https://www.rakeshmgs.in/search/label/Template
https://www.rakeshmgs.in


๐ŸŒž เค†เคช เคธเคญी เคตिเคœिเคŸเคฐ्เคธ เค•ो เค›เค  เคฎเคนाเคชเคฐ्เคต เค•ी เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเคं ๐Ÿ™๐ŸŒผ

RakeshMgs

Input Output Device image with notes in Hindi

Updated:

เคนेเคฒो เค†เคœ เค†เคช เคฒोเค—ो เค•ो เคฎैं เค‡เคจเคชुเคŸ เค”เคฐ เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ devices เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคŠंเค—ा เคœिเคธเคฎे เค†เคช เคชเฅ เคธเค•เคคे เคนै เค•ि เค•ौเคจ เคธा device เค‡เคจเคชुเคŸ เคนै เค”เคฐ เค•ौเคจ เคธा เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคนै। เค‡เคธ เคชोเคธ्เคŸ เค•ो เคชूเคฐा เคชเฅिเคเค—ा เค…เค—เคฐ เค…เคš्เค›ा เคฒเค—े เคคो เค…เคชเคจे เคฆोเคธ्เคคों เค”เคฐ เคธोเคถเคฒ เคฎीเคกिเคฏा เคชเคฐ เคถेเคฏเคฐ เคญी เค•เคฐीเคเค—ा।
Input Output Device
เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฎैं เคฏเคนाँ เค†เคชเค•ो เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคŠंเค—ा

เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคฎें เค†เคจे เคตाเคฒे เคฏुเค•्เคคि เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนै-

Input Devices:

  1. Graphics Tablets
  2. Cameras
  3. Video Capture Hardware
  4. Trackballs
  5. Bar-code reader
  6. Digital camera
  7. Game pad
  8. Joystick
  9. Keyboard
  10. Microphone
  11. MIDI keyboard
  12. Mouse (pointing device)
  13. Scanner
  14. Webcam
  15. Touchpads
  16. Pen Input
  17. Microphone
  18. Electronic Whiteboard
  19. OMR
  20. OCR
  21. Punch card reader
  22. MICR (Magnetic Ink character reader)
  23. Magnetic Tape Drive

Input Devices  

1. Key Board (เค•ीเคฌोเคฐ्เคก) :- เค•ीเคฌोเคฐ्เคก เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै। เค‡เคธเคธे เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคกेเคŸा เคฏा เคธूเคšเคจाเคँ เค‡เคจเคชुเคŸ เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เคŸाเค‡เคชเคฐाเค‡เคŸเคฐ เคธเคฎाเคจ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเคฎें เค•ुंเคœिเคฏाँ (keys) เคฆเคฌाเค•เคฐ เค‡เคจเคชुเคŸ เคฆिเค เคœाเคคे เคนै เคœैเคธे - เคถเคฌ्เคฆ, เคธंเค–्เคฏाเค, เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคšिเคจ्เคน เคŸाเค‡เคช เค•िเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนै। 
Key Board
 Open this Image for HD Preview 

เค‡เคธเคฎें เค†เคชเค•ो เคฏเคน เค•ुंเคœिเคฏाँ เคฎिเคฒेंเค—ी
  • เค…เคฒ्เคซाเคฌेเคŸ เค•ुंเคœिเคฏाँ (Alphabet Keys) เค‡เคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค†เคช เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เค…เค•्เคทเคฐों เค•ो เคŸाเค‡เคช เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนै। เคฌिเคจा เคถिเคซ्เคŸ เคฌเคŸเคจ เคฆเคฌाเค เคŸाเค‡เคช เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค›ोเคŸे เค…เค•्เคทเคฐ เคŸाเค‡เคช เคนोंเค—े เค…เค—เคฐ เค†เคช เคถिเคซ्เคŸ เค•ो เคฆเคฌाเค เคนी เคŸाเค‡เคช เค•เคฐेंเค—े เคคो เคตเคน เค•ैเคชिเคŸเคฒ เค…เค•्เคทเคฐ เคฎें เคŸाเค‡เคช เคนोเค—ा 
  • เคจंเคฌเคฐ เค•ुंเคœिเคฏाँ (Number Keys) เคฏเคน เค•ुंเคœी เค…เคฒ्เคซाเคฌेเคŸ เคฌเคŸเคจ्เคธ เค•े เคŠเคชเคฐ เคธ्เคฅिเคค เคฐเคนเคคा เคนै เคœिเคธเคฎे เค†เคช เคฌिเคจा เคถिเคซ्เคŸ เค•े 0-9 เคคเค•  เคจंเคฌเคฐ เคŸाเค‡เคช เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนै। เค…เค—เคฐ เคฏเคนी เคฌเคŸเคจ เค•ो เค†เคช  เคช्เคฐेเคธ เค•เคฐेंเค—े เคคो เคตिเคถ्เคฎเคฏ เคšिเคจ्เคน, (@) เคเคŸ เคšिเคจ्เคน, เค”เคฐ เคญी เค…เคจ्เคฏ เคšिเคจ्เคน เค•ो เค†เคช เคฒा เคธเค•เคคे เคนै। 
  • เคเคธ्เค•ेเคช (Escape) เค‡เคธ เคฌเคŸเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ुเค› เคช्เคฐोเค—्เคฐाเคฎो เคธे เคฌाเคนเคฐ เค†เคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคฌเคŸเคจ เคธे เค†เคช เค•िเคธी เคชॉเคชเค…เคช เคฏा เคกाเคฏเคฒॉเค— เคฌॉเค•्เคธ เค•ो เคญी เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนै। 
  • เคซंเค•्เคถเคจ เค•ुंเคœिเคฏाँ (Function Keys) เคฏเคน เคฌเคŸเคจ F1 เคธे F12 เคคเค• เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคšเคฒ เคฐเคนे เคช्เคฐोเค—्เคฐाเคฎो เค•े เคŠเคชเคฐ เคญी เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เคตिเคถिเคท्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏो เคฎें เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค…เค—เคฐ เค†เคช เคœाเคจเคจा เคšाเคนเคคे เคนै เค•ी เค•िเคธ เคฌเคŸเคจ เคธे เค•्เคฏा เคนोเคคा เคนै เคคो เคฏเคน เคชเฅे เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•े เคซंเค•्เคถเคจ เค•ीเคธ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ 
  • เค•เคฐ्เคธเคฐ เค•ुंเคœिเคฏाँ (Cursor Keys) เค‡เคธเคฎें เค†เคชเค•ो เคšाเคฐ เคฌเคŸเคจ เคฎिเคฒेंเค—े เคœिเคธเคฎे เคŠเคชเคฐ ↑ เคจिเคšे ↓ เคฆाเคं ⟶ เคฌाเคं ← เคฌเคŸเคจ เคฐเคนเคคा เคนै। 
  • เคจ्เคฏूเคฎेเคฐिเค• เค•ीเคชैเคก (Numeric Keypad) เค†เคชเค•ो เคฏเคน เคฌเคŸเคจ เคฆाเคं เคคเคฐเคซ เคฎिเคฒेเค—ा। เคฏเคน เค•ैเคฒเค•ुเคฒेเคŸเคฐ เค•े เคธเคฎाเคจ เคนोเคคा เคนै। เคœिเคธเคฎे เค†เคช เค•िเคธी เคญी เค—เคฃिเคคीเคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคœเคฒ्เคฆी เคธे เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนै เค”เคฐ เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฎें 80% เคฎैเคฅ्เคธ เคตाเคฒे เค•ाเคฐ्เคฏ เคœैเคธे เคœोเฅœเคจा, เค˜เคŸाเคจा, เค—ुเคฃा, เคญाเค—ा เคตाเคฒे เค•ाเคฐ्เคฏ เค‡เคธी เคฌเคŸเคจ เคธे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। 

2. Mouse (เคฎाเค‰เคธ):- เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคชोเค‡เคŸिंเค— เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนै। Mouse เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคคः เคคीเคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนै

    Wire Mouse
  1. Optical Mouse เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เคฎाเค‰เคธ  
  2. Wireless Mouse เคตाเคฏเคฐเคฒेเคธ เคฎाเค‰เคธ
  3. Mechanical Mouse เคฎैเค•ेเคจिเค•เคฒ เคฎाเค‰เคธ 


Wire Mouse เคฏเคน เคชॉเค‡ंเคŸเคฐ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै, เค‡เคธे เคตाเคฏเคฐ เคฎाเค‰เคธ เค•เคนเคคे เคนै। เคฎाเค‰เคธ เคญी เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนै 1 USB, 2 PS/2 เค‡เคธเค•ा เค‡เคฎेเคœ เค†เคช เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนै। 
เคœो เคฌाเคं เคคเคฐเคซ เค—ोเคฒ เคตाเคฒा เคนเคฌ เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै เค‰เคธे PS/2 เค•เคนเคคे เคนै। 
เค”เคฐ เคœो เคฆाเคं เคคเคฐเคซ เคฆिเค– เคฐเคนा เคนै เค‰เคธे USB เคฎाเค‰เคธ เค•เคนเคคे เคนै।
เค‡เคธเค•ा เค…เคตिเคท्เค•ाเคฐ เคตเคฐ्เคท 1963 เคฎें เคธ्เคŸैंเคกเคซोเคฐ्เคก เคฐिเคธเคฐ्เคš เคธेเคฃ्เคŸเคฐ เคฎें เคกเค—เคฒเคธ-เคธी เคंเค—เคฒเคฌเคฐ्เคŸ เคจे เค•िเคฏा เคฅा। 
Wire Less Mouse



Wireless Mouse เคฏเคน เคญी เคฎाเค‰เคธ เคนै เคฒेเค•िเคจ เคฌिเคจा เคตाเคฏเคฐ เค•े เค‡เคธे เคตाเคฏเคฐเคฒेเคธ เคฎाเค‰เคธ เค•เคนเคคे เคนै।
เค‡เคธเค•ा เคตाเคฏเคฐเคฒेเคธ เคกिเคตाเค‡เคธ เคเค• เค›ोเคŸा เคธा USB เค•ाเคฐ्เคก เค•ी เคคเคฐเคน เคนोเคคा เคนै।
เคœिเคธเค•ी เคตเคœเคน เคธे เคตाเคฏเคฐเคฒेเคธ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เค•เคฐीเคฌ 50 เคฎीเคŸเคฐ เค•ी เคฆुเคฐी เคคเค• เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै।

เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจों เคฎाเค‰เคธ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เคšाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ 

  • Left Click เคฏเคน เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคชเคฐ เค•िเคธी เคญी เค‘เคฌ्เคœेเค•्เคŸ เค•ो เคšुเคจเคจे (Select) เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนोเคคा เคนै। 
  • Left Double Click เค‡เคธเคธे เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคซाเค‡เคฒ, เคซोเคฒ्เคกเคฐ, เคธॉเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ เค•ो เคกเคฌเคฒ เค•्เคฒिเค• เค•เคฐเค•े เค“เคชเคจ เค•เคฐเคคे เคนै। 
  • Right Click เคฏเคน เค†เคชเค•े เคกेเคธ्เค•เคŸॉเคช เคชเคฐ เค‘เคช्เคถเคจ เค•े เคฒिเค เค•्เคฒिเค• เค•เคฐเคคे เคนोंเค—े เค”เคฐ เคฐिเคซ्เคฐेเคถ เค•เคฐเคคे เคนोंเค—े।  เค‡เคธเค•ा เค‘เคช्เคถเคจ เคธเคญी เคธॉเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ เคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै। 
  • Drag and Drop เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคซाเค‡เคฒ เค•ो เค•ॉเคชी เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคตเคถ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนोंเค—े เคœिเคธเคฎे เคซाเค‡เคฒ เค•ो เคธेเคฒेเค•्เคŸ เค•เคฐเค•े เคฆूเคธเคฐे เคก्เคฐाเค‡เคต เคฎें เคก्เคฐैเค— เค•เคฐเค•े เคฒे เคœाเคคे เคนोंเค—े เคœिเคธเคธे เค•ी เค†เคชเค•ा เคซाเค‡เคฒ เค•ॉเคชी เคนो เคœाเคคा เคนै। 
เคฎाเค‰เคธ เคฎें เคšाเคฐ เคฌเคŸเคจ เคนोเคคे เคนै เคœो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै-
  1. Left Click เค‡เคธे เคนเคฎเคจे เค†เคชเค•ो เคŠเคชเคฐ เคญी เคฌเคคाเคฏा เคนै। เค‡เคธเคฎें เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคซाเค‡เคฒ, เคธॉเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ, เคซोเคŸो, เค•ो เค“เคชเคจ เค•เคฐเคจे  เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนै। 
  2. Right Click เค‡เคธเคธे เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคธॉเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ, เคก्เคฐाเค‡เคต, เคกेเคธ्เค•เคŸॉเคช, เคชเคฐ เค‘เคช्เคถเคจ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนै। Note~  ( เคฏเคน เคฌเคŸเคจ เคธॉเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐीเคต्เคฏू เค…เคฒเค— เคนो เคธเค•เคคा เคนै। )
  3. Scroll wheel เคธ्เค•्เคฐॉเคฒ เคฌเคŸเคจ เคธे เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคชेเคœ เค•ो เคŠเคชเคฐ เคจिเคšे เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนै เคœैเคธे เค†เคช เค•िเคธी เคเคฎ เคเคธ เคตเคฐ्เคก เคตเคฐ्เคก เค•ी เค•ोเคˆ เคซाเค‡เคฒ เค“เคชเคจ เคฐเคนเคคा เคนै เคคो เค‰เคธे เคธ्เค•्เคฐॉเคฒ เค•เคฐเค•े เคจिเคšे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคชเฅเคจे เคฏा เคฒिเค–เคจे เค•े เคฒिเค। 
  4. Scroll Button เคšौเคฅा เคฌเคŸเคจ เคฌเคนुเคค เค•ाเคฎ เค•ा เคนै เคœिเคธเคธे เค†เคช เค•िเคธी เคญी เคซोเคฒ्เคกเคฐ เคฏा เคตेเคฌเคชेเคœ เค•ो เคจเค เคตिंเคกो เคฎें เค“เคชเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค…เค—เคฐ เค†เคช เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เคนै เคคो เคจिเคšे เคฆिเค เคนुเค เคซोเคŸो เค•ो เคฆेเค–े। 

3. Track Ball (เคŸ्เคฐैเค•เคฌॉเคฒ)

TrackballเคŸ्เคฐैเค•เคฌॉเคฒ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค‡เคจเคชुเคŸ เคชॉเค‡ंเคŸिंเค— เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै।  เคœिเคธे เคฎाเค‰เคธ เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคŠเคชเคฐ เคเค• เคฌॉเคฒ เคนोเคคी เคนै เคœिเคธเคธे เค•เคฐ्เคธเคฐ เค•ो เคฎूเคตเคฎेंเคŸ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฐूเคช เคธे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै-
Joystick
  • CAD (Computer Aided Design Workstations)
  • CAM (Computer Aided Manufacturing Workstations)
  • (Computerized Workstations) เคœैเคธे เค•ी เคเคฏเคฐ-เคŸ्เคฐैเคซिเค• เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เคฐूเคฎ, เคฐाเคกाเคฐ เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ्เคธ เคฎें। 
  • เคœเคนाเคœ เคฎें 

 4. Joystick (เคœॉเคฏเคธ्เคŸिเค•)

Light Penเคœॉเคฏเคธ्เคŸिเค• เคญी เคชॉเค‡ंเคŸिंเค— เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै เคœो เคธเคญी เคฆिเคถाเค“ं เคฎें เคฎूเคตเคฎेंเคŸ เค•เคฐเคคी เคนै เค”เคฐ เค•เคฐ्เคธเคฐ เค•ो เค•เคฃ्เคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคคी เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคซ्เคฒाเค‡เคŸ เคธिเคฎ्เคฏुเคฒेเคŸเคฐ เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เค—ेเคฎिंเค— CAD/CAM เคœैเคธे เคธिเคธ्เคŸเคฎ เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน เคฆेเค–เคจे เคฎें เค—िเคฏเคฐ เค•े เคคเคฐเคน เคนोเคคी เคนै เค‡เคธเค•ी เคนैंเคกเคฒ เค•ो เค˜ुเคฎाเค•เคฐ เค•เคฐ्เคธเคฐ เค•ो  เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคคे เคนै। 


5.  Light Pen (เคช्เคฐเค•ाเคถीเคฏ เค•เคฒเคฎ)
Touch Screenเคฏเคน เคเค• เคนाเคฅ เคธे เคšเคฒाเคจे เคตाเคฒी เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐो-เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เคชॉเค‡ंเคŸिंเค— เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคก्เคฐॉเค‡ंเค—्เคธ, เค—्เคฐाเฅžिเค•्เคธ เคฌเคจाเคจे เค…เคฅเคตा เคฎेเคจू เค•े เคšुเคจाเคต เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। 




6 . Touch Screen (เคŸเคš เคธ्เค•्เคฐीเคจ) 
เคŸเคš เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै, เคœो เค‰เคชเคฏोเค—เค•เคฐ्เคคा เคธे เคคเคฌ เค‡เคจเคชुเคŸ เคฒेเคคा เคนै เคœเคฌ เค‰เคชเคฏोเค—เค•เคฐ्เคคा เค…เคชเคจी เค…ँเค—ुเคฒिเคฏों เค•ो เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคชเคฐ เคฐเค–เคคा เคนै। 
เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค‡เคจ เค…เคจुเคช्เคฐเคฏोเค—ों (Applications) เคฎें เคนोเคคा เคนै 
  1. เค เคŸी เคเคฎ (ATM)  เคฎें 
  2. เคฌैंเค• (Bank) เคฎें 
  3. เคเคฏเคฐเคฒाเค‡เคจ เค†เคฐเค•्เคทเคฃ (Airlines Reservation) เคฎें 
  4.  เคฎोเคฌाเค‡เคฒ (Mobile) เคฎें 
graphics tablets
7 . Digitizers and Graphic Tablet (เคกिเคœिเคŸाเค‡เคœเคฐ เค”เคฐ เค—्เคฐाเคซिเค•्เคธ เคŸैเคฌเคฒेเคŸ) 
เค—्เคฐाเคซिเค• เคŸेเคฌเคฒेเคŸ เค•े เคชाเคธ เคเค• เคตिเคถेเคท เค•เคฎांเคก เคนोเคคी เคนै เคœो เคก्เคฐाเค‡ंเค— เคซोเคŸो เค†เคฆि เค•ो เคกिเคœिเคŸเคฒ เคธिเค—เคจเคฒ्เคธ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค  เค•เคฐเคคी เคนै เคฏा เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ो เคนाเคฅ เคธे เค‡เคฎेเคœ เค”เคฐ เค—्เคฐाเคซिเค• เค‡เคฎेเคœ เคฌเคจाเคจे เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै

BarCode Reader 8 . Bar Code Reader (เคฌाเคฐ เค•ोเคก เคฐीเคกเคฐ) 
เคฏเคน เคญी เคเค• เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนोเคคी เคนै เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เคญी เค‰เคค्เคชाเคฆ เคชเคฐ เค›เคชे เคนुเค เคฌाเคฐเค•ोเคก เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธเคฒ เคช्เคฐोเคกเค•्เคŸ เค•ोเคก เค•ो เคชเคข़เคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคฌाเคฐเค•ोเคก เคฐीเคกเคฐ เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค•िเคฐเคฃें เคจिเค•เคฒเคคी เคนै, เคซिเคฐ เค‰เคธ เค•िเคฐเคฃ เค•ो เคฌाเคฐเค•ोเคก เค‡เคฎेเคœ เคชเคฐ เคฐเค–เคคे เคนैं, เคฌाเคฐเค•ोเคก เคฐीเคกเคฐ เคฎें เคเค• เคฒाเค‡เคŸ เคธेंเคธेเคŸीเคตी เคกिเคŸेเค•्เคŸเคฐ เคนोเคคा เคนै; เคœो เคฌाเคฐเค•ोเคก เค‡เคฎेเคœ เค•ो เคฆोเคจों เคคเคฐเคซ เคธे เคชเคนเคšाเคจเคคा เคนै, เคเค• เคฌाเคฐ เคฏเคน เค•ोเคก เคชเคนเคšाเคจเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‡เคธे เคธांเค–्เคฏिเค•ी เค•ोเคก (Numeric) เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เคฌाเคฐเค•ोเคก เคฐीเคกเคฐ เค•ा เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธुเคชเคฐ เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸ เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคœเคนां เคชเคฐ เคฌाเคฐเค•ोเคก เคฐीเคกเคฐ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค†เคธाเคจी เคธे เค•िเคธी เคญी เค‰เคค्เคชाเคฆ เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ เคฐीเคก เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคฌाเคฐเค•ोเคก เค•ाเคฒी เค—ाเฅी เค”เคฐ เคนเคฒ्เค•ी เคธ्เคฏाเคนी เค•ी เคŠเคฐ्เคง्เคตाเคงเคฐ เคฐेเค–ा เคนै เคœो เคธूเคšเคจा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเค เคœाเคคे เคนैं เคฒेเคคी เคนै। เคคเคฅा เคฎเคถीเคจ เค‡เคธे เค†เคธाเคจी เคธे เคชเฅ เคธเค•เคคी เคนै।   ।

8 . Optical Mark Reader-OMR (เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เคฎाเคฐ्เค• เคฐीเคกเคฐ) 
เคฏเคน เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคฌเคจाเค เค—เค เคšिเคจ्เคนों เค•ो เคชเคนเคšाเคจเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै,  เคฏเคน เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค•िเคฐเคฃ เค›ोเคก़เคคा เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ी เค•िเคฐเคฃ เคœिเคธ เคšिเคจ्เคน เคชเคฐ เคชเคก़เคคा เคนै เค‰เคธ เคšिเคจ्เคน เค•ो เค“เคเคฎเค†เคฐ เคฐीเคก เค•เคฐเค•े เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•ो เค‡เคจเคชुเคŸ เคฆे เคฆेเคคा เคนै เค“เคเคฎเค†เคฐ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค•िเคธी เคตाเคธ्เคคुเคจिเคท्เค  เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคช्เคฐเคฏोเค—ाเคค्เคฎเค• เคชเคฐीเค•्เคทा เค•ी เค‰เคค्เคคเคฐ เคชुเคธ्เคคिเค•ा เค•ी เคœांเคš เค•ी เคœाเคคी เคนै เค‡เคธเค•े เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคนเคœाเคฐों เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคฌเคนुเคค เคนी เค•เคฎ เคธเคฎเคฏ เคฎें เค†เคธाเคจी เคธे เคœांเคšा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। 

9 . Optical character recognition-OCR (เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เคฐिเค•ॉเค—्เคจिเคถเคจ) 
OCR
เคฏเคน เค•ेเคตเคฒ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคšिเคจ्เคนों เค•ो เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค›ाเคชे เค—เค เคฏा เคนाเคฅ เคธे เคธाเคซ เคธाเคซ เคฒिเค–े เค—เค เค…เค•्เคทเคฐों เค•ो เค•ो เคญी เคชเคข़ เคฒेเคคा เคนै, เคฏเคน เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธ्เคค्เคฐोเคค เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เค•ी เคธेเคช เค•ो เคชเคนเคšाเคจเคคा เคนै, เค‡เคธ เคคเค•เคจीเค• เค•ो เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เค•ैเคฐเค•्เคŸเคฐ เคฐिเค•ॉเค—्เคจिเคถเคจ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เค‡เคธเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคชुเคฐाเคจे เคฆเคธ्เคคाเคตेเคœों เค•ो เคชเคข़เคจे เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคˆ เค…เคจुเคช्เคฐเคฏोเค—ों เคœैเคธे เคŸेเคฒीเคซोเคจ, เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐिเคธिเคŸी เคฌिเคฒ, เคฌीเคฎा, เคช्เคฐीเคฎिเคฏเคฎ เค†เคฆि เค•ो เคชเคข़เคจे เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค“เคธीเค†เคฐ เค•ी เค…เค•्เคทเคฐों เค•ो เคชเคข़เคจे เค•ी เค—เคคि 1500 เคธे 3000 เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เคช्เคฐเคคि เคธेเค•ंเคก เคนै।

10 . Magnetic Ink Character Reader-MICR (เคฎैเค—्เคจेเคŸिเค• เค‡ंเค• เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เคฐीเคกเคฐ)
MICR เค‡เคธเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนोเคคा เคนै เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธे เคœिเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै। เค”เคฐ เคฐीเคก เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคธूเคšเคจाเค“ं เค•ो เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฎें เคญेเคœเคคा เคนै เคธूเคšเคจाเค“ं เคฎें เค•เคฒेเค•्เคŸเคฐ เคเค• เคตिเคถेเคท เคฅिंเค• เคธे เค›เคชे เคนोเคคे เคนैं। เคœिเคธเคฎें เค†เคฏเคฐเคจ เค•ोเคก เคนोเคคे เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคฎैเค—्เคจेเคŸाเค‡เคœ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถाเคนी เค•ो เคšुंเคฌเค•ीเคฏ เคธ्เคฏाเคนी เค•เคนเคคे เคนैं เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌैंเค• เคฎें, เคšेเค• เคฎें เคจीเคšे เค›เคชे เคฎैเค—्เคจेเคŸिเค• เค‡เคจเค•ोเคกिंเค— เคธंเค–्เคฏाเค“ं เค•ो เคชเคนเคšाเคจเคจे เค”เคฐ เคช्เคฐोเคธेเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।

Smart Card Reader

11 . Smart Card Reader (เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เค•ाเคฐ्เคก เคฐीเคกเคฐ) 
เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เค•ाเคฐ्เคก เคฐीเคกเคฐ เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เค•ाเคฐ्เคก เค•ी เคฎाเค‡เค•्เคฐो เคช्เคฐोเคธेเคธเคฐ เค•ो เคเค•्เคธेเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।
เค•ाเคฐ्เคก เคธเคฎाเคจเคคा เคช्เคฒाเคธ्เคŸिเค• เคธे เคฌเคจा เคนोเคคा เคนै เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เค•ाเคฐ्เคก เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌเคก़ी เค•ंเคชเคจिเคฏां เค”เคฐ เคธंเค—เค เคจों เคฎें เคธुเคฐเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै

12 . Biometric sensor (เคฌाเคฏोเคฎेเคŸ्เคฐिเค• เคธेंเคธเคฐ)
Biometric sensorเคฌाเคฏोเคฎेเคŸ्เคฐिเค• เคธेंเคธเคฐ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค‡เคจเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนै เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค…ंเค—ुเคฒिเคฏों เค•े เคจिเคถाเคจ เค•ो เคชเคนเคšाเคจเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฏเคน เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฏूเคเคธเคฌी เคนเคฌ เคฎें เค†เคคा เคนै। เคฌाเคฏोเคฎेเคŸ्เคฐिเค• เคธेंเคธเคฐ เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคช्เคฐเคฏोเค— เคธुเคฐเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เคธंเค—เค เคจ เคฎें เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เคฏा เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคฎें เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคฆเคฐ्เคœ เค•เคฐเคจे เคคเคฅा เค…เคฌ เคฐाเคถเคจ เค•ी เคฆुเค•ाเคจों เคฎें เคญी เค‡เคธเค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคนो เคฐเคนा เคนै, เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เค•ो เคธिเค•्เคฏोเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจเค เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคกिเคตाเค‡เคธ เคฎें เคญी เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।

Flat Scanner13 . Scanner (เคธ्เค•ैเคจเคฐ)
เคธ्เค•ैเคจเคฐ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคธी เคญी เคŸेเค•्เคธ्เคŸ เคฏा เค‡เคฎेเคœ เค•ो เคธ्เค•ैเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธॉเคซ्เคŸเค•ॉเคชी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธेเคต เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนै, เคคเคฅा เคธेเคต เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคธเคฎे เค•ुเค› เคญी เคฌเคฆเคฒा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।
เคฏเคน เคเค• เค‘เคช्เคŸिเค•เคฒ เค‡เคจเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนै เคœो เค‡เคฎेเคœ เค•ो เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐॉเคจिเค• เคฐूเคช เคฎें เคฌเคฆเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ो เค‡เคจเคชुเคŸ เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เคšिเคค्เคฐ เค•ो เคกिเคœिเคŸเคฒ เคฐूเคช เคฎें เคฌเคฆเคฒเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฎें เคญेเคœเคคा เคนै।







Webcam14 . Microphone (เคฎाเค‡เค•्เคฐोเคซोเคจ)
เคฏเคน เคญी เค‡เคจเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•ो เคธाเค‰ंเคก เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‡เคจเคชुเคŸ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคฎाเค‡เค•्เคฐोเคซोเคจ เค†เคตाเคœ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เค‰เคธे เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคซॉเคฐ्เคฎेเคŸ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เคœिเคธे เคกिเคœिเคŸाเค‡เคœ्เคก เคธाเค‰ंเคก เคฏा เคกिเคœिเคŸเคฒ เค‘เคกिเคฏो เคญी เค•เคนเคคे เคนैं।








15 . Webcam or Web Camera (เคตेเคฌเค•ैเคฎ เคฏा เคตेเคฌ เค•ैเคฎเคฐा)
เคตेเคฌเค•ैเคฎ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคตीเคกिเคฏो เค•ैเคชเคšเคฐिंเค— เคจिเคฏुเค•्เคคि เคนै เคกिเคœिเคŸเคฒ เค•ैเคฎเคฐा เคนै। เคœिเคธเคธे เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคœोเคก़ा เคœाเคคा เคนै เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคตीเคกिเคฏो เค•ॉเคจ्เคซ्เคฐेเคธिंเค— เค”เคฐ เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เคšैเคŸिंเค— เค…เคงिเค•ाเคฐिเคฏों เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।

What is Output Device เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เค•्เคฏा เคนै  

เคœเคฌ เค•ोเคˆ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคธिเค—्เคจเคฒ เคฌाเคนเคฐ เคœाเคคी เคนै เคคो เค‰เคธ เคกिเคตाเค‡เคธ เค•ो เคนเคฎ เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœैเคธे เค•ि เคธ्เคชीเค•เคฐ เคฏเคน เคธाเค‰ंเคก เค•ो เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคญेเคœเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคाเค•ि เคนเคฎ เคธुเคจ เคธเค•े เค‡เคธเคฒिเค เคฏเคน เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै। 
เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคœเคฌ เคนเคฎ เค•ोเคˆ เคญी เคกॉเค•्เคฏूเคฎेंเคŸ เคฏा เคซोเคŸो เค•ो เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं เคคो เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคนเคฎें เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฎें เคธिเค—्เคจเคฒ เคญेเคœเคจा เคชเคก़เคคा เคนै เค”เคฐ เคคเคฌ เคนเคฎें เคช्เคฐिंเคŸเค†เค‰เคŸ เคฎिเคฒเคคा เคนै เคคो เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคญी เคเค• เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคกिเคตाเค‡เคธ เคนै। 
เคจोเคŸ- เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•เคˆ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนै เคœिเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคนเคฎ เค†เคชเค•ो เคจिเคšे เคชूเคฐी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆेंเค—े। 
เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค†เคฒ เค‡เคจ เคตเคจ เคนो เคคो เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เค‡เคจเคชुเคŸ เคฆोเคจों เคนोเคคा เคนै। 
เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เค”เคฐ เค‡เคจเคชुเคŸ เคฆोเคจों เคฎें เค†เคคे เคนै เคœैเคธे- เคœเคฌ เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคธे เคธ्เค•ैเคจ เค•เคฐเคคे เคนै เคคो เคตเคน เค‡เคจเคชुเคŸ เคนोเคคा เคนै। เค”เคฐ เคœเคฌ เคนเคฎ เคช्เคฐिंเคŸ เค†เค‰เคŸ เคจिเค•ाเคฒเคคे เคนै เคคเคฌ เคฏเคน เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै। 

OUTPUT DEVICES:

  1. Monitor (LED, LCD, CRT etc)
  2. Printers (all types)
  3. Plotters
  4. Projector
  5. LCD Projection Panels
  6. Computer Output Microfilm (COM)
  7. Speaker(s)
  8. Head Phone
  9. Visual Display Unit
  10. Film Recorder
  11. Microfiche
เคฎाเคจीเคŸเคฐ เค•ो เคตिเคœुเค…เคฒ เคกिเคธ्เคช्เคฒे เคฏुเค•्เคคि เคญी เค•เคนเคคे เคนैं เคฎॉเคจिเคŸเคฐ เคธीเคชीเคฏू เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคชเคฐिเคฃाเคฎ เค•ो เคธॉเคซ्เคŸ เค•ॉเคชी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆिเค–ाเคคा เคนै เคฎैเคŸเคฐ เคชเคฐ เคšिเคค्เคฐ เค›ोเคŸे เค›ोเคŸे เคฌिंเคฆुเค“ं เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐ เคฌเคจเคคा เคนै เค‡เคจ เคฌिंเคฆुเค“ं เค•ो เคชिเค•्เคธेเคฒ เค•เคนเคคे เคนैं เค•िเคธी เคชिเค•्เคšเคฐ เค•ी เคธ्เคชเคท्เคŸเคคा เคคीเคจ เคคเคค्เคตों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै 

  1. เคธ्เค•्เคฐीเคจ เค•ा เคฐेเคธोเคฒुเคถเคจ 
  2. เคกॉเคŸ เคชिเคš 
  3. เคฐिเคซ्เคฐेเคถ เคฐेเคŸ 

เค•ुเค› เคช्เคฐเคฎुเค– เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎें เค†เคจे เคตाเคฒे เคฎॉเคจिเคŸเคฐ เคจिเคฎ्เคจ เคนै-

Cathode Ray Tube (CRT)

Monitor
เคฏเคน เคเค• เค†เคฏเคคाเค•ाเคฐ เคฌॉเค•्เคธ เค•ी เคคเคฐเคน เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒा เคฎॉเคจिเคŸเคฐ เคนोเคคा เคนै เค‡เคธे เคกेเคธ्เค•เคŸॉเคช เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•े เคธाเคฅ เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฆेเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं เคฏเคน เค†เค•ाเคฐ เคฎें เคฌเคก़ा เคคเคฅा เคญाเคฐी เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฌिเคœเคฒी เค•ी เค–เคชเคค เคญी เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเคคी เคนै। 






Liquid Crystal Display (LCD)

Monitor
เคฏเคน เคธीเค†เคฐเคŸी เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฎें เค•ाเคซी เคนเคฒ्เค•ी เค•िंเคคु เคฎเคนंเค—ी เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฒैเคชเคŸॉเคช เคฎें, เคจोเคŸเคฌुเค• เคฎें,เคชเคฐ्เคธเคจเคฒ เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฎें, เคกिเคœिเคŸเคฒ เค˜เคก़ी, เค†เคฆि เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคเคฒเคธीเคกी เคฎें เคฆो เคช्เคฒेเคŸ เคนोเคคे เคนैं เค‡เคจ เคช्เคฒेเคŸों เค•े เคฌीเคš เคฎें เคเค• เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคฆ्เคฐเคต เคญเคฐा เคœाเคคा เคนै เคœเคฌ เคช्เคฒेเคŸ เค•े เคชीเค›े เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เคจिเค•เคฒเคคा เคนै, เคคो เคช्เคฒेเคŸ्เคธ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เค•े เคฆ्เคฐเคต เค…เคฒाเค‡เคจ เคนोเค•เคฐ เคšเคฎเค•เคคे เคนै, เคœिเคธเคธे เคšिเคค्เคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคจे เคฒเค—เคคी เคนै।


Light Emitted Diode (LED)

Monitor
เคฏเคน เคฎॉเคจिเคŸเคฐ เค†เคœเค•เคฒ เค˜เคฐों เคฎें เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค‡เคธเค•े เค…ंเคฆเคฐ เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคเคฒเคˆเคกी (Light Emitted Diode) เคนै เคœเคฌ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคงाเคฐा เค‡เคจ เคเคฒเคˆเคกी เคธे เค—ुเคœเคฐเคคी เคนै เคคो เคฏเคน เคเคฒเคˆเคกी เคšเคฎเค•เคจे เคฒเค—เคคी เคนै เค”เคฐ เคšिเคค्เคฐ เคเคฒเคˆเคกी เค•ी เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคชเคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। 




Printers ( เคช्เคฐिंเคŸเคฐ्เคธ )

เคช्เคฐिंเคŸเคฐ्เคธ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนै เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคกाเคŸा เค”เคฐ เคธूเคšเคจा เค•ो เค•िเคธी เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เคฌ्เคฒैเค• เค”เคฐ เคต्เคนाเค‡เคŸ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•เคฒเคฐ เคกॉเค•्เคฏूเคฎेंเคŸ เค•ो เคญी เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค•िเคธी เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ी เค—เคคि เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เคช्เคฐเคคि เคธेเค•ंเคก (Character Per Second-CPS) เคฎें, เคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐเคคि เคฎिเคจเคŸ (Line Per minute-LPM) เคฎें, เค”เคฐ เคชेเคœเคธ เคช्เคฐเคคि เคฎिเคจเคŸ (Pages Per Minute-PPM เคฎें เคฎाเคชी เคœाเคคी เคนै। เค•िเคธी เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ी เค•्เคตाเคฒिเคŸी เคกॉเคŸ เคช्เคฐเคคि เค‡ंเคš (Dots Per Inch-DPI) เคฎें เคฎाเคชी เคœाเคคी เคนै เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ो เคฆो เคญाเค—ों เคฎें เคฌांเคŸा เค—เคฏा เคนै-

  1. Impact printer ( เค‡ंเคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ )
  2. None-Impact printer (เคจॉเคจ เค‡ंเคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ)

Impact Printers


เค‡ंเคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฏเคน เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคŸाเค‡เคชเคฐाเค‡เคŸเคฐ เค•ी เคคเคฐเคน เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै เค‡เคธเคฎें เค…เค•्เคทเคฐ เค›ाเคชเคจे เค•े เคฒिเค เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคชीเคจ เคฒเคฏा เคนैเคฎเคฐ्เคธ เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคจ เคชिเคจों เคชเคฐ เค…เค•्เคทเคฐ เคฌเคจे เคนोเคคे เคนैं। เคฏे เคชिเคจ เคธ्เคฏाเคนी เคธे เคฒเค—े เคนुเค เคฐिเคฌเคจ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคชेเคชเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं เคœिเคธเคธे เค…เค•्เคทเคฐ เคชेเคชเคฐ เคชเคฐ เค›เคช เคœाเคคा เคนै। เค‡ंเคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคเค• เคฌाเคฐ เคฎें เคเค• เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เคฏा 1 เคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฆूเคธเคฐे เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคธเคธ्เคคे เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เคช्เคฐिंเคŸिंเค— เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคตाเคœ เค…เคงिเค• เค•เคฐเคคे เคนैं เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคจเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคฎ्เคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ 3 เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं-

Dot Matrix Printer (เคกॉเคŸ เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ)

    Printer
เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฎें เคชिเคจों เค•ी เคเค• เคชเค•्เคคि เคนोเคคी เคนै, เคœो เค•ाเค—เคœ เค•े เคŠเคชเคฐी เคธिเคฐे  เคฐिเคฌเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนै เคœเคฌ เคชिเคจ เคฐिเคฌเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เคคो เคกॉเคŸ्เคธ (dots) เค•ा เคเค• เคธเคฎूเคน เคเค• เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคชเคก़เคคा เคนै เคœिเคธเคธे เค…เค•्เคทเคฐ เคฏा เคšिเคค्เคฐ เค›เคช เคœाเคคे เคนैं เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ो เคชिเคจ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคญी เค•เคนเคคे เคนैं। เคกॉเคŸ เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคเค• เคฌाเคฐ เคฎें เคเค• เคนी เค•เคฐैเค•्เคŸเคฐ เคช्เคฐिंเคŸ  เค•เคฐเคคा เคนै। 





Daisy Wheel Printers (เคกेเฅ›ी เคต्เคนीเคฒ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ)




Printer
เคกेเคœी เคต्เคนीเคฒ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฎें เค•ैเคฐेเค•्เคŸเคฐ เค•ी เค›เคชाเคˆ เคŸाเค‡เคชเคฐाเค‡เคŸเคฐ เค•ी เคคเคฐเคน เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เคกॉเคŸ เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เค…เคงिเค• เคฐेเคธोเคฒुเคถเคจ เค•ी เคช्เคฐिंเคŸिंเค— เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เค‡เคธเค•ा เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคกॉเคŸ เคฎैเคŸ्เคฐिเค•्เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคœ्เคฏाเคฆा เคตिเคถ्เคตเคธเคจीเคฏ (Reliable) เคนोเคคा เคนै। 


Line Printers เคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคเค• เคฌाเคฐ เคฎें เคชूเคฐी เคเค• เคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐिंเคŸ เคนोเคคी เคนै।




Printer
Drum Printers (เคก्เคฐเคฎ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ्เคธ )



เคก्เคฐเคฎ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ्เคธ เคฏเคน เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคนोเคคे เคนैं เคœिเคธเคฎें เคเค• เคฌेเคฒเคจाเค•ाเคฐ เคก्เคฐเคฎ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค˜ूเคฎเคคा เคฐเคนเคคा เคนै เค‡เคธ เคก्เคฐเคฎ เคฎें เค…เค•्เคทเคฐ เค‰เคญเคฐे เคนुเค เคนोเคคे เคนैं เคก्เคฐเคฎ เค”เคฐ เค•ाเค—เคœ เค•े เคฌीเคš เคฎें เคเค• เคธ्เคฏाเคนी เคธे เคฒเค—ी เคนुเคˆ เคฐिเคฌเคจ เคนोเคคी เคนै เคœिเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค…เค•्เคทเคฐ เค›เคชเคจा เคนोเคคा เคนै เค‰เคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคนैเคฎเคฐ เค•ाเค—เคœ เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฐिเคฌเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฐिเคฌเคจ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เคนोเคจे เคธे เคฐिเคฌเคจ เคก्เคฐเคฎ เคฎें เคฒเค—े เคนुเค เค…เค•्เคทเคฐ  เคฆเคฌाเคต เคกाเคฒเคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เค…เค•्เคทเคฐ เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เค›เคช เคœाเคคा เคนै।



None-Impact Printers (เคจॉเคจ เค‡ंเคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) 

 เคฏे เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे, เคฌเคฒ्เค•ि เค…เค•्เคทเคฐ เคฏा เคšिเคค्เคฐ เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐเคจे เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธ्เคฏाเคนी เค•ी เคซुเคนाเคฐ เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เค›ोเฅœเคคी เคนै। เคจॉเคจ-เค‡เคฎ्เคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคช्เคฐिंเคŸिंเค— เคฎें เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐोเคธ्เคŸेเคŸिเค• เค•ेเคฎिเค•เคฒ เค”เคฐ เค‡ंเค•เคœेเคŸ เคคเค•เคจिเค•ी เค•ा เค•เคฐเคคे เคนै।
เคจॉเคจ-เค‡เคฎ्เคชैเค•्เคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคจिเคฎ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนै-
    Printer


1. Inkjet printer (เค‡ंเค•เคœेเคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) เค‡ंเค•เคœेเคŸ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฎें เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคธ्เคฏाเคนी เค•ी เคซुเคนाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคฌिंเคฆु เคกाเคฒเค•เคฐ เค›เคชाเคˆ เค•เคฐเคคी เคนै। เค‡เคจเค•ी เค›เคชाเคˆ เค•ी เค—เคคि 1 เคธे 4 เคชेเคœ เคช्เคฐเคคि เคฎिเคจเคŸ เคนोเคคी เคนै। เค‡เคจเค•ी เค›เคชाเคˆ เค•ी เค—ुเคกเคตเคค्เคคा เคญी เค…เคš्เค›ी เคนोเคคी เคนै। เคฏे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฐंเค—ो เคตाเคฒे เคšिเคค्เคฐ เค”เคฐ เค…เค•्เคทเคฐ เค•ो เค›ाเคช เคธเค•เคคा เคนै।  เค‡เคจ เคช्เคฐिंเคŸเคฐों เค•ी เค›เคชाเคˆ เค•े เคฒिเค A4 เค†เค•ाเคฐ เค•े เคชेเคชเคฐ เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคนोเคคा เคนै। 







Printer

2. Laser Printer (เคฒेเคœเคฐ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) เคฒेเคœเคฐ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคš्เคš เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•े เค…เค•्เคทเคฐ เค”เคฐ เคšिเคค्เคฐ เค›ाเคชे เคœाเคคे เคนैं। เคฏเคน เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธ्เคŸाเค‡เคฒ เค•े เค…เค•्เคทเคฐ เค•ो เคฒेเคœเคฐ เค•िเคฐเคฃों เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค›ाเคช เคธเค•เคคे เคนैं। 




Printer3. Electromagnetic Printer (เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐोเคฎैเค—्เคจेเคŸिเค• เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐोเคฎैเค—्เคจेเคŸिเค• เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฏा เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐो เคซोเคŸोเค—्เคฐाเคซिเค• เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคฌเคนुเคค เคคेเคœ เค—เคคि เคธे เค›เคชाเคˆ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เคช्เคฐिंเคŸเคฐ्เคธ, เคชेเคœ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ (เคœो เคเค• เคฌाเคฐ เคฎें เคชूเคฐा เคชेเคœ เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐเคคे เคนो) เค•ि เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนैं เคฏเคน เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•िเคธी เคกॉเค•्เคฏूเคฎेंเคŸ เคฎें 1 เคฎिเคจเคŸ เค•े เค…ंเคฆเคฐ 20000 เคฒाเค‡เคจें เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เค…เคฐ्เคฅाเคค 250 เคชेเคœ เคช्เคฐเคคि เคฎिเคจเคŸ เค•ी เคฆเคฐ เคธे เค›เคชाเคˆ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เค‡เคธเค•ा เคตिเค•ाเคธ เคชेเคชเคฐ เค•ॉเคชी เคนै เคคเค•เคจीเค• เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा। 





Printer 4. Electrostatic Printer (เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐो เคธ्เคŸेเคŸिเค• เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) เค‡เคธ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคคः เคฌเคก़े เคซॉเคฐ्เคฎेเคŸ เค•ी เคช्เคฐीเคŸिंเค— เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคฌเคก़े เคช्เคฐिंเคŸिंเค— เคช्เคฐेเคธ เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจเค•ी เค—เคคि เค•ाเคซी เคคेเคœ เคนोเคคी เคนै เคคเคฅा เคช्เคฐिंเคŸ เค•เคฐเคจे เคฎें เค–เคฐ्เคš เค•เคฎ เค†เคคा เคนै।








Printer
5. Thermal Printer (เคฅเคฐ्เคฎเคฒ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ) เคชेเคชเคฐ เคชเคฐ เค…เค•्เคทเคฐ เค›ाเคชเคจे เค•े เคฒिเค เคŠเคท्เคฎा เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เคนै। เคŠเคท्เคฎा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคฏाเคนी เค•ो เคชिเค˜เคฒाเค•เคฐ เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เค›ोเคก़เคคे เคนैं। เคœिเคธเคธे เค…เค•्เคทเคฐ เคฏा เคšिเคค्เคฐ เค›เคชเคคे เคนैं। เคซैเค•्เคธ เคฎเคถीเคจ เคญी เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคฅเคฐ्เคฎเคฒ เคช्เคฐिंเคŸเคฐ เคนै।










3. Plotter (เคช्เคฒॉเคŸเคฐ) เคเค• เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนै เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฌเคก़ी เคก्เคฐाเค‡ंเค— เคฏा เคšिเคค्เคฐ เคœैเคธे เค•ि เค•ंเคธ्เคŸ्เคฐเค•्เคถเคจ เคช्เคฒाเคจ (construction  Plans) เคฎेเค•ेเคจिเค•เคฒ เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ी เคช्เคฐिंเคŸ, AUTOCAD, CAD/CAM เค†เคฆि เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนैं เค‡เคธเคฎें เคก्เคฐाเค‡ंเค— เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคชेเคจ เคชेंเคธिเคฒ เคฎाเคฐเค•เคฐ เค†เคฆि เคฐाเค‡เคŸिंเค— เคŸूเคฒ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै เคช्เคฒैเคŸเคฐ เคฎुเค–्เคฏเคคः เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนोเคคे เคนैं-





  • Flat Bed Plotter (เคซ्เคฒैเคŸ เคฌेเคก)
  • Drum Plotter (เคก्เคฐเคฎ เคช्เคฒॉเคŸเคฐ)

4. Head Phones (เคนेเคก เฅžोเคจ्เคธ) เค‡เคธ เค‘เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เค•ो เคธเคฐ เคชเคฐ เคฌेเคฒ्เคŸ เค•ी เคคเคฐเคน เคชเคนเคจा เคœाเคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เคฆोเคจों เคธ्เคชीเค•เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค•ाเคจ เค•े เคŠเคชเคฐ เค† เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เคธिเคฐ्เคซ เคตเคนी เคต्เคฏเค•्เคคि เคธुเคจ เคธเค•เคคा เคนै เคœो เคชเคนเคจा เคนै। เค•िเคธी-เค•िเคธी  เคนेเคกเคซोเคจ เคฎें เคฎाเค‡เค• เคญी เคฒเค—ा เคนोเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เคธुเคจเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฌाเคค เคญी เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เค‡เคธ เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคŸेเคฒीเคซोเคจ เค‘เคชเคฐेเคŸเคฐों, เค•ॉเคฒ เคธेंเคŸเคฐ เค†เคฆि เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธे เคธ्เคŸीเคฐिเคฏो เคซोเคจ เคฏा เคนेเคกเคธेเคŸ เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै।




5. Speaker (เคธ्เคชीเค•เคฐ) เคฏเคน เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เคฏुเค•्เคคि เคนोเคคी เคนै เคœो เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค†เค‰เคŸเคชुเคŸ เค•ो เค†เคตाเคœ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธुเคจाเคคी เคนै เคฏเคน เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคกाเคŸा เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคงाเคฐा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै।











6. Projector (เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸเคฐ) เค‡เคธ เคกिเคตाเค‡เคธ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคธूเคšเคจा เคฏा เคกाเคŸा เค•ो เคเค• เคฌเคก़ी เคธ्เค•्เคฐीเคจ เคชเคฐ เคฆेเค–เคจे เค•े เคฒिเค เค•เคฐเคคे เคนैं เค‡เคธเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคเค• เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เคฒोเค— เคเค• เคธเคฎूเคน เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เค•ोเคˆ เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคฆेเค–เคธเค•เคคे เคนैं เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•्เคฒाเคธ เคฐूเคฎ, เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคฏा เคเค• เคฌเคก़े เค•ॉंเคซ्เคฐेंเคธ เคนाเคฒ เคฎें เคœ्เคฏाเคฆा เคธंเค–्เคฏा เคฎें เคฆเคฐ्เคถเค• เคนो เคเคธे เคœเค—เคน เคชเคฐ เคฒเค—ाเค เคœाเคคे เคนैं।


I Hope เค†เคช เคฒोเค—ो เค•ो เคฏเคน เคชोเคธ्เคŸ เค…เคš्เค›ा เคฒเค—ा เคนोเค—ा। 
เค•เคฎेंเคŸ เค•เคฐเค•े เคœเคฐूเคฐ เคฌเคคाเคं เค”เคฐ เคนो เคธเค•े เคคो เคถेเคฏเคฐ เคญी เค•เคฐें। 

Home CCC DCA Full Notes Hindi Input Output Device Input Output Device image with notes in Hindi

Admin

Rakesh Kumar

2 Comments

เค†เคชเค•ो เค†เคฐ्เคŸिเค•เคฒ เค•ैเคธा เคฒเค—ा? เค…เคชเคจी เคฐाเคฏ เค…เคตเคถ्เคฏ เคฆें
Please don't Add spam links,
if you want backlinks from my blog contact me on rakeshmgs.in@gmail.com
Emoticon