เคจ्เคฏाเคฏाเคฒเคฏ เค•े เคชเคนเคฒे เคฎुเค–्เคฏ เคจ्เคฏाเคฏाเคงीเคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจिเคฏुเค•्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा।
10.  a. เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ
เคตिเคตเคฐเคฃ: เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฌाเคฒ เค•ोเคท (เคฏूเคจिเคธेเคซ) เคจे เค…เคชเคจी เคจเคฏी เคฐिเคชोเคฐ्เคŸ เคฎें เคšेเคคाเคฏा เคนै เค•ि เคฌांเค—्เคฒाเคฆेเคถ เค•े 64 เคฎें เคธे 20 เคœिเคฒों เค•े เคฒเค—เคญเค— 19 เคฎिเคฒिเคฏเคจ (1.9 เค•เคฐोเคก़) เคธे เค…เคงिเค• เคฌเคš्เคšे, เคœเคฒเคตाเคฏु เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคตिเคจाเคถเค•ाเคฐी เคชเคฐिเคฃाเคฎों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เค–เคคเคฐे เคฎें เคนैं।

Home Current Affairs G.K. Daily GK and Current Affairs April 2019 Hindi

Admin

Rakesh Kumar

0 Comments

เค†เคชเค•ो เค†เคฐ्เคŸिเค•เคฒ เค•ैเคธा เคฒเค—ा? เค…เคชเคจी เคฐाเคฏ เค…เคตเคถ्เคฏ เคฆें
Please don't Add spam links,
if you want backlinks from my blog contact me on rakeshmgs.in@gmail.com
Emoticon